عملکرد نهاد‌های اجتماعی در برابر کرونا / همدلی؛ شاه‌بیت مبارزه با کووید ۱۹

به گزارش ایکنا، همه‌گیری کووید ۱۹ در کنار ایجاد بحران در حوزه سلامت، هزینه‌های گسترده‌ای را بر اقتصاد جهانی و ابعاد مختلف زندگی اجتماعی - فرهنگی جوامع بر جای گذاشت. روبه‌رو شدن با چالش‌های این بحران عالمگیر در کشور‌های مختلف یک مواجهه بی‌سابقه، تجربه‌نشده و بسیار سخت بود که در این بین کشور ما نیز درگیر این بحران ناخوانده شد؛ به‌طوری که نظم و ساختار‌های اجتماعی جامعه را دچار اختلال کرد.

در برخی از کشور‌ها مردم در مناطقی که احتمال قرنطینه شدن می‌دادند تلاش کردند که فرار کنند و یا به فروشگا‌ه‌ها هجوم آوردند. برخی از تولیدکنندگان، محصولات خود را احتکار کردند و برخی نیز به بالاترین قیمت آن‌ها را عرضه کردند. در کشور ما نیز علی‌رغم برخی تمهیدات شاهد این رفتار‌ها بودیم. هرچند که برخی از این واکنش‌ها قابل فهم و طبیعی است، اما نگرانی از جایی آغاز می‌شود که نهاد‌های متولی نتوانند این بی‌نظمی مبتنی بر نفع فردی را در سایه آینده‌نگری، نظم و پیش‌بینی‌پذیری مهار کنند. مسئله مهم، مدیریت غبار و ابهام ناشی از آغاز یک بحران است که باید به سرعت فرونشانده شود و این مهم، علاوه بر خدمات نهاد‌ها از جمله نهاد‌های اجتماعی در کشور است.

نهادها، ساختار‌ها و سازوکار‌های نظم و همکاری در کشور را ایجاد و رفتار گروه‌های انسانی را در اجتماعات معین راهبری می‌کنند. از آغاز بحران کرونا در کشور نیز نهاد‌های مختلف وظایفی را برعهده گرفتند و در این میان نهاد‌های اجتماعی از جمله آموزش و پرورش، شهرداری‎ها، نیروی انتظامی، سازمان بهزیستی و... اقدامات و تمهیداتی را پیرامون کنترل، مهار و شکست کرونا در کشور پیش‎بینی کردند که در این گزارش به مهمترین این موارد اشاره خواهیم کرد.

در یک‎ ماه و نیم گذشته و در پی شیوع ویروس کرونا، دولت اقدامات متعددی را برای پیشگیری و مهار این ویروس در کشور انجام داد و بدون کم‌نمایی و بزرگ‌نمایی اقدام به اطلاع‌رسانی در این زمینه کرد و با تشکیل چندین نشست ستاد پیشگیری و مقابله با ویروس کرونا، تصمیمات مهمی در این زمینه اتخاذ کرد. در اولین اقدام بعد از این بحران و همزمان با افزایش تب خبر‌های کرونایی در رسانه‎ها و مطبوعات و حتی فضای مجازی، وزارت بهداشت در اقدامی به‌جا، بسیج همگانی با عنوان «کرونا را شکست می‌دهیم» را به راه انداخت که با حمایت و همراهی بسیاری از نهاد‌های اجتماعی و مردم نیز همراه شد.

 

مسئولان کشور نیز در نشست‌های مختلف اعلام کردند که اقدامات اجرایی از جمله توزیع اقلام بهداشتی، ایجاد محدودیت تردد و همچنین همکاری سازمان‌های مردم نهاد و هشدار‌ها منجر به نتایج خوبی برای مهار و کنترل کرونا در کشور شده است. دولت از تمام امکانات برای جلوگیری از شیوع و ریشه‌کنی کرونا بهره گرفت و کیت‌های تشخیصی این بیماری به کشور وارد شده و آزمایش کرونا برای افراد مشکوک بدون تأخیر انجام می‌شود. همچنین آموزش‌های لازم در خصوص پیشگیری و کنترل «ویروس کرونا» به شش هزار سوپروایزر در سراسر کشور داده شد و دستورالعمل مقابله با کرونا به مدارس نیز ابلاغ شد. علاوه بر آن با اتخاذ تصمیماتی، کاهش تردد‌ها در دستور کار قرار گرفت و لغو کنسرت‌ها و تعطیلی سینماها، لغو همه مسابقات ورزشی تا اطلاع ثانوی، تعطیلی موزه‌ها و تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها و توزیع رایگان ماسک نیز در دستور کار قرار گرفت.

رئیس جمهور نیز که پیش از این به وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دستور تشکیل ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا را داده بود، روز یکشنبه چهارم اسفندماه، با صدور حکم و ابلاغ جدیدی به وی مأموریت داد تا ضمن تشکیل جلسات مستمر این ستاد، از تمام توان مجموعه‌های ذی‌ربط به منظور کمک به جلوگیری از شیوع و ریشه‌کنی هر چه سریع‌تر این بیماری بهره گرفته و به طور مستمر به وی گزارش دهد.

به دستور رئیس‌جمهور، سازمان برنامه و بودجه مکلف شد هر گونه بودجه مورد نیاز برای مقابله همه جانبه با این ویروس را تأمین کند. همچنین وزارت صنعت، معدن و تجارت باید همه تجهیزات و وسایل درمانی و مرتبط را در اسرع وقت تولید و تأمین کند. وزارت راه و شهرسازی نیز مکلف شد با همکاری شهرداری تهران همه تدابیر لازم در پایانه‎های کشور، مراکز بین جاده‌ای و نیز وسایل حمل و نقل عمومی و مترو را اتخاذ کند.

 

وزارت آموزش و پرورش در ابتدا و در راستای پیشگیری و کنترل بیماری کرونا، دستورالعمل مقابله با کرونا را به مدارس ابلاغ کرد. براساس این دستورالعمل ادارات کل آموزش‌وپرورش استان‌ها مکلف شدند در یک طرح ضربتی و سراسری نسبت به برگزاری دوره آموزشی و توانمندسازی باهدف انتقال مفاهیم اصول بهداشت فردی و توصیه‌های پیشگیرانه بهداشتی در قالب محتوا‌های آموزشی دیداری و شنیداری به دانش‌آموزان و کارکنان، اقدام کنند. بر این اساس برگزاری تمامی کنگره‌ها، گردهمایی‌ها، اردو‌ها و مسابقات دانش‌آموزی نیز تا اطلاع ثانوی ممنوع اعلام شد. همچنین مدارس مکلف به استفاده از صابون مایع، سطل زباله دردار مجهز به کیسه‌زباله، مایع ضدعفونی‌کننده شدند و توزیع مواد غذایی پخته شده و ساندویچ‌های دست‌ساز ممنوع اعلام شد.

وزارت آموزش و پرورش بعد از یک هفته از شیوع کرونا و همه‌گیری آن اقدام به تعطیلی مدارس کل کشور کرد. با وجود تعطیلی مدارس و تعطیل‌شدن همه فعالیت‌های پرورشی و آموزشی به علت شیوع کرونا ویروس در کشور، معاونت پرورشی و فرهنگی این وزارتخانه برای این ایام برنامه‌ریزی‌های مناسبی انجام داد تا با استفاده از فضای مجازی و ظرفیت‌های صدا و سیما به رسالت خود در این روز‌های سخت نیز ادامه دهد.

در کنار آموزش کتب درسی در فضای مجازی و صدا و سیما توسط وزارت آموزش و پرورش، دانش‌آموزان عضو انجمن‌های ۲۲گانه کانون‌های فرهنگی تربیتی نیز در کنار مدیران، کارشناسان و مربیان زحمتکش با احساس مسئولیت علی‌رغم تعطیلی مراکز آموزشی و پرورشی با رعایت پروتکل وزارت بهداشت و ضوابط و مقررات بهداشتی در کانون‌ها حضور پیدا کردند و بیش از ۱۱۰ هزار ماسک تهیه و به صورت رایگان در بین مردم توزیع کردند.

 

همچنین بسیج و به‌کار‌گیری تمامی ظرفیت‌های ادارات آموزش و پرورش استان‌های کشور در حوزه مشاوره، هسته‌ها و مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی جهت ارائه خدمات تخصصی و مشاوره‌ای به دانش‌آموزان و اولیای آنان، تهیه و تدوین راهنمای مداخلات مشاوره‌ای و روان شناختی در هنگام مواجهه با پیامد‌های روان شناختی بیماری کرونا(ویژه مشاوران)، تهیه راهنمای آموزشی و مهارتی روان‌شناختی ویژه دانش‌آموزان، معلمان و کارکنان مدارس برای افزایش تاب‌آوری روانی اجتماعی و مدیریت استرس در مقابل پاندمی کرونا، تهیه دستورالعمل راهنمای اجرایی مدارس برای مدیریت مداخلات روانی اجتماعی در پاندمی کرونا، راه‌اندازی صدای مشاور در ۷۵۰ مرکز و هسته مشاوره کشور و حضور مشاوران و روانشناسان زبده و مجرب آموزش و پرورش در شبکه‌های مختلف صدا و سیما و رسانه‌های گروهی و مجازی به‌خصوص در دو هفته اخیر از جمله این اقدامات است.

 

همزمان با شیوع ویروس کرونا، جهادگران سراسر کشور در واحد‌های سازمانی خود نیز اقداماتی را برای مقابله با شیوع بیشتر این ویروس انجام دادند. معصومه خان‌احمدی، رئیس پارک علم و فناوری جهاددانشگاهی کرمانشاه، با بیان اینکه در حال حاضر چند شرکت فناور و دانش‌بنیان در خصوص ساخت تجهیزات و ملزومات مقابله با کرونا، عزم جدی خود را در ساخت ماسک‌های نانو فیلتر و ژل و مواد ضدعفونی‌کننده مورد نیاز آغاز کرده‌اند، گفت: پس از تأیید نمونه محصول ماسک این شرکت از سوی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان، بخشی از حمایت‌های مالی لازم در حداقل زمان ممکن برای این شرکت از سوی پارک علم و فناوری تأمین شد تا در جهت تقاضای استان این شرکت چالش جدی نداشته باشد.

 

‌

مسعود کمبرانی، رئیس پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی جهاددانشگاهی نیز با بیان اینکه این پژوهشکده با توجه به شرایط کشور به تولید محلول‌ها و ژل‌های ضدعفونی‌کننده اقدام کرده است، گفت: بعد از شیوع ویروس کرونا در کشور با توجه به سیاستی که جهاددانشگاهی مبنی بر رفع مشکلات کشور دارد، تصمیم گرفته شد که بخشی از نیاز مردم و یا حداقل نیاز خانواده جهاددانشگاهی به مواد ضدعفونی‌کننده از طریق پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی برطرف شود.

وی افزود: در همین راستا، پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی با تغییر خط تولید خود به تولید مواد ضدعفونی‌کننده اقدام کرد. در این پژوهشکده، محلول‌های ضدعفونی‌کننده برای دست و سطوح و ژل ضدعفونی‌کننده، با الکل موجود و به مقدار محدود تولید شد.

رئیس پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی جهاددانشگاهی با اشاره به نیاز فعلی کشور به مواد ضدعفونی‌کننده، گفت: اگر مواد اولیه در اختیار جهاددانشگاهی قرار گیرد، می‌توانیم روزانه پنج تا ۱۰ تن از این مواد را تولید کنیم و در اختیار سازمان‌ها و مردم قرار دهیم.

 

 

با توجه به شیوع ویروس کووید ۱۹ و لزوم تشخیص به موقع افراد مشکوک برای حفظ سلامت جامعه، متخصصان سازمان جهاددانشگاهی خواجه‌نصیرالدین طوسی نیز موفق به ساخت سیستم کنترل فرمان ورود به گیت تردد افراد شدند که از روی دمای بدن، ورود افراد را کنترل می‌کند. این طرح با هدف تأمین نیاز ضروری کشور برای کنترل گذرگاه‌های ورودی و همچنین کنترل تردد افراد در سازمان‌ها و اماکن مختلف طراحی و ساخته شده است و می‌تواند دمای بدن افراد را با سرعت اندازه‌گیری کرده و فرمان باز شدن را به گیت دهد. ساختار دستگاه به‌گونه‌ای است که چنانچه دمای اندازه‌گیری‌شده از فرد بیش از حد مجاز تعیین شده باشد، در اتاق فرمان زنگ هشدار شنیده می‌شود و اجازه ورود به افراد داده نمی‌شود. همچنین تعداد افراد و دمای بدن آن‌ها ذخیره می‌شود تا بتوان در روز‌های آینده وضعیت افراد را تحلیل کرد. این دستگاه در دو مدل نصب‌شده روی گیت و قابل حمل ساخته شده است و امکان نصب دوربین را نیز دارد. این سازمان آمادگی ارائه انواع گیت‌های کنترل تردد افراد را در سطح وسیع برای گذرگاه‌های مورد نیاز کشور دارد.

ﺗﻮﻟﻴﺪ اﺳﭙﺮی ﺿﺪﻋﻔﻮنی‌ﻛﻨﻨﺪﻩ، تولید ژل گیاهی ضدعفونی‌کننده با اثر ضدویروسی قوی، آغاز به کار تولید ماسک بهداشتی توسط جهاددانشگاهی بوشهر، تولید ژل ضدعفونی‌کننده دست در جهاددانشگاهی خوزستان، حضور بر بالین بیماران و انجام نمونه‌گیری در منزل، توزیع ۲۰ هزار لیتر آب ژاول رایگان توسط جهاددانشگاهی گلستان، تولید البسه ایزوله ویژه کادر درمانی بیمارستان‌ها به همت جهاددانشگاهی صنعتی امیرکبیر و ارسال بسته‌های هدیه برای پرسنل خدوم بیمارستان مسیح دانشوری توسط پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی از دیگر اقدامات این نهاد اجتماعی است که در راستای مسئولیت اجتماعی خود، خالصانه و در جهت ارتقای سلامت هموطنان در این برهه حساس انجام داد.

 

به دنبال تشکیل کمیته‌ای ویژه در بنیاد مستضعفان، تصمیماتی در راستای کمک به ستاد ملی مقابله با کرونا اتخاذ شد. براساس این تصمیمات مقرر شد بنیاد مستضعفان در بخش‌هایی از جمله تولید الکل با تمام ظرفیت، مشارکت در ضدعفونی کردن مناطق شهری و روستایی با اولویت مناطق محروم و همچنین حمایت از کادر درمانی و پزشکی کشور که این روز‌ها در خط مقدم مقابله با شیوع ویروس قرار دارند، اقداماتی را انجام دهد.

براساس این گزارش، بنیاد مستضعفان نیز با توجه به برخی کمبود‌ها برای کادر درمانی کشور در زمینه لباس‌های ایزوله مخصوص پزشکان و پرستاران، توزیع روزانه هزار دست لباس ایزوله در بیمارستان‌های درگیر کرونا را آغاز کرده است. همچنین مقرر شد تا برای برخی بیمارستان‌های درگیر کرونا در تهران و همچنین بیمارستان‌های استان‌های شمالی کشور، روزانه مایع ضدعفونی کننده با ظرفیت ۱۸ هزار بطری از سوی بنیاد مستضعفان تولید و تأمین شود.

 

علاوه بر این موارد، بنیاد مستضعفان با تجهیز دو ساختمان با ظرفیت ۴۰۰ نفر، این امکان را فراهم کرد تا بیمارانی که طی این روز‌ها بهبود یافته‌اند و از مراکز درمانی ترخیص می‌شوند، به مدت دو هفته در این مراکز نقاهتگاهی اسکان یابند. همچنین بنیاد مستضعفان با توجه به شیوع ویروس کرونا در استان گلستان و برخی کمبود تجهیزات پزشکی در این استان، با درخواست استانداری گلستان، تعداد پنج دستگاه ونتیلاتور(دستگاه تنفس مصنوعی) و دو دستگاه الکترو شوک را در اختیار سیستم درمانی این استان قرار داد.

پیش از این نیز بنیاد مستضعفان، ۲۴ دستگاه آمبولانس را در اختیار ستاد ملی مقابله با کرونا قرار داده بود و مبلغ ۴۰ میلیارد تومان را برای تأمین تجهیزات مورد نیاز مددجویان کمیته امداد و بهزیستی، به حساب این دو نهاد واریز کرده بود. همچنین با دستور فتاح، رئیس بنیاد مستضعفان، این بنیاد برای کمک به کسبه‌ای که این روز‌ها با مشکلات اقتصادی هم دست به گریبان شده‌اند، از دو ماه اجاره بهای املاک تجاری خود صرف نظر کرد. همچنین بنیاد مستضعفان به منظور حمایت از کودکان کار که به شدت در معرض ابتلا به ویروس کرونا قرار دارند، مبلغ پنج میلیارد تومان را برای حفاظت از سلامت این کودکان و تهیه و توزیع بسته‌های بهداشتی و مراقبتی در برابر کرونا، در اختیار سازمان بهزیستی قرار داد.

 

 

ستاد اجرایی فرمان امام نیز ضمن تحویل ۲۰ میلیون ماسک جدید به وزارت بهداشت، با خرید دستگاه‌های جدید تولید ماسک و گرفتن تأییدیه کیت‌های ایرانی تشخیص کرونا، ظرفیت تولید این محصولات را با جهشی قابل توجه به بیش از سه برابر رساند.

 

 

محمد مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام، ضمن اشاره به ورود محموله جدید اقلام بهداشتی توسط ستاد گفت: تاکنون ۱۰ دستگاه جدید تولید ماسک وارد کشور کرده‌ایم و ۱۰ دستگاه هم از قبل توسط شرکت‌های دانش بنیان ستاد تولید شده که از هفته آینده با راه‌اندازی این ۲۰ دستگاه، روزانه ۲.۵ میلیون ماسک بهداشتی تولید و تحویل وزارت بهداشت خواهیم داد و در سال جهش تولید به امید خدا ظرف کمتر از دو ماه کشور را در تولید اینگونه محصولات خودکفا خواهیم کرد.

وی با اشاره به ساخت کیت ایرانی تشخیص کرونا توسط ستاد اجرایی فرمان امام و جهاد دانشگاهی و تأیید رسمی آن توسط انستیتو پاستور ایران نیز گفت: هفته‌ای ۲۰ هزار کیت تشخیص ویروس کرونا را تولید و تحویل آزمایشگاه‌ها می‌دهیم.

مخبر با پرداختن به اینکه تمام امکانات ستاد اجرایی فرمان امام برای مقابله با این ویروس بسیج شده‌اند، گفت: تولید روزانه ۴۰۰ هزار لیتر محلول و ژل ضدعفونی کننده و ۵۰ دستگاه اکسیژن‌ساز و بای‌پپ و تولید ماهیانه ۶۰ هزار لباس ایزوله پزشکان، راه‌اندازی سامانه ۴۰۳۰ باحضور دو هزار پزشک و پزشکیار برای غربالگری ملی و مشاوره درمانی به مردم، تأمین دارو‌های تحریمی و کمیاب و ضدعفونی معابر عمومی توسط نیرو‌های جهادی ستاد اجرایی از جمله اقدامات ستاد در این راستا است.

وی افزود: همچنین به جهت رفع خلأ موجود و برطرف کردن مشکل مردم برای دسترسی به اقلام بهداشتی، ۲۰ میلیون ماسک و سه هزار و 500 کیت تشخیص کرونا را وارد کردیم و جهت توزیع، تحویل وزارت بهداشت دادیم. به طور شبانه‌روزی و بدون تعطیلی تمام بخش‌های ستاد اجرایی مشغول تولید اقلام بهداشتی و مقابله با کرونا هستند و تا آخرین لحظه رفع این بلیه در کنار مردم خواهند ماند.

 

 

یکی از نگرانی‌های اصلی بعد از شیوع کروناویروس در کشور ابتلای افرادی نظیر سالمندان، معلولان، کودکان کار و خیابان، معتادان، افراد بی‌خانمان و ... بود، چراکه این افراد نسبت به سایر افراد آسیب‌پذیری بیشتری داشتند، از این رو سازمان بهزیستی به عنوان متولی رسیدگی به این اقشار، به عرصه حمایتی و خدمات‌دهی به آن‌ها وارد شد.

 

سازمان بهزیستی اولین دستورالعمل و بخشنامه برای مواجهه با کرونا را در پنجم بهمن‌ماه تهیه و ارسال کرد. همچنین از تاریخ دوم اسفندماه، کمیته پیشگیری از بیماری‌های واگیردار در ستاد مرکزی و تمام ادارات کل سازمان بهزیستی تشکیل شد. به این ترتیب دستورالعمل‌های ویژه‌ای برای مبارزه با ویروس کرونا برای تمام مراکز تحت پوشش این سازمان ارسال شد.

 

اگرچه پس از اعلام رسمی مشاهده اولین موارد ابتلا به کروناویروس سازمان بهزیستی اقدام به تعطیلی تمام مراکز روزانه خود کرد، اما در خصوص مراکز شبانه‌روزی تمهیدات ویژه‌ای را در نظر گرفت. به گفته قبادی‌دانا، رئیس سازمان بهزیستی کشور برای مراکز شبانه‌روزی نگهداری از سالمندان و افراد دارای معلولیت و معلولان ذهنی و جسمی و حرکتی و بیماران روانی مزمن که بیش از هزار مرکز در سراسر کشور هستند، دستورالعمل‌هایی از جمله اختصاص اتاق قرنطینه و بیمار در مراکز نگهداری سالمندان و افراد دارای معلولیت، افراد بیمار دارای اعتیاد و ... صادر شد. همچنین بعد از اعلام موارد مبتلا به کروناویروس در کشور ملاقات با این افراد در این مراکز لغو شدند.

پرداخت مبلغ ٧٠٠ هزار تومان به ازای سرانه مراکز شبانه‌روزی حوزه امور آسیب‌دیدگان جهت تهیه وسایل بهداشتی اعم از مواد ضدعفونی کننده، دستکش و ماسک برای کارکنان و مقیمان مراکز فوق از دیگر اقدامات بهزیستی در این راستا بوده است. یکی دیگر از اقدامات این سازمان واریز کمک هزینه ۲۵۰ هزار تومانی به معلولان شدید و خیلی شدید بود که با کمک ۱۰ میلیاردی بنیاد مستضعفان محقق شد. این هزینه به حساب معلولان دارای ضایعه نخاعی که در منزل نگهداری می‌شوند و معلولان خیلی شدیدی که در بستر بوده و در منزل هستند واریز شده است.

