حجتالاسلام و المسلمین ناصر سقای بیریا، عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) در پاسخ به این سؤال که وضعیت موجود انجمنهایی علمی حوزه علمیه و رسالت و وظایف آنان چیست؟ گفت: از نگاه من انجمنها رشد خوبی داشتهاند و در حالی که در سالهای قبل بسیار محدود بودند در سالهای اخیر به تعداد قابل توجهی رسیدهاند.
وی اظهار کرد: انجمنها جایگاهی برای جمع کردن اهالی و متخصصان رشتههای مختلف علوم است و در حوزه نیز طبیعتا همین انتظار را باید از آنان داشت؛ در واقع یک پاتوق علمی برای دور هم جمع کردن استادان و محققان رشتههای علوم اسلامی و انسانی است که انجمنها با همین موضوعات تاسیس شده است.
سقای بیریا با تشبیه فعالیت انجمنها به برخی انجمن های دیگر مانند انجمن شعرا و ... بیان کرد: این انجمنها به صورت ماهانه و یا کمتر و بیشتر دور هم جمع میشوند و به تبادل افکار، آراء و آخرین دستاوردهای هنری و شعری خود میپردازند لذا سنخ انجمنهای علمی در کشور ما و در حوزه نیز در حقیقت همین است و باید باشد.
رئیس سابق انجمن روانشناسی حوزه با بیان اینکه مراکز علمی زیادی در کشور وجود دارند که دارای گروههای علمی آموزشی و پژوهشی هستند از این رو نباید فعالیت انجمنها را به سمت کارهایی که دیگر نهادها انجام داده و جزء وظایف آنان است سوق دهیم.
سقای بیریا به انجمن روانشناسی اشاره کرد و ادامه داد: در سال 1371 این انجمن کار خود را با تعداد معدودی یعنی 9 نفر فعالیت خود را آغاز کرد و اعضایی را هم پذیرش میکردیم که در حد سطح کارشناسی ارشد در رشته روانشناسی اطلاعات و سواد داشته باشند و امروز بالغ بر صد نفر عضو این انجمن هستند که رشد ده برابری و بسیار خوب است.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تصریح کرد: در آغاز فعالیت انجمن، شاخه های علمی زیادی در حوزه وجود نداشت و طلابی جذب میشدند که در کنار دروس حوزوی تحصیلات روانشناسی را در دانشگاه هم سپری کرده بودند اما امروز در پرتو تاسیس این انجمن و همت مراکزی مانند موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) مراکز متعددی در زمینه مشاوره و روانشناسی اسلامی و شاخههای مختلف تخصصی و عمومی در این عرصه ایجاد شده است که حتی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری و سطح سه و چهار حوزوی دانشپژوه تربیت میکند بنابراین نقش انجمنهای علمی در توسعه علمی مهم است ولی باید مسئولیت نهادهای پژوهشی و آموزشی به آنان محول نشود بلکه باید واسطه میان نهادهای پژوهشی و صاحبنظران رشتههای مختلف علمی باشند.
وی به رشد خوب سایر انجمنهای علمی حوزه نیز اشاره و عنوان کرد: انجمنها اگرچه دارای رشدهای متفاوتی بودهاند ولی در مجموع دارای رشد خوبی هستند و در بخشهای مختلف شامل برگزاری کرسیهای نقد و نظر، چاپ کتاب و تدوین متون درسی کارهای مختلفی انجام شده است.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با تاکید بر لزوم توجه بیشتر و حمایت مادی و معنوی از انجمنها به خصوص در دوره مدیریتی جدید این انجمن و تغییراتی که در ساختار اداری آن ایجاد شده است عنوان کرد: انجمنها برای تحقق رسالتشان نیازمند حمایت هستند اگرچه در برخی کشورهای دنیا انجمنهایی هستند که توانستهاند خودشان از طرق مختلف و از جمله حق عضویت بودجههای خودشان را تامین کنند ولی به هر حال مشکلات مالی نیز برای این انجمنها وجود دارد که نیازمند عنایت بیشتری از سوی معاونت پژوهش حوزه است.
سقای بیریا با تاکید مجدد بر رشد کمی و کیفی انجمنهای حوزه علمیه با بیان اینکه براساس شنیدههایی که دارم انجمن های حوزه در مقایسه با دانشگاهها فعالتر هستند؛ در دانشگاهها جلسات 5 تا 6 ماه یکبار برگزار میکنند ولی در انجمنهای حوزه در طول سال جلسات متعددی دارند و اعضا دور هم جمع میشوند.
رئیس سابق انجمن روانشناسی حوزه علمیه با تاکید مجدد بر اینکه انجمنها هم اکنون کارهایی مانند برپایی کارگاه های آموزشی و پژوهشی و کارهای پژوهشی دارند که جزء وظایف آنان نیست ولی به علت اقتضائاتی به این امور نیز میپردازند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا انجمنها در عرصه کرسیهای آزاداندیشی و نظریهپردازی که در سالهای اخیر بسیار مورد توجه مقام معظم رهبری و مورد تاکید ایشان بوده است وظیفهای دارند بیان کرد: همانطور که معتقدم انجمنها نباید به موازات مراکز آموزشی و پژوهشی وارد کارهای مشابه آنان و موازیکاری شوند برپایی کرسیهای آزاداندیشی و نظریهپردازی نیز جزء رسالت آنان نیست بلکه وظیفه دارند تا نظریهپردازان را شناسایی و از آنان حمایت کنند و نظریات آنان را به نهادهای مربوطه ارجاع بدهند تا در نهایت بتواند به مرحله کاربردیسازی برسد.
وی تاکید کرد: در واقع انجمنها واسطه میان نظریات و صاحبان نظریات با مراکز پژوهشی است که در زمینه کرسیهای نقد و نظر و نظریهپردازی فعالیت دارند و از این رو انجمنها جایی برای تعامل افکار و آراء و اهالی رشته علمی است که انجمن به خاطر آن تاسیس شده است.
سقای بیریا با تاکید بر تعریف رسالت انجمنهای علمی حوزه و ایجاد فضا برای ایدهپردازی و تضارب آراء در قالب گردهمایی دورهای در پاسخ به سؤالی در مورد ارزیابی شما از ساختار فعلی دبیرخانه انجمن در مقایسه با گذشته که تعداد کارمندان آن تقلیل یافته و به صورت مستقیم زیرنظر معاونت پژوهش حوزه اداره میشود اظهار کرد: ساختار قبلی به نظر بنده دست و پاگیر بود از طرفی کاهش نیرو در این مجموعه کاری عقلانی است.
سقای بیریا با بیان اینکه در گذشته مسئولیت دبیرخانه، جایگاه تعریف شده و مشخصی نداشت اظهار کرد: من در شورای دبیرخانه عضو بودم و همیشه این بحث را داشتیم که ما چه وظیفهای در قبال معاونت پژوهش و بالعکس داریم زیرا قاعدهمند نشده بود از این رو در سازوکار کنونی معاونت پژوهش به صورت مستقیم میتواند حمایت و نظارت کند و ارزیابیها نیز ساده تر و روانتر انجام میشود.