توان حوزه برای حل مسائل جامعه کافی نیست

به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام محمد شیخ‌الاسلامی، رئیس دفتر نمایندگی سازمان تبلیغات اسلامی قم در تهران در برنامه افق رادیو قرآن که امروز شنبه، ۳۰ آذرماه از شبکه رادیویی قرآن پخش شد، در سخنانی پیرامون موضوع وحدت حوزه و دانشگاه، اظهار کرد: مسئله حوزه و دانشگاه دو نماد از اختلاف و تعارضی قدیمی و ریشه‌ای است. در جامعه ما بین باور‌های سنتی به مقوله‌های اجتماعی و رویکرد نوین به سنت بوده و در دوره‌هایی شدت یافته است. در شکلی از این تعارض‌ها می‌توان به اختلاف بین تخصص و تعهد در جامعه اشاره کرد. یکی دیگر از نمود‌های این تعارضات سنت و عرصه نوین تفاوت‌های حوزه و دانشگاه بود. این‌ها دوگانه‌هایی بود که یک سر آن در سنت و باور‌های مدرن است.

وی با بیان اینکه گاهی به خاطر توهم و تصور غلط، تعارض میان حوزه و دانشگاه به وجود آمده، گفت: در حوزه علوم انسانی، این اختلاف بیشتر نمود داشته و در سایر علوم، بیشتر نظریه‌ها و دیدگاه‌ها متفاوت بوده، نه آنکه دیدگاه‌های هر کدام از این دو نهاد در تعارض با هم باشد.

شیخ‌الاسلامی ادامه داد: در دوران‌های گذشته نیز بین طیفی از روحانیون و مشروطه‌خواهان تعارض وجود داشت، چون ارمغان فکری مشروطه‌‌خواهان را غرب می‌دانستند. هنوز هم این دیدگاه وجود دارد و در حوزه و فضای رسمی حوزوی حضور دارند و سخن می‌گویند و مقاله می‌نویسند.

رئیس دفتر نمایندگی سازمان تبلیغات اسلامی قم در تهران با بیان اینکه تفاوت حوزه با دانشگاه تعارض دین‌دار و بی‌دین نیست و این تفاوت تنها دو نوع تفاوت در تحصیل است، گفت: کاری که امام‌(ره) کردند و شعاری که مطرح کردند تیزهوشانه بود. اما در مسیر این پیوند، اعوجاجاتی رخ داد که جای تأمل است.

وی افزود: واقعیت این است که دانشگاه و حوزه دو حقیقت‌اند. حرف‌های آسمانی نمی‌توان زد. این دو نهاد در مبانی و مبادی و روش‌ها مختلف‌اند. یک‌وقتی خوب است در دانشگاه‌ها پیرامون این مسئله کار شود که پیش از این چه بوده که حالا صحبت از وحدت می‌شود. نیاز به اینکه دقیقاً روشن کنیم مقصود از وحدت حوزه و دانشگاه چیست.

شیخ‌الاسلامی با تأکید بر اینکه وحدت حوزه و دانشگاه این نیست که این دو نهاد یکی هستند، ادامه داد: این وحدت به این معنا نیست که این دو نهاد باید شبیه به یکدیگر شوند، در حالی که در مواقعی این شبیه‌سازی اتفاقات افتاده است. معنای وحدت این نیست که در دانشگاه حوزه و در حوزه دانشگاه تأسیس شود. اگر چه این اتفاق افتاده و در برخی دانشگاه‌ها حوزه داریم و در جا‌هایی ساختار دانشگاهی و آکادمیک در حوزه رسوخ کرده، اما این‌ها کج‌فهمی است. خداوند در قرآن می‌فرماید: «تَعالَوا إِلىٰ کَلِمَةٍ سَواءٍ» بر اساس این آیه، حوزه و دانشگاه باید دور یک وحدتی جمع شوند؛ مهمترین سواء چیست؟ حل مسائل و مشکلات جامعه است. اگر هر کدام از این دو نهاد دانشگاه و حوزه بخواهد به تنهایی کار کند، اثر ندارد.

وی گفت: برای حل مسائل مردم، توان حوزه کافی نیست، هم از حیث علمی و هم از حیث روشی. دانشگاه بدون حوزه هم کامل نیست. از سویی، جامعه ما ویژگی‌هایی دارد که با برساخت حوزه مطابقت دارد و دانشگاه نیاز دارد از مبانی آن استفاده کند. برای مثال؛ مردم سواد مصرف کالای فرهنگی را ندارند، این مسئله نیازمند کار پژوهشی میان‌رشته‌ای است. اگر هم سواد میان‌رشته‌ای نداریم، می‌توان فرایند را میان‌رشته‌ای کرد. این امر با کمک استارتاپ‌ها و حضور حوزویان و دانشگاهیان در کنار یکدیگر امکان‌پذیر است. معنای دقیق در وحدت حوزه و دانشگاه، توجه به میان‌رشته‌ای بودن این مقوله است.