«معراج پیامبر» زاویه متفاوتی از یک واقعه/ ترسیم تابلوی «شهادت» با نگاه ویژه به سردار سلیمانی
گروه هنر ــ یک هنرمند قرآنی گفت: اثر «معراج پیامبر» از نظر توجه به اصل واقعه معراج پیامبر، نسبت به آثار دیگر کاملتر بوده و توجه کاملی به آیات مربوط به آن شده و همچنین از نظر ترکیب‌بندی نیز با آثار دیگر متفاوت است.
به گزارش ایکنا؛ محمدباقر خسروی متولد بروجرد و ساکن تهران است. او حدود سی سال است که در عرصه هنر نقاشی و خوشنویسی فعالیت می‌کند. نقاشی‌های او در حوزه مینیاتور معاصر است و به فعالیت در حوزه هنر قرآنی تمایل دارد. اغلب آثارش هم موضوعات قرآنی و مذهبی دارند. او در سال‌های گذشته در جشنواره‌های گوناگون هنری جوایزی دریافت کرده و در نمایشگاه قرآن سه دوره به عنوان هنرمند برگزیده انتخاب شده است. در جشنواره فضاسازی سوره فلق به عنوان نفر منتخب و در جشنواره خوارزمی نیز با ابداع شیوه «بعد سوم نگارگری» برگزیده شده است. آموزش‌های هنری وی به صورت آکادمیک نبوده و اغلب آموزش‌ها را از برادرش مرتضی خسروی، که در رشته نقاشی و مجسمه‌سازی فعالیت دارد، آموخته است. خلق دو اثر «معراج پیامبر» و «گودال قتلگاه» بهانه‌ای شد تا با وی درباره این دو اثر گفت‌وگو کنیم.
ایکنا ــ در خصوص تابلوی «معراج پیامبر» و زمانی که برای آن صرف کرده‌اید توضیح دهید.
این اثر به سوره مبارک «اسراء» و معراج پیامبر(ص) اشاره دارد و با توجه به اینکه در معراج، پیامبر(ص) از مکه به مسجدالاقصی و سپس به آسمان‌ها عروج کردند؛ از این رو کعبه در سمت چپ و مسجدالاقصی در سمت راست اثر ترسیم شده است و فرشتگان به پیشواز پیامبر(ص) آمده‌اند. با وجود اینکه این اثر را از سال ۱۳۸۴ چندین بار اتود زده و طرح‌های اولیه را اصلاح کردم، هر بار طرح‌ها را کنار می‌گذاشتم و حس می‌کردم باید کار‌های زیادی روی اثر انجام دهم، اما پس از چند سال در نهایت در سال ۱۳۹۴ آن را به پایان رساندم.
ایکنا ــ دلیل این همه اصلاح و حساسیت چه بود؟
عظمت شخصیت پیامبر(ص) باعث می‌شد که رضایت از این اثر به آسانی به دست نیاید و هر بار حس می‌کردم اثرم پختگی لازم را ندارد و می‌تواند بهتر از این باشد و به تدریج این امر محقق شد.
ایکنا ــ ایده این اثر چگونه شکل گرفت؟
معراج پیامبر بنا بر مستندات و روایات در ماه مبارک رمضان رخ داده و این اثر در همین ماه به پایان رسید، یعنی اغلب آثارم به این صورت خلق شده‌اند و معنویت ماه مبارک رمضان در خلق آثارم نقش مهمی دارند. همچنین با توجه به آثار بسیار درباره معراج پیامبر(ص)، من نیز به عنوان هنرمند با نگاه متفاوتی به خلق اثر دست زدم.
ایکنا ــ با توجه به اینکه این اثر در سال‌های گذشته در نمایشگاه قرآن رونمایی شد آیا نهاد یا سازمانی نخواست این اثر را خریداری کند؟
پس از رونمایی، چند مشتری برای این اثر مراجعه کردند، اما نخواستم آن را به فروش برسانم، زیرا تصورم این است که این اثر باید در جایی قرار گیرد که شأن و جایگاه آن حفظ شود، به این معنی که با وجود خلق آثار فراوان درباره معراج پیامبر(ص)، این اثر باید در کنار آثار دیگر قرار گیرد تا نوع نگاه متفاوتی که در این تابلو وجود دارد، بیش از پیش عیان شود.
ایکنا ــ این تفاوت ناشی از چیست؟
این اثر از نظر توجه به اصل واقعه معراج پیامبر نسبت به آثار دیگر کاملتر است و به آیات مربوط به این موضوع کاملاً توجه شده است. همچنین از نظر ترکیب‌بندی نیز با آثار دیگر متفاوت است و بعد سوم نگارگری نیز در این اثر دیده می‌شود که در سایر آثار وجود ندارد.
ایکنا ــ برای خلق این اثر از فردی مشاوره گرفتید؟
در این زمینه با پدرم که حوزوی بود مشورت می‌کردم و راهنمای اصلی من بود.
