عرضه سهام در قالب ETF مشکل شرعی ندارد / توصیه به تازه‌واردها به بورس

حجت‌الاسلام والمسلمین حسن نظری، عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار و شورای فقهی بانک مرکزی، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره مسائل شرعی مرتبط با عرضه اموال دولتی در بورس و همچنین صندوق‌های ETF پرداخت و گفت: ماهیت این صندوق‌ها بدین شکل است که بانک ملی، مسکن و چند بانک دیگر و برخی از شرکت‌های بیمه، تعدادی از شرکت‌ها را زیر نظر مجموعه خود دارند که اخیراً دولت به آن‌ها اعلام کرد باید این اموال خود را از طریق بورس به مردم واگذاری کنید. لذا برای مدیریت مسائل حسابداری این صندوق‌ها را شکل دادند.

بیشتر بخوانید:

• افراد بی‎‌‌‌‌بهره از سهام عدالت تعیین تکلیف شوند / افزایش مشارکت عمومی در اقتصاد
• موافقت کمیته فقهی بورس با انتشار اوراق منفعت مبتنی بر منافع آزادراