ضرورت شکل‌گیری ساختار فرهنگی جدید با نگاه آینده‌پژوهانه
عضو هیئت علمی دانشگاه معارف اسلامی قم گفت: با نگاه آینده‌پژوهانه به ساختار فرهنگی فعلی می‌توان دریافت که این ساختار نیاز به جایگزین دارد اما نمی‌توان به یکباره ساختار را نابود و ساختاری جدید جایگزین آن کرد، پس نیاز به اسکان موقت داریم تا یک ساختار جدید و سالم شکل بگیرد و این دغدغه مقام معظم رهبری نیز هست.
به گزارش ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، حجت‌الاسلام‌والمسلمین رضا ابروش، عضو هیئت علمی دانشگاه معارف اسلامی و مدیرگروه مدیریت فرهنگی روز گذشته، ۲۷ بهمن‌ماه، در دوره آموزشی «بررسی وضعیت فرهنگی-هویتی نسل‌های پس از انقلاب با رویکرد آینده‌پژوهانه» که ویژه کارشناسان فرهنگی و مدیران کانون‌های تبلیغی در اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان برگزار شد، با اشاره به اینکه رشته مدیریت فرهنگی از ۷ سال پیش دایر شده است و با اشاره به خلأ فرهنگی در مقوله‌های مختلف مدیریتی در کشور، اظهار کرد: اقبالی را که به رشته‌های دینی مانند فقه و کلام و ... وجود دارد در مورد رشته مدیریت فرهنگی شاهد نیستیم.
وی ادامه داد: در سال‌های ۶۰ و ۷۰، زمانی که فردی بدون تخصص خاص برای مجلس رأی می‌آورد و وارد مجلس می‌شد، جای او در کمیسیون فرهنگی بود، این نگاه مدیریتی و عدم توجه به فرهنگ، امروز منجر به بحران‌های فرهنگی-هویتی در کف جامعه شده است.
نسخه‌نویسی فرهنگی را یاد بگیریم
حجت‌الاسلام ابروش با بیان اینکه مشکلات فرهنگی هر منطقه ویژه همان منطقه است و باید توسط متولیان فرهنگی همان منطقه احصا و حل شود، افزود: مسئله فرهنگی هر شهر با شهری دیگر متفاوت است، هر متولی فرهنگی باید نسخه‌نویسی را یاد بگیرد تا بتواند برای منطقه خودش تصمیمات خوب را اتخاذ کند.
این مدرس دانشگاه با تأکید بر لزوم فراگیری راهبردهای فرهنگی از سوی مدیران، گفت: بدون برنامه نمی‌شود حرکت کرد بلکه باید برای موضوعات فرهنگی راهبرد نوشت، سردار شهید سلیمانی در حیطه کاری خودش یک استراتژیست بود و برای مسیر، راهبرد می‌نوشت.
حجت‌الاسلام ابروش ریشه واژه «استراتژی» را واژه رومی «استراجیوس» که نام فرمانده لشگر روم بود دانست و بیان کرد: نطفه استراتژی و راهبرد در علوم نظامی بسته شده است لذا یکی از رشته‌های مطرح در علوم نظامی، مدیریت استراتژیک است و حوزه جنگ نرم و جنگ سرد را در بر می‌گیرد.
وی تصریح کرد: کم‌کم واژه استراتژی یا راهبرد وارد زمینه تجاری شد چرا که تجارت نیز نیازمند برنامه راهبردی است؛ راهبرد، مختص رده‌های بالای مدیریتی نیست بلکه همگان در هر نقطه از ساختار سازمانی که قرار دارند می‌توانند استراتژیست و صاحب راهبرد باشند.
حجت‌الاسلام ابروش با بیان اینکه مقوله فرهنگی نیز از راهبرد بی‌نیاز نیست، ادامه داد: در سازمان‌های فرهنگی و خدماتی کالا فروخته نمی‌شود بلکه به افراد خدمت ارائه می‌شود، مقوله فرهنگ شامل گستره بسیار وسیعی است.
لازمه راهبرد برای کار فرهنگی
وی با اشاره به مشکلات ریشه‌ای ساختار فرهنگ، بیان کرد: فضای کار فرهنگی را این می‌دانیم که ساختمان و دفتر و میز و صندلی مهیا کنیم و با تشکیلات سازمانی به کار فرهنگی بپردازیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه معارف اسلامی قم تأکید کرد: در کشور ما میلیون‌ها مسجد، تکیه، حسینه، هیئت مذهبی، کانون، مرکز فرهنگی و مذهبی و ... وجود دارد، اما زمانی که مشکلی به وجود می‌آید، ارکان هرم نظام به چالش کشیده می‌شوند، زیرا راهبرد نداریم و تا صحبت از کار فرهنگی می‌شود به فکر تشکیل سازمان و تشکیلات می‌افتیم.
