عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد:
درمان بیماران افسرده در غرب با نظریه «معنابخشی حیات دینی»
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به مطالب برخی ملحدان که دینداری و به خصوص یاد مرگ را سبب افسردگی می‌دانند، تأکید کرد: برخی روانشناسان مانند یوک در تحقیقات مفصلی که انجام داده‌اند به این نتیجه رسیده‌اند که درمان بسیاری از افراد افسرده با نظریه«معنابخشی حیات دینی» قابل درمان است.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا شاکرین، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، امروز، 29 بهمن‌ماه در ادامه سلسله جلسات «الحاد مدرن» در موسسه آموزش عالی حوزوی معصومیه(خواهران) با بیان اینکه الحاد مدرن کارکردهای دین را زیر سؤال می‌برند، گفت: کارکردهای دین را در سه حوزه معرفتی، روان‌شناختی و انسان‌شناختی می‌توانیم دسته‌بندی کنیم.وی با بیان اینکه در حوزه روان‌شناختی می‌گویند دین سبب تحقیر انسان می‌شود و آرامش روانی او را از بین می‌برد، افزود: همچنین می‌گویند دین مانع اراده آزاد آدمی می‌شود. ملحدان مدرن با استناد به بحث گناه نخستین که آموزه‌ای مسیحی است، دین را سبب تحقیر آدمی می‌دانند، زیرا می‌گویند دائما نگاهی منفی به انسان تلقین می‌شود که ذاتا گناهکار است.
وی با بیان اینکه این نگاه بدبینانه مختص برخی مذاهب و ادیان است و نگاه کلی همه ادیان نیست، افزود: حداقل در اسلام به عنوان دینی بزرگ، نه تنها این نگاه بدبینانه وجود ندارد، بلکه معتقد است که انسان، خلیفة‌الله در روی زمین است؛ انسان مسجود فرشتگان و آموزگار فرشتگان است. وقتی قرآن و تفکر اسلامی را مشاهده می‌کنیم، می‌بینیم انسان جایگاه بسیار بلندی دارد.
شاکرین با بیان اینکه انسان در رابطه با خدا، خود و طبیعت امتیازات برجسته‌ای در میان تمامی مخلوقات دارد اظهار کرد: انسان به لحاظ درک، آگاهی و بینش هم از موجودات زیستی و هم از موجودات ملکوتی و فراطبیعی برتر است؛ علم موجودات، حسی است ولی انسان سه منبع معرفت یعنی عقل، حس و شهود را دارند.
برچسب «نگاه بدبینانه به انسان» به اسلام نمی‌چسبد
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه کدام مکتب است که مانند اسلام توانسته کمالات وجودی انسان را بیان کند، تصریح کرد: در اسلام ابدا چنین نگاه بدبینانه‌ای وجود ندارد، بلکه انسان از منظر اسلام، مثل اعلای خداوند و کنه جامع است و همه مراتب هستی در وجود او نهفته است.
شاکرین با بیان اینکه نگاه دیگر ملحدان این است که می‌گوین در دین گفته شده که تو فقط باید بندگی کنی و این به معنای به ذلت کشاندن و توسر انسان زدن است، اظهار کرد: در اینجا باید فلسفه عبادت و عبودیت را تبیین کنیم؛ اولا اینکه عبودیت در برابر چه کسی؟ و ثانیاً معنای تحقیر چیست؟ تحقیر به معنای پایین‌تر از آن چیزی که فرد هست او را معرفی کنیم؛ مثلاً اگر مدرک کسی لیسانس است و به او دکتر نگوییم، تحقیر نیست؛ وقتی نگاه دینی را در مورد انسان شاهدیم، می‌بینیم که دین او را تحقیر نمی‌کند، گرچه باید بدانیم انسان خدا نیست و مخلوق است؛ در غرب جدید جریانی که شکل گرفت، این بود که انسان را جای خدا گذاشتند، لذا عبودیت هم تحقیر معنا شد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه این نگاه با واقعیت دین و بشر ناسازگار است، تصریح کرد: انسان گاهی در برابر موجودی تسلیم است که شایستگی و ارزشی برتر از خود او ندارد، مانند بت و انسان‌های دیگر که نامعقول است، ولی اگر انسان در برابر وجودی که همه هستی او از او است و همه آینده انسان در دست اوست و او خیرخواه انسان هم هست عبودیت داشته باشد، نامعقول نیست.