 

براساس اعلام رئیس سازمان بهزیستی کشور برای پیشگیری از ابتلا به کروناویروس در شیرخوارگاه‌های سراسر کشور و مراکز نگهداری از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست مبالغی به حساب خیریه‌هایی که متولی نگهداری آن‌ها هستند جهت تهیه اقلام و وسایل بهداشتی واریز شده است.

 

 

سازمان بهزیستی کشور بعد از شیوع کروناویروس همچنین اعلام کرد تا افرادی که از اضطراب ناشی از شیوع کرونا رنج می‌برند با سامانه تلفنی ١۴٨٠ تماس بگیرند. این سامانه آماده ارائه مشاوره‌های روانشناسی توسط روانشناسان بهزیستی به مردم سراسر کشور است تا افرادی که دچار اضطراب یا استرس ناشی از ابتلا به کروناویروس هستند با این خط تماس بگیرند. این سامانه رایگان از ساعت ٨ تا 20 خدمات مشاوره‌ای ارائه می‌دهد.

به دنبال افزایش مدت زمان شیوع کرونا ویروس و درگیر شدن کادردرمانی با بیماران مجید رضازاده، معاون توسعه پیشگیری و درمان سازمان بهزیستی کشور از راه‌اندازی بخش ویژه مشاوره برای کادر درمانی کشور در سامانه تلفنی ۱۴۸۰ خبر داد. خدمات این سامانه تلفنی ابتدا در اختیار همه گروه‌های مردم قرار داشت، اما بعد از مشاهده نیاز کادر درمان به دریافت مشاوره‌های روانشناسی به دلیل ارتباط مستقیم با افراد درگیر این بیماری، کد ویژه‌ای نیز برای این افراد در خط ۱۴۸۰ درنظر گرفته شد. به این ترتیب درمانگران با استفاده از کد ویژه خودشان مشاوره مخصوصی را دریافت کنند؛ مشاوره ویژه‌ای که برای این افراد در نظر گرفته شده است شامل پیگیری مشاوره است. در واقع اگر این افراد نیاز به مداخلات تکمیلی داشته باشند به مراکز مشاوره داوطلب سازمان بهزیستی کشور ارجاع داده می‌شوند و از این طریق پیگیری می‌شوند و دفعات مشاوره آن‌ها بیشتر خواهد شد.

از تاریخ دوم اسفندماه، مهد‌های کودک نیز به دنبال شیوع کروناویروس به تدریج در استان‌های مختلف تعطیل شدند و به این ترتیب مشکلات اقتصادی ناشی از تعطیلی این مراکز گریبان‌گیر خانواده‌ها و صاحبان مهد‌ها نیز شد. رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به نحوه جبران ضرر ناشی از تعطیلی مهد‌های کودک و مراکز توانبخشی روزانه گفت که یارانه پرداختی به مراکز روزانه بهزیستی برای ماه‌هایی که این مراکز با بخشنامه تعطیل خواهند بود، به صورت یارانه پرداختی در بهمن ماه پرداخت می‌شود.

به گفته قبادی‌دانا، به این ترتیب تعطیلی تأثیری در میزان دریافت یارانه مراکز توان بخشی روزانه ندارد و جهت جبران ضرر‌های احتمالی بیش از ۱۵ هزار مهدکودک تحت پوشش بهزیستی هم کارگروه بررسی و مقابله با پیامد‌های اقتصادی ناشی از کرونا ویروس با ریاست معاون اقتصادی رئیس جمهور، نام مهد‌های کودک را هم جزو موسسات اقتصادی که باید تدبیر مناسب برای رفع مشکلات اقتصادی ناشی از شیوع کروناویروس برایشان اندیشیده شود، گنجانده است؛ بنابراین طبق مصوبات این کارگروه جبران ضرر احتمالی مهد‌های کودک هم مطابق با سایر موسسات و بنگاه‌های اقتصادی که متضرر شده‌اند، خواهد بود.

 

 

همچنین بعد از شیوع کروناویروس کمیته پیشگیری از بیماری‌های واگیردار سازمان بهزیستی کشور در ابلاغیه‌ای از ادارات کل بهزیستی سراسر کشور خواست تا تمهیدات ویژه‌ای را برای حضور مترجم زبان اشاره جهت ارتباط با بیماران دارای اختلالات شنوایی مبتلا به کرونا در بیمارستان‌های استان‌ها اتخاذ کنند.

به این ترتیب محمد نفریه، رئیس کمیته پیشگیری از شیوع بیماری‌های واگیردار بهزیستی کشور در این ابلاغیه از اعلام آمادگی انجمن ملی زبان اشاره برای حضور مترجم زبان اشاره در بیمارستان‌ها خبر داد و از ادارات کل بهزیستی همه استان‌های سراسر کشور خواست، با هماهنگی انجمن ملی زبان اشاره و انجمن‌های ناشنوایان، اقدامات لازم برای حضور یک مترجم زبان اشاره به هنگام مراجعه و بستری شدن بیمار دارای اختلالات شنوایی مبتلا به کرونا در بیمارستان صورت گیرد تا آموزش‌های لازم به فرد بیمار به صورت زبان اشاره داده شود.

 

 

فقط ۱۰ روز مانده به پایان سال ۹۸، رئیس سازمان بهزیستی کشور از توزیع اقلام بهداشتی بین کودکان کار و خیابان سراسر کشور در هفته پایانی سال خبر داد. به این ترتیب در هفته پایانی سال ۹۸ طرح آموزش و اهدا و توزیع اقلام بهداشتی و مواد ضدعفونی کننده برای کودکان کار و خیابان برای سراسر کشور به اجرا درآمد.

