ترامپ و باتلاق چالش‌هایی به اسم «دستاورد»!

به گزارش ایکنا؛ سال 2019، شاید کمتر کسی انتظار داشت که بعد از یک سال، دولت دونالد ترامپ با مشکل داخلی بزرگی به نام کرونا درگیر شود. از سوی دیگر در خاورمیانه، آغاز مشکلات دولت ترامپ در عراق که با اقدام نسنجیده و غیرقانونی ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه که در مبارزه با داعش در عراق و سوریه نقش انکارناپذیری داشت، باعث شده که ترامپ در سال انتخابات ریاست جمهوری آمریکا با دو چالش بزرگ داخلی و خارجی مواجه شود.

عراق و پایان حضور مهمان ناخوانده

پایان دادن به جنگ‌های آمریکا در خاورمیانه یکی از وعده‌هایی بوده که ترامپ در مبارزات انتخاباتی خود در سال 2016 بر آن تأکید بسیاری داشت و خروج از عراق یکی از این وعده‌ها بود.

هزینه‌های جنگ عراق 2003 ـ‌ 2002 موضوعی است که در مورد میزان دقیق آن بحث و نظرات زیادی مطرح شده است،‌ زیرا دانشگاهیان و منتقدان حضور نظامی آمریکا در عراق، از بسیاری هزینه‌های پنهان که در برآوردهای رسمی ارائه نشده است، پرده برداشته‌‌‌‌‌‌‌‌اند. جدیدترین گزارش مهم در مورد این هزینه‌ها از طرف دانشگاه براون(Brown University) ارائه شد که میزان این هزینه‌ها را بالغ بر 1.1 تریلیون دلار تخمین زده بود. این درحالی است که هزینه مستقیم وزارت دفاع ایالات متحده برای حضور نظامی در عراق حداقل 757.8 میلیارد دلار در نظر گرفته شده بود.

با وجود اینکه در دسامبر 2011 (آذر ماه 1390)، آخرین سربازان آمریکایی عراق را ترک کردند، اما ظهور گروه تروریستی داعش که براساس اسناد ویکی‌لیکس و برخی تحقیقات کارشناسان سیاسی و حتی اظهارات دونالد ترامپ در رقابت‌های انتخاباتی 2016، دولت آمریکا در شکل‌گیری آن نقش داشته است، در عراق باعث شد که در سال 2014، بار دیگر پای ارتش آمریکا به عراق باز شود. این حضور نظامی به‌خصوص بعد از شکست داعش در عراق بیش از هر چیز  استقلال عراق را زیر سؤال برد. با این همه به شهادت رساندن سردار قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس، معاوم سازمان حشدالشعبی که نقش بزرگی در شکست داعش در عراق داشت؛ از سوی ارتش آمریکا باعث شد که فشارها برای اخراج آمریکایی‌ها از عراق بیشتر شود و سیاستمدارانی مانند رند پال(سناتور جمهوری) و برنی سندرز خواستار خروج آمریکا از عراق شوند. در نهایت در پاسخ به حمله هوایی ارتش آمریکا که منجر به کشته شدن این دو فرمانده ایرانی و عراقی شد، پارلمان عراق در 5 ژانویه سال 2020 (15 دی 1398) به خروج نیروهای خارجی از عراق رأی داد.

در 10 فوریه(21 بهمن 1398)علی القنیمی، عضو پارلمان عراق، اعلام كرد كه ایالات متحده شروع به خروج نیروهای خود از 15 پایگاه نظامی در عراق كرده است. با این حال، ایالات متحده حضور خود را در پایگاه هوایی عین السد در استان انبار و همچنین در یکی از نزدیکی های شهر اربیل ادامه داد. با این حال  پارلمان عراق خروج نیروهای آمریكایی از همه پایگاه‌ها را خواستار شد.

این اقدام دولت عراق علیرغم اینکه با تهدید ترامپ مبنی بر وضع تحریم علیه این کشور همراه بود، اما ضربه بدی به دولت ترامپ وارد کرد. این موضوع با حمله موشکی انتقام‌جویانه ایران به پایگاه‌های آمریکا در عراق به تلافی ترور سردار سلیمانی باعث شد که فشارها بر دولت ترامپ به دلیل پافشاری بر حضور نظامی در عراق-که برخلاف وعده‌های وی مبنی بر درگیر نشدن در جنگی جدید بود- و به خطر انداختن جان سربازان آمریکایی بیشتر شود.

کرونا و زیر سؤال بردن مهمترین دستاورد ترامپ

رشد اقتصادی یکی از بزرگترین طرح‌هایی بود که دونالد ترامپ در کمپین انتخاباتی خود که با شعار اول آمریکا بر آن تاکید داشت. رشد ارزش دلار و کاهش نرخ بیکاری بی‌سابقه در آمریکا که دومی قرار بود بزرگترین برگ برنده ترامپ در رقابت‌های انتخاباتی وی باشد، باعث شده بود که موقعیت بسیار خوبی برای موفقیت ترامپ در مناظره‌های انتخاباتی مقابل رقیب دموکرات خود  (احتمالا جو بایدن) فراهم کند.