ایکنا ــ در خلق این اثر چگونه توانستید هنر و مذهب را با هم تلفیق کنید؟
توجه به مسائل دینی و اعتقادی در این اثر نه تنها مانع نبوده، بلکه راهنما و راهگشا نیز بوده است. زیرا تصورم این است که وقتی به قرآن مراجعه می‌کنید، موضوعات بسیاری پیش رویتان قرار می‌گیرد که می‌‌توانید به عنوان ایده از آن استفاده کنید و درباره «معراج پیامبر» نیز همینطور بوده است.
ایکنا ــ درباره «گودال قتلگاه» کمی برایمان توضیح دهید.
این اثر تصویری از نگاه فراماده‌ای به واقعه کربلاست که امام حسین(ع) در کانون تصویر قرار دارد و فرشتگان در حال عزاداری و سوگواری برای امام حسین(ع) هستند. بنابراین باید به این نکته توجه کرد که فرشتگانی که پیرامون امام حسین(ع) هستند، چهره هیچ یک از آنها مشخص نیست و این مسئله برای این است که توجه‌ها به آن حضرت معطوف شود. همچنین ترکیب رنگ‌ها نیز معنویت را به نمایش می‌گذارد.
ایکنا ــ مهم‌ترین حساسیتی که درباره خلق این اثر داشتید چه بود؟
مسئله مهم در این اثر ترسیم حزن و اندوه نسبت به این واقعه بوده که باید در این تصویر عیان می‌شد تا شأن و جایگاه امام(ع) رعایت شود. سعی کردم به همه این موارد توجه کنم و برداشت خودم را کامل ارائه دهم تا مخاطبان نیز همین برداشت را داشته باشند.
ایکنا ــ یعنی در همه آثارتان می‌خواهید مخاطبان نیز برداشت شما را داشته باشند؟
نیت اصلی من در خلق یک اثر، دیده شدن از سوی مخاطب نیست، بلکه حس می‌کنم مخاطب باید تحت تأثیر اثر قرار بگیرد و خودم را نخستین مخاطب اثرم می‌دانم. بنابراین از نگاه یک مخاطب آن را قضاوت می‌کنم، برای مثال در تابلویی که برای شهادت حضرت زهرا(س) خلق کردم، بسیار تحت تأثیر قرار گرفتم و ساعت‌ها اشک ریختم و در نمایشگاه‌های گوناگون هم مخاطبان بسیاری را دیده‌ام که اشکشان جاری شده است و درباره تأثیرگذاری این اثر با من صحبت کرده‌اند. در واقع نگاه کلی خالق اثر باید به مخاطب انتقال یابد و پس از آن می‌تواند برداشت‌های جزئی‌تری از آن داشته باشد.
ایکنا ــ برای خلق این اثر چقدر زمان صرف کرده‌اید؟
سال ۹۳ طرح اولیه آن را اجرا کردم و یک سال بعد به اتمام رساندم.
ایکنا ــ با توجه به زمان طولانی‌ای که برای خلق یک اثر صرف می‌کنید، این مسئله به ذهن متبادر می‌شود که وقفه‌هایی در این میان به وجود آمده است. به نظرتان برای اینکه هنرمند روی یک اثر متمرکز شود، باید در چه شرایطی قرار گیرد؟
این مسئله خلوت، امنیت فکری و آرامش خاصی را می‌طلبد و گاهی اوقات متأثر از موقعیت زمانی خاصی است. هر چند ممکن است شرایط اقتصادی و اجتماعی مانع این کار شود و اگر مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد رفع شود، این آرامش برای هنرمند ایجاد می‌شود و می‌تواند به طور مستمر به رسالت خود عمل کند.
ایکنا ــ شرایط فرهنگی و اجتماعی چقدر برای فعالیت‌های هنری فراهم است، برای مثال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از شما به عنوان هنرمند حمایت می‌کند تا امنیت فکری و آرامش بیش از پیش فراهم شود؟
شکی در این نیست که شرایط کشور در کار یک هنرمند مؤثر است و اگر او دغدغه مادی نداشته باشد، این شرایط فراهم‌تر خواهد بود. به نظرم در این زمینه کوتاهی شده و آن طور که شایسته است به آثار هنری و هنرمند بها داده نمی‌شود. کشور ما وجهه دینی غالبی دارد، اما متأسفانه فعالیت قرآنی و دینی در آن معطوف به ماه مبارک رمضان و نمایشگاه قرآن شده است که هر سال یک بار و طی دو هفته برگزار می‌شود و سال به سال نیز این نمایشگاه کم‌رنگتر و کوچکتر می‌شود. اگر سیاست‌گذاران و مدیران اجرایی شرایط مناسبی را فراهم کنند هم هنرمند با آرامش به کار خود ادامه می‌دهد و هم جامعه علاقه بیشتری به این آثار پیدا می‌کند.
ایکنا ــ آخرین اثری که خلق کرده‌اید یا در حال کار بر روی آن هستید چیست؟
چند هفته پیش در باغ‌موزه شهدا طرح اولیه از یک اثر را درباره شهادت با محوریت حضرت ابوالفضل(ع) کار کردم و پس از آن سردار سلیمانی به شهادت رسید. به نظرم رسید که باید به این موضوع هم بپردازم. بنابراین در حال حاضر قلم‌گیری و پردازش این اثر باقی مانده و اگر به طور مستمر روی آن کار کنم، تا یک ماه دیگر به پایان می‌رسد.
انتهای پیام