 

این طرح که با مساعدت بنیاد مستضعفان و توسط بهزیستی کشور اجرایی شد، همکاران اورژانس اجتماعی سراسر کشور در خیابان‌ها به کودکان کار و خیابان آموزش‌های لازم را برای پیشگیری از ابتلا و جلوگیری از شیوع کرونا ویروس آموزش داده و جنبه‌های مختلف خطر برای این بیماری را گوشزد کردند. به گفته حبیب‌الله مسعودی‌فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، در خلال این طرح بسته‌های اقلام بهداشتی و مواد ضدعفونی کننده برای استفاده شخصی آن‌ها در اختیارشان قرار داده شد.

 

طرح پیشگیری و مراقبت از ابتلا به بیماری کرونا در افراد بی‌خانمان و کارتن‌خواب مصرف کننده مواد مخدر نیز از ۲۵ اسفندماه، در سراسر کشور آغاز شد. رئیس سازمان بهزیستی کشور که این طرح را موجب کاهش خطر انتقال ویروس به سایر افراد نیز می‌دانست گفت که طرح مذکور با همکاری ستاد مبارزه با مواد مخدر و اختصاص ۴.۵ میلیارد تومان از سوی ستاد، و اختصاص ۴.۵ میلیارد دیگر از سوی سازمان بهزیستی انجام می‌شود که در مجموع طرح مذکور با اختصاص ۹ میلیارد تومان در سطح کشور اجرا خواهد شد.

وی با بیان اینکه در خلال این طرح آموزش و آگاهی بخشی به افراد بی‌خانمان و کارتن خواب مصرف کننده مواد مخدر در رابطه با این بیماری نیز انجام می‌شود، تصریح کرد: همچنین آموزش‌های لازم برای رعایت نکات پیشگیری نیز به این افراد ارائه شده و همزمان با اجرای این طرح بسته‌های بهداشتی، مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده نیز به این افراد تحویل داده شده است.

همچنین انجام غربالگری علامتی این افراد نیز در محل‌های تجمع و پاتوق‌ها نیز صورت گرفته و افراد دارای علامت برای درمان به اورژانس ارجاع داده می‌شوند. این خدمات از طریق ۲۴۵ تیم سیار در سطح کشور و ۳۰ مجموعه متحرک یا موبایل ون‌ها در سطح کشور از ۲۵ اسفندماه، آغاز شده و تا پایان کنترل بیماری کرونا ادامه دارد.

 

 

به منظور کاهش مراجعات حضوری در مراکز تحت نظر سازمان بهزیستی کشور، مراکز مشاوره روانشناختی تحت پوشش این سازمان به حالت تعطیل درآمدند. به دنبال این تصمیم نیز بهزاد وحیدنیا، مدیرکل مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور گفت که تصمیم بعدی سازمان بهزیستی در خصوص نحوه فعالیت این مراکز و همچنین نحوه همکاری با قوه قضاییه در خصوص طلاق‌های توافقی، بعد از ۱۵ فروردین، بر اساس شرایط کشور صورت خواهد گرفت.

از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به محدود شدن بازی درمانی کودکان، مشاوره‌ها و آموزش‌های گروهی اشاره کرد. بخشی از این فعالیت‌ها نیز در تعامل با مجموعه قوه قضاییه و صرفاً برای مشاوره‌های قبل از طلاق توافقی است و سایر درخواست‌ها نیز از طریق قوه قضاییه پیگیری و ترتیب اثر داده شده است.

 

 

به دنبال جبران بخشی از خسارات ناشی از شیوع کرونا سازمان بهزیستی کشور مبلغ پنج میلیون تومان به ازای هر مرکز بهبودی اقامتی(کمپ‌های درمان اعتیاد و TC ها) پرداخت کرد. همچنین در خصوص جلوگیری از شیوع ویروس کووید ۱۹ در بین معتادان بی‌خانمان مستقر در پاتوق‌ها نیز ارائه آموزش و تحویل ابزار و امکانات ضد عفونی به پرسنل مؤسسات و مراکز کاهش آسیب، آموزش و ارائه مواد شوینده و ضد عفونی کننده به افراد مستقر در پاتوق‌ها، ضدعفونی کردن محیط زندگی افراد، ارائه بسته‌های حمایتی و غذایی مناسب و غربالگری و شناسایی علایم اولیه در معتادان بی خانمان مستقر در پاتوق‌ها صورت می‌گیرد.

بنابر اظهارات مسئولان سازمان بهزیستی کشور، به دنبال این اقدامات همچنین مبلغ ۷۰۰ هزار تومان به ازای هر مرکز کاهش آسیب و تیم‌های سیار و موبایل ون(موبایل کلینیک) پرداخت شد. همچنین برای این منظور مبلغ یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان در آخرین روز سال ۹۸ واریز شد. ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز مبلغ ۴.۵ میلیارد تومان برای طرح فوق اختصاص داده است. راه‌اندازی سامانه خود ارزیابی وضعیت روانشناختی در بحران ویروس کرونا، به منظور غربالگری هوشمند افراد جامعه و پیشگیری از آسیب‌های روانی - اجتماعی ناشی از این بحران، از جمله آخرین اقدامات سازمان بهزیستی کشور جهت مقابله با ویروس کروناست.

 

در پی اعمال محدودیت‌های جدید برای مقابله با کرونا، نیروی انتظامی برای اجرای مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا اقداماتی را انجام داد. در همین خصوص سردار حسین اشتری، فرمانده نیروی انتظامی، گفت: به منظور حفظ آرامش جامعه، پلیس فتا ضمن رصد و مدیریت فضای مجازی با تشویش‌گران اذهان عمومی، شایعه‌پردازان و نیز انتشاردهندگان هرگونه اخبار جعلی و کذب قاطعانه برخورد می‌کند.