حجت‌الاسلام ابروش گفت: مقام معظم رهبری با ایجاد سازمان مخالف هستند و معتقدند همه کارها در یک ستاد که کوچک و جمع‌وجور است دنبال شود، حال آنکه سازمان به محض تشکیل ناگزیر از گسترده شدن و بسط یافتن است تاجایی که مسئله فرهنگی به حاشیه رانده و چه بسا در شلوغی تشکیلات و سازمان فراموش می‌شود، لذا سیاست‌گذاری و استراتژی در کار فرهنگی لازم و ضروری است.
آینده‌پژوهی؛ ضرورت برنامه‌ریزی
وی با تأکید بر اینکه استراتژی به تنهایی پاسخگو نیست، اضافه کرد: استراتژی به همراه آینده‌پژوهی باید مدنظر قرار بگیرد، آینده‌پژوهی از الزامات برنامه‌ریزی در شرایط عدم اطمینان و مخاطرات محیطی است، چرا که عوامل محیطی لحظه به لحظه در حال تغییر و تحول است.
حجت‌الاسلام ابروش با تبیین مصداقی از دگرگونی عوامل محیطی، تصریح کرد: پدر و مادر بنده در نوجوانی، بنده را از نزدیک شدن به ۳ مورد یعنی ارتباط با نامحرم، مصرف مایعات نجس و مصرف سیگار مراقبت می‌کردند، امروز بنده باید فرزندم را در برابر ۳۰۰ خطر و بلکه بیشتر، مراقبت کنم و مشخص نیست شاید این خطرات فردا به ۳ هزار افزایش یابند، اگر تغییرات عوامل محیطی از دست ما خارج شوند نباید بهانه دست من پدر و مادر بدهد که مراقبت را رها یا در آن کوتاهی کنند، پس باید برای آینده برنامه‌ریزی کرد.
وی با تأکید بر ضرورت توجه به آینده‌پژوهی، گفت: اگر امروز به آینده نیندیشید، دیگری به آینده شما می‌اندیشد و آن‌را تحت کنترل خود در می‌آورد، به ناچار شما در آینده باید در زمین کسی که به آینده شما اندیشیده است، بازی کنید، پس در حوزه فرهنگی باید بر اساس مبانی بومی خودمان نظریه تولید کنیم و راهبرد ارائه دهیم تا در آینده، بیگانه در زمین نظریه ما جولان ندهد و ما را به زمین خودش نکشاند.
حجت‌الاسلام ابروش با بیان اینکه ساختار فرهنگی ما مبتنی بر مدیریت اسلامی نیست، ادامه داد: من و شمای مسلمان در زمین ساختار بروکراسی وِبِر بازی می‌کنیم و طرح مدیریتی ما که ترکش هم نمی‌کنیم، متعلق به وبر است، لذا سیستم و ساختار نیاز به اصلاح جدی دارد، مدیریت اسلامی این نیست بلکه نیاز به آینده‌پژوهی دارد.
این پژوهشگر حوزه مدیریت فرهنگی تأکید کرد: با نگاه آینده‌پژوهانه به ساختار فرهنگی فعلی می‌توان دریافت که این ساختار نیاز به جایگزین دارد اما نمی‌توان به یکباره ساختار را نابود و ساختاری جدید جایگزین آن کرد، پس نیاز به اسکان موقت داریم تا یک ساختار جدید و سالم شکل بگیرد و این دغدغه مقام معظم رهبری نیز هست.
حجت‌الاسلام ابروش گفت: گفتمان آینده‌پژوهی باید شکل بگیرد، اگر بنا داریم کار فرهنگی مدیریت شود و در نسل جوان آینده افرادی مانند شهید حاج‌قاسم‌ها و حججی‌ها و شهدای حرم را داشته باشیم، باید به آینده‌پژوهی روی آورد.
تبیین مفهوم شبکه‌سازی
این مدرس دانشگاه با اشاره به گسترش فعالیت‌های جهادی در سال‌های اخیر، تصریح کرد: امروز مبحث گروه‌سازی و شبکه‌سازی در مقوله فرهنگی ضرورت دارد، در سخنان سیدحسن نصرالله که سه روز پیش از شهادت سردار سلیمانی ایراد شد، می‌توان فهمید که حاج‌قاسم رأس شبکه بود و تنها در عراق شبکه‌هایی چون زینبیون، فاطمیون، علویون و ... همگی ذیل حشدالشعبی هدایت می‌شدند و شبکه‌های دیگری نیز در دیگر کشورها جریان مقاومت را قوت می‌بخشیدند، لذا موفقیت کار چه نظامی، چه فرهنگی در گرو شبکه‌سازی است.
حجت‌الاسلام ابروش با یادآوری اینکه در مبحث فرهنگی شبکه نداریم، بیان کرد: در زمان شکل‌گیری انقلاب شبکه‌ها برخاسته از مساجد بودند و امروزه فضای مجازی عرصه ظهور و بروز شبکه‌ها است که باید مورد توجه قرار گیرد.
مدیر گروه مدیریت فرهنگی دانشگاه معارف اسلامی قم با تأکید بر اینکه مبحث شبکه‌سازی در آینده‌پژوهی مطرح است، گفت: امام زمان(عج) در زمان ظهور، همراهی طوایف یعنی شبکه‌ها را از مناطق و کشورهای مختلف با خودشان خواهند دید.
انتهای پیام