عبودیت به معنای تحقیر نیست
شاکرین با بیان اینکه بت‌پرستی مبارزه با خودتحقیری انسان است و برعکس عبودیت انسان در برابر خدا، تشریف و تکریم او است، اضافه کرد: ضمن اینکه عبودیت معقول، اصلا ذاتی انسان هم هست و انسان ذاتا میل به عشق و پرستش دارد؛ مثلا ویلیام جونز و روانشناسان دیگری هستند که انسان را موجودی دین‌ورز معرفی می‌کنند، بنابراین عبودیت هم از نظر عقلی و هم عاطفی و احساسی مورد تایید است.
وی افزود: برخی از ملحدان می‌گویند دین آرامش انسان را از بین می‌برد، زیرا انسان را از مرگ و آخرت و عذاب اخروی و ... می‌ترساند و او را به وحشت می‌اندازد و این مسئله سبب افسردگی و ناراحتی‌های عصبی گوناگون خواهد شد؛ جواب ما این است که دین انسان را از مرگ و قیامت نمی‌ترساند، بلکه از عواقب اعمال زشت و بد و گناه و از اجرای عدالت می‌ترساند. بنابراین کسی که اهل کار خوب است ترسی ندارد. ضمن اینکه برخی ترس‌ها مطلوب است، مثلا ترس از خطر دشمن و هوشیاری و مراقبت و اقدام مناسب ولی ترس جبنی و مرضی بد است، از این رو رسالت پیامبر(ص) بشارت و انذار است.
شاکرین با بیان اینکه در دین در کنار ترساندن، بشارت‌های عظیمی هم وجود دارد، اظهار کرد: قرآن وقتی اعمال انسان ها را در قیامت بیان میکند، فرموده که اگر کسی کار خوبی بکند، ده برابر، پاداش و اگر کار بد بکند معادل آن را خواهد دید؛ البته در برخی آیات پاداش یک کار خوب مانند انفاق را 700 برابر بلکه بیشتر از آن تشریع فرموده است. همچنین در مورد پاداش صابران، آن را بغیرحساب می‌داند و حتی فرموده اگر کار بدی کنید تا دم مرگ، توبه و شفاعت و مغفرت وجود دارد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اضافه کرد: نکته دیگر اینکه مطالبی که دین از مرگ و بعد از آن برای ما بیان میکند خودش اتفاقا سبب آرامش است، زیرا مرگ و بعد از آن سبب معناداری زندگی فرد می‌شود و عطش جاودانگی را ارضاء میکند؛ همه موجودات زنده و انسان‌ها اعم از کافر و مومن و ... ذاتا حب بقاء دارند و و از طرفی در دنیا عمر کوتاهی دارند و در اینجاست که رنج مردن به عنوان یکی از مهمترین مسائل دنیا مطرح می‌شود؛ دین در اینجا می‌گوید که تو از بین نمی‌روی و حیات تو تمام نمی‌شود بلکه از این مرتبه حیات به مرتبه حیات دیگر که بالاتر است می‌روی؛ آنجا دنیای عظیم‌تر و فراخ‌تر است و لذت‌های پایداری دارد و البته توشه و زاد آن طرف را خود انسان درست میکند.
مرگ عامل افسردگی نیست
شاکرین اضافه کرد: اگر مرگ و قیامت نباشد، انسان نمی‌تواند بحث معنای زندگی را به دست آورد، لذا این مسئله که برخی می‌گویند یاد مرگ سبب افسردگی است حرف غلط و شعاری است؛ حتی برخی از روانشناسان غربی معتقدند که آن چه انسان را از افسردگی و بی معنایی نجات می‌دهد یاد مرگ و قیامت است؛ یونگ از شاگردان فروید که دیدگاه‌هایی بر خلاف او داشته است گفته است که تمام درمان‌جویانی که به من مراجعه کردند وقتی خوب مشکلات آنان را ریشه‌یابی کردم دیدم همه یک مسئله دارند و آن این است که معنای دینی حیات را از دست داده‌اند و هیچکدام درمان نشدند، مگر اینکه به معنای دینی حیات بازگشتند، لذا به همین دلیل می‌بینیم که در بیمارستان‌ها کشیش در کنار بیماران قرار می‌دهند.
انتهای پیام مطالب مرتبط