عالی‌ترین مقام انتظامی کشور با اعلام اینکه واحدهایی، چون نانوایی‌ها، سوپر مارکت‌ها، فروشگاه‌های عرضه مواد غذایی و خوراکی... که مایحتاج ضروری، مورد نیاز و اولیه مردم را عرضه می‌کنند، تعطیل نمی‌شوند، تصریح کرد: مراکز تجاری، پاساژ‌ها و صنوفی که اقلام ضروری عرضه نمی‌کنند، تعطیل می‌شوند و پلیس نیز بر مبنای مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا، این دستور را اجرایی می‌کند.

سردار اشتری با تأکید بر اینکه باید به خانواده‌های معظم شهدا و جانبازان توجه ویژه‌ای شود، تصریح کرد: باید با تمام توان تلاش کنیم با اتخاذ تدابیر لازم بتوانیم بهترین خدمت‌رسانی را به مردم عزیز انجام داده به نحوی که هموطنان احساس کنند پلیس پشتیبان و حامی آنان است.

وی با بیان اینکه نیروی انتظامی یکی از سازمان‌هایی است که با توجه به مأموریت‌های محوله خود نسبت به سایر دستگاه‌های دیگر بیشتر در معرض خطر ابتلا به ویروس کرونا قرار دارد، افزود: خوشبختانه از همان روز نخست تمهیدات خوبی برای رسیدگی به وضعیت بهداشتی و معیشتی کارکنان و خانواده‌های آن‌ها اندیشیده شد که باید با جدیت بیشتری این امر دنبال و همچنین از بیماران بستری و خانواده‌های متوفیان دلجویی شود.

 

 

شهردای تهران به واسطه مرکزیتش اقدامات گسترده‌ای را همزمان با شیوع کرونا در پایتخت انجام داد. این نهاد اجتماعی و خدماتی در قدم نخست و با مشخص شدن سهمش در ارائه خدمات یک نظام ستادی را پایه‌ریزی کرد. این ستاد ذیل مدیریت رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران کار خود را با عنوان ستاد بحران کرونا در قالب پنج کمیته تخصصی آموزش و اطلاع‌رسانی، بهداشت محیط و دفع پسماند، مشارکت‌های مردمی، تأمین اقلام و ارزاق عمومی و بودجه و منابع انسانی آغاز کرد.

بر اساس آخرین گفته‌های پیروز حناچی، شهردار تهران ۲۰ هزار نیروی آموزش‌دیده خدمات‌شهری به‌کار گرفته شد تا سطح شهر را ضدعفونی کنند، در بیش از ۳۰۰ محله از شهر خدمات آموزشی و بهداشتی ارائه شد و تابه‌حال بیش از ۴۰ هزار بسته بهداشتی برای نیازمندان و مددجویان توسط شهرداری تهران تهیه شد. ده‌ها هزار نفر در گرم‌خانه‌ها پذیرش شدند که از میان هیچ‌کدامشان حتی یک مورد ابتلا به کرونا گزارش نشده، ۵۰ سوله به‌صورت آماده‌باش درآمده‌اند تا پشتیبان سیستم بهداشتی کشور باشند، سامانه ۱۸۴۲ برای مشاوره رایگان و شبانه‌روزی از سوی شهرداری معرفی شد.

 

وی اعلام کرد: در کنار این موارد ۲۵۰ میدان میوه‌وتره‌بار تنها با یک روز تعطیلی در حالی به کار خود ادامه دادند که روزانه با ۱۰ هزار لیتر ماده مخصوص ضدعفونی و ۶۷۹۸ کارمندشان مرتباً غربالگری می‌شوند، ۴۲ فروشگاه شهروند با سه هزار و 500 نیرو تمام مدت به خدمت‌رسانی مشغول بوده‌اند. ما نگذاشتیم چرخ زندگی روزانه مردم از چرخیدن بازایستد و از سوی دیگر نیز اجازه ندادیم تا خدشه‌ای به نهضت و اراده ملی فاصله‌گذاری اجتماعی وارد شود؛ هزار و ۴۴۲ مکان فرهنگی و ورزشی و بازار فصلی را تعطیل کردیم، دو هزار و ۲۶۹ بوستان شهر را تعطیل کردیم. طرح آزمایشی فروش مجازی میادین میوه‌وتره‌بار را راه‌اندازی می‌کنیم و نسخه جدید اپ تهران من نیز با خدمات شهروندی جدید در خدمت تهرانی‌ها است.

شهردار تهران تصریح کرد: سه هزار اتوبوس، ۶۰ هزار تاکسی به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم، هزار و 500 واگن مترو و تمام جایگاه‌های سوخت، همه و همه هر روز به‌طور کاملا تخصصی و موشکافانه ضدعفونی می‌شوند. لازم است تأکید کنم که نیرو‌های متخصص و خبره آتش‌نشان نیز با تجهیزات مدرن و مبتکرانه خود، در تمام ساعات شبانه‌روز، مثل همیشه بی‌ترس از هیچ مخاطره پا به میدان می‌گذارند و با ۱۵۰ دستگاه فوگر، پاشنده‌های پرتابل و خودرو‌های سنگین، به شکل مستمر در حال لکه‌برداری، گندزدایی، پاک‌سازی و ضدعفونی معابر و نقاط مختلف تهران‌ هستند.

حناچی اظهار کرد: پاندمی کووید۱۹ نیز بدون شک بر فردای تهران و به طریق اولی، برنامه‌ها و دورنمای ما اثر می‌گذارد، چرا که برگ مهمی خواهد بود در دفتر عبرت‌های مدیریت‌شهری پایتخت؛ یک سرفصل چشم‌ناپوشیدنی و جدید در افزایش تاب‌آوری شهر و اراده‌ای نو برای آموزش هرچه‌بیشتر مراقبت‌های شهروندی. هنوز چیز‌های زیادی برای آموختن باقی مانده؛ هنوز خیلی کار‌ها هست که باید انجام دهیم؛ هنوز یک زندگی زیبا به این شهر بدهکاریم.