اما شیوع ویروس کرونا و عملکرد ضعیف دولت ترامپ در مقابل این بیماری باعث شد که میزان تلفات آمریکایی‌ها به شدت بالا برود. از سوی دیگر سقوط شاخص‌ بازارهای آمریکا که در طول دو دهه اخیر بی‌سابقه بود، باعث شد که اقتصاد آمریکا از هر حیث مورد فشار قرار گیرد.

در تحقیقی که از سوی دانشگاه شیکاگو و با پرسش از اقتصاددانان این کشور صورت گرفت، 51 درصد از این افراد موافق یا کاملاً موافق بودند که بیماری کرونا باعث بازگشت رکود به اقتصاد آمریکا خواهد شد. جیمز بولارد(James Bullard)، رئیس فدرال رزرو شهر سن لوییس تخمین زد که تولید ناخالص داخلی در سه ماهه دوم به نصف می‌رسد. مطابق تحلیلی که در نیویورک تایمز مورد بحث قرار گرفته، ممکن است حق بیمه اشخاص شاغل در سال آینده 40 درصد افزایش یابد زیرا هنگام تعیین حق بیمه سال 2020 هزینه‌های ناشی از تأثیرات کرونا در نظر گرفته نشده و براساس این تحلیل، کل هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی برای درمان این بیماری همه‌گیر می‌تواند از 34 میلیارد دلار تا 251 میلیارد دلار باشد. بولارد همچنین در مورد نرخ بیکاری گفت که نرخ بیکاری ممکن است در ماه‌های آوریل و ژوئن به 30 درصد برسد؛ موقعیتی بدتر از زمان رکود بزرگ(سال 1929).

بیکاری افراد شاغل به دلیل کرونا موضوعی است که می‌تواند به شدت بر به اصطلاح «دستاورد بزرگ» ترامپ ـ کاهش بی‌سابقه نرخ بیکاری ـ تأثیر منفی بگذارد. براساس گزارشی که CNN ارائه داد، تعداد افراد متقاضی بیمه بیکاری از 211 هزار نفر در هفته منتهی به 7 مارس(17 اسفند) افزایش یافته و به 281 هزار نفر در هفته منتهی به 14 مارس(24 اسفند) رسیده است. این افزایش 70 هزارنفری یا 33 درصدی بیشترین درصد افزایش متقاضیان بیمه بیکاری از سال 1992 بوده است.

شرکت سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس(Goldman Sachs) پیش‌بینی کرد که نرخ بیکاری در سه ماهه دوم و سوم سال جاری میلادی بسته به برنامه‌های محرک اقتصادی دولت ترامپ، می‌تواند تا 9 درصد افزایش یابد. در هفته منتهی به 28 مارس(9 فروردین)، 6.6 میلیون نفر خواستار دریافت حقوق بیکاری شدند. در این بین بیش از 10 میلیون آمریکایی شغل خود را از دست دادند و از اواسط ماه مارس سال 2020 خواستار کمک‌های دولتی شدند. در ماه مارس، زنان، کارگران جوان و کم سواد متحمل خسارات شغلی شده‌اند که 65 درصد از آنها در بخش‌های مرتبط با تفریحات و گردشگری بودند.

با وجود تزریق منابع مالی از سوی دولت ترامپ برای جلوگیری از ضرر بیشتر صنایع و بیکاری افراد، بسیاری به دیده شک و تردید به این بسته حمایتی می‌نگرند. جوزف استیگلیتز(Joseph Stiglitz)، اقتصاددان برنده جایزه نوبل، به WCBS گفت: اقتصاد آمریكا از همان ابتدا(شیوع بحران کرونا) وضعیت خوبی نداشت. برای مثال پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینی می‌شود که رشد كلی ماه مارس 2020 كمتر از 2 درصد باشد. مشکل اصلی این است که مردم به دلیل ترس از ویروس نمی‌توانند به سر کار بروند. آمریکا تقریباً ضعیف‌ترین حمایت اجتماعی در بین کشورهای پیشرفته را دارد و بنابراین مجبوریم یک نوع سیستم حمایت اجتماعی داشته باشیم که  واقعاً سخت و به این معنی باشد که بهبود شرایط بسیار دشوار خواهد بود.

ضربه حیثیتی به دولت ترامپ

شاید بتوان شیوع کرونا را به عنوان رخدادی همه‌گیر در جهان دانست که هیچ کشور و دولتی از آن در امان نمانده است. با این وجود موضوعی که مهم است نوع برخورد دولت‌ها در مقابله با این بیماری جهانی است. عملکرد دولت ترامپ در قبال کرونا نشان از نوعی سردرگمی و عدم جدی گرفتن این بحران بوده است. در زمینه بین‌المللی شکست همه جانبه سیاست‌های آمریکا در عراق هم انتقادات از عملکرد بین‌المللی دولت ترامپ را در بر داشته است.  این دو موضوع در کنار یکدیگر تاکنون باعث بیشترین حجم انتقاد از عملکرد دولت ترامپ شده و می‌تواند دستاویز خوبی برای رقیب دموکرات وی در انتخابات پیش رو باشد.

گزارش از محمدحسن گودرزی