فعالیت‌های قرآن‌پژوهی بعد از انقلاب به اندازه چند قرن است/ تجلیل از علامه معرفت

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) حجت‌الاسلام والمسلمین، علوی مهر، قرآن‌پژوه و عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) دیشب 13 بهمن‌ماه در اولین همایش ملی قواعد تفسیری در قرآن که در دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم برگزار شد ضمن تبریک سال‌روز پیروزی انقلاب و ایام دهه فجر گفت: به برکت انقلاب اسلامی در طول 37 سال انقلاب، در حوزه تفسیر و علوم قرآن به اندازه سه چهار قرن کار  شده و تولیدات تفسیری و قرآنی داشته‌ایم.

علوی‌مهر با بیان اینکه جای کار در عرصه علمی همیشه وجود دارد و نباید علمی را پایان‌یافته تلقی کنیم افزود: یکی از برکات بزرگ این دوره، وجود مردی توانمند به نام آیت‌الله معرفت بود که مباحث علوم قرآن را به صورت جدید مطابق با دیدگاه شیعه ارائه دادند زیرا قبل از آن هر چه کتاب می‌خواستیم باید سراغ سیوطی و زرکشی می‌رفتیم ولی امروز کتاب تمهید فی علوم قرآن ایشان جایگاه ارزشمندی در حوزه علوم قرآنی باز کرده است.

استاد حوزه علمیه تصریح کرد: علامه معرفت آثار ارزشمندی در زمینه علوم قرآن و تفسیر به نگارش درآوردند و آراء و نظرات جدیدی را مطرح کردند و امروز کتاب‌های ایشان در این زمینه منبع درسی در حوزه و دانشگاه است.

علوی‌مهر همچنین با ارائه مقاله‌ای با اشاره به روش آیت‌الله معرفت در نقد روایات تحریف‌نما با بیان اینکه این تحقیق در حوزه روش‌شناسی است تصریح کرد:  مهمترین مستند مدعیان تحریف قرآن، مجموعه‌ای از روایات پراکنده است که از مدارک مختلف گردآوری شده است.

وی ادامه داد: آیت‌الله معرفت از جمله دانشمندان معاصری است که با روش 4 مرحله‌ای خود، در رد این گونه روایات، روش جامعی را اتخاذ کرده و کتاب «صیانة القرآن من التحریف» را در این راستا تالیف کردند.

رئیس سابق انجمن قرآن‌پژوهی ادامه داد: مرحله اول کار ایشان ریشه‌یابی شبهه، مرحله دوم؛ نقد منابع تحریف‌نما، مرحله سوم؛ نقد سندی روایات تحریف و مرحله چهارم نیز بحث محتوایی این روایات است که 4 روش نقد محسوب می‌شود.

علوی‌مهر با اشاره به روش اول تصریح کرد: آیت‌الله معرفت معتقد است کتبی که در این زمینه نوشته شده ریشه در اختلاف مصاحف دارد زیرا در صدر اسلام شاید 110 مصحف گزارش شده که مصحف امام و عبدالله بن مسعود و عایشه و ... از جمله آن‌هاست.

وی افزود: نخستین مدرک در ایجاد شبهات، همین مصاحف صحابه است که از جایگاه بالایی برخوردار نیست مثلا ابی بن کعب 115 سوره در مصحف خود دارد و عبدالله بن مسعود نیز برخلاف اجماع، معوذتین را حذف کرده است.

علوی‌مهر با اشاره به منابع بیان کرد: تمامی روایاتی که در  این زمینه مطرح شده 1122 روایت است که 815 روایت از روایاتی است که اصل منبع آن بی‌اعتبار و کم‌اعتبار است و بیشتر این روایات یا جعلی، یا راویان مجهول و یا سند آن به طور کلی دارای اشکال است لذا قابل اعتماد و تکیه نیست.

این محقق قرآنی با اشاره به سند روایات با بیان اینکه برخی مانند محدث نوری از برخی آثار نامعتبر روایاتی را دال بر تحریف آورده که البته ایشان بعدها کتابی نوشته و از موضع تحریف برگشته بودند عنوان کرد: آیت‌الله معرفت با بررسی احوال راویان، روایت و نقل اقوال علمای رجال، ضعف روایات تحریف‌نما را نشان داده‌اند که به عنوان نمونه روایتی است که سوره نساء را دارای دوهزار آیه می‌داند که هم از نظر سند مرسل است و اصل روایت نیز جعلی است زیرا در حالی که کل آیات قرآن کمی بیش از شش هزار آیه است چگونه ممکن است تنها یک سوره، دو هزار آیه داشته باشد.

علوی‌مهر ادامه داد: حدود 107 روایت باقی مانده که محدث نوری از دیگران نقل کرده است و ناشی از اختلاف قرائات است که جزء تحریف لفظی قرآن محسوب نمی‌شود و ما در بحش قرائت، قرائت مشهور و جمهور مسلمین را معتبر می‌دانیم.

وی افزود: آیت‌الله معرفت در بررسی محتوایی روایات، نیز 200 روایت را از این جهت مورد خدشه قرار داده و فرموده است که ربطی به تحریف قرآن و اصل قرآن ندارد.

وی تاکید کرد: بنابراین مجموع این روایات، یا از جهت محتوا و یا سند و منابع دچار مشکل هستند و قابل اعتماد نیستند.

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد نقیب، معاون دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم که در جایگاه داوری این مقاله به ارایه نظرات خود پرداخت در سخنان کوتاهی در نقد این مقاله گفت: مقاله بیشتر از آن که به روش‌شناسی بپردازد به کلیات پرداخته است و بهتر بود به روش جدید علامه معرفت بر خلاف روش دیگران پرداخته می‌شد.

نقیب با قدردانی از مولف این مقاله و آثار ارزشمند وی در علوم قرآنی و تفسیری تاکید کرد: در مجموع این مقاله، مقاله بسیار خوبی بود که با برخی اصلاحات از جمله پردازش بیشتر به مطالب بدیع و جدید در روش‌شناسی بهتر خواهد شد.

علوی‌مهر هم در پاسخ به این نقد بیان کرد: مقاله در حوزه روش‌شناسی است بنابراین وارد جزئیات نشده‌ایم ضمن اینکه این مقاله ادامه دارد و در همین راستا بخش‌های دیگر آن تالیف خواهد شد.