 

 

در کنار این خدمات سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران نیز به دلیل شیوع ویروس کرونا و از آنجایی که مأموریت سازمان فرهنگی هنری برگزاری برنامه و ارائه خدمات آموزشی است، این خدمات را به شکلی تغییر داد که به صورت مجازی انجام شود و نیازی به حضور فیزیکی شهروندان نباشد.

علیرضا فاطمیان‌پور، معاون فرهنگی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران ضمن ارائه گزارشی از خدمات این سازمان گفت: خدمات فرهنگی‌ای که سازمان دارد از جمله خدمات کتابخانه‌ای به سمت خدمات مجازی رفت، به این معنا که در حوزه کتاب برنامه‌های متنوعی طراحی شد و کتابخانه دیجیتال سازمان فرهنگی هنری نیز فعال‌تر از پیش شد. کلاس‌های آموزشی نیز یکی از فعالیت‌های جدی سازمان است که مردم سال‌هاست در آن حضور پیدا می‌کنند. با تعطیلی کلاس‌ها، جشنواره خدمت راه‌اندازی شد و با بهره‌گیری از ظرفیت مربیان مجرب آموزشی، این دوره‌ها به صورت مجازی در حال برگزاری است. تا کنون حدود ۵۰۰ محتوای آموزشی تولید و در فضای مجازی منتشر شده است.

فاطمیان‌پور اظهار کرد: ویژه‌برنامه‌های سازمان فرهنگی هنری به مناسبت نوروز با عنوان کلی «می‌آید از پسِ چه خبرها؟ سلامتی...» نیز آغاز به کار کرد و عمدتاً در فضای مجازی در حال اجراست. «کتابخوان کوچک»، «یه لقمه کتاب»، «حس خوب»، «چاردیواری»، «تخته سفید»، «مدافعان سلامت»، «رنگ رنگ تا پیروزی»، «پیک شادی»، «سه رنگ سربلندی»، «بیداری زمین» و «ترحیم مجازی» عناوین تعدادی از این برنامه‌هاست.

وی با اشاره به استقبال شهروندان از این برنامه‌ها بیان کرد: با توجه به اینکه در حال حاضر هیچ ارتباط حضوری‌ای بین ما و شهروندان وجود ندارد، تنها راه ارتباط گرفتن با مردم فضای مجازی است. خوشبختانه استقبال بسیار خوبی شکل گرفته و امیدواریم شهروندان بتوانند با خدمات سازمان فرهنگی هنری در فضای مجازی به خوبی آشنا شوند و استفاده کنند. استقبالی که در فضای مجازی می‌شود، مجموعاً پرشورتر از استقبال در فضای حقیقی است.

 

 

این سازمان نیز از سوم اسفندماه، شورای مبارزه با ویروس کرونا را تشکیل داد که یکی از طرح‌های مصوب شده در آن، ایجاد پویش «به توان ما» برای خدمت‌رسانی در حوزه‌های مورد نیاز کشور بود. در این پویش تلاش شد تا با توجه به تعطیلی جلسات مذهبی در هیئت‌ها و همچنین مراسم‌هایی مشابه اعتکاف در مساجد، هزینه‌های پیش‌بینی‌شده برای آن‌ها را به سمت رفع نیاز‌های کشور در زمینه تأمین کالا‌های بهداشتی و مایحتاج محرومین سوق داده شود. در این راستا شورای هیئت‌های مذهبی کشور، استان‌ها و شهرستان‌ها، هیئت‌های رزمندگان اسلام و مجموعه‌های فرهنگی بسیاری پای کار آمدند و در قالب یک برنامه تلویزیونی نیز دو هفته در شبکه سوم سیما به ترویج این پویش پرداخت.

 

در قالب این پویش تا روز 9 فروردین‌ماه، اقلام مختلف اعم از بهداشتی؛ شامل ماسک، دستکش و مایع ضدعفونی و اقلام غذایی مجموعاً به ارزش ۱۷ میلیارد و ۱۶۵ میلیون و ۱۳۰ هزار تومان به دست مردم رسید که برای این امر ۶ هزار و ۹۶۲ تشکل فرهنگی و هیئت مذهبی مشارکت داشتند. در این بازه زمانی ۶۳۴ موکب سلامت برای خدمت‌رسانی به مردم از سوی هیئت‌های مذهبی برپا شد و ۱۶۰ هزار و ۴۹۷ نفر که عموماً از هیئتی‌های کشور بودند نیز در بخش عملیاتی این پویش خدمت‌رسانی کردند که به فرموده مقام معظم رهبری یک مانور بزرگ بود و کرونا را به یک فرصت برای کشور ما تبدیل کرد.

در کنار تمامی اقدامات این نهاد‌های اجتماعی، گروه‌های مردمی و جهادی هم به مقابله با ویروس کرونا برخاسته‌اند و در بخش‌های گوناگون در حال کمک به فعالان خط مقدم این نبرد هستند. هرچند که در سایه آینده‌نگری، نظم و پیش‌بینی‌پذیری است که می‌توان از پتانسیل‌های اجتماعی و مردمی به نحوه احسن استفاده کرد، اما شاه‌بیت مبارزه با کرونا این بیماری کوچک که فقط به خاطر سرعت انتقالش پرهیاهو شده است، همدلی مردم و توجه به نکات بهداشتی است. مردم باید بدانند با ترسیدن، ناامیدی و دامن‎زدن به شایعات در فضای مجازی هیچ دردی دوا نمی‌شود؛ آنچه که ما را در برابر این مهمان ناخوانده و همه خطرات مصون می‌سازد این است که با ایمان به خداوند، همدلی و تلاش قوی‌تر شده و مشکلات را به زانو درآوریم.

گزارش از وهاب خدابخشی