6 درس مهم که باید از ساحران فرعون آموخت

حجت‌الاسلام علیرضا قبادی، جامعه‌شناس و کارشناس دین، به مناسبت ماه رمضان سلسله یادداشت‌هایی را با محور «دینداری در قرآن» نوشته که هر روز از رسانه ایکنا منتشر می‌شود. مشروح نوزدهمین یادداشت را در ادامه می‌خوانید.

شب پیش رو، یکی از مبارک شب‌هایی است که احتمال می‌رود، شب قدر باشد. از این رو بهترین تقدیرات و مقدرات را برای شما و خانواده محترم از خداوند متعال مسئلت دارم. همچنین این شب، مصادف است با شب ضربت خوردن مولای متقیان امام علی(ع)، این مصیبت را نیز تعزیت و تسلیت می‌گویم.

در گفتار گذشته یادآوری شد که اقدام جوانمردانه ساحران، هم برای فرد و هم برای جامعه و نهادها و محافل آموزشی، فرهنگی و سیاسی تجربه بسیار مفید و آموزه‌های بسیار ارزشمندی داشته و ضرورت دارد این تجربه ارزشمند از مهجوریت خارج و آموزه‌های آن مورد توجه جدی قرار گیرد. در این گفتار به برخی از نکات این تجربه دینی اشاره می‌شود:

محوری‌ترین، اساسی‌ترین و اصلی‌ترین درس این تجربه کاربردی و مفید، پذیرش حق پس از روشن شدن آن است؛ آموزه‌ای که جامعه ما در تأسی و الگوپذیری از آن به شدت بدان نیازمند است. چنانچه در آیات قرآن کریم تأمل و تدبر فرمودید؛ آنچه از این فضیلت و شهود درباره ساحران رخ داده، حد اعلی مصادیق حق‌شناسی و پایبندی به آن است؛ زیرا ساحران با وجود اینکه همه توان خود را برای مقابله با حضرت موسی به کار بسته بودند، اما به محض اینکه حقیقت برای آنان روشن شد، سر تعظیم و تسلیم نسبت به حق فرود آوردند؛ عمل به این الگو کارکردهای فراوانی برای فرد و نهادهای علمی، سیاسی و فرهنگی جامعه ما دارد از جمله اینکه هزینه عملکردهای اجتماعی و سیاسی را کاهش داده و به ثمر رسیدن شیوه‌های مطلوب در جامعه را سرعت می‌بخشد.

نفروختن و معاوضه نکردن حق با امتیازات وعده داده شده، دومین آموزه مهم ساحران به همه نسل‌ها در همه اعصار است. ساحران با اینکه وعده تقرب به فرعون را داشتند، اما چنین وعده‌ای مانع آنان از پشت پا زدن به حقیقت نشده است. 

ادب و احترام ساحران به هنگام مقابله با حضرت موسی(ع) آموزه دیگری است که ساحران به همه ما می‌آموزند و به مراعات آن در محافل علمی و تخصصی رهنمونمان می‌سازند. ساحران به هنگام مقابله فنی و تخصصی به حضرت موسی گفتند که می‌خواهی آغاز کننده باشید یا ما شروع کنیم؟ البته چنانکه در آیات قرآن تصریح شده است، حضرت موسی نیز، مخالفانش را بر خویشتن مقدم داشته است.

تسلیم نشدن و‌ دست برنداشتن از حقیقت، در مقابل تهدیدات بعدی از جمله دیگر آموزه‌های ساحران برای همه آزادی خواهان، حق طلبان و حقیقت خواهان است.

التجا به پروردگار و مقاومت و استقامت در راه حق تا پای جان، و تقاضای صبر، ثبات قدم و مرگ شرافتمندانه از خداوند از دیگر آموزه‌های ارزشمند ساحران است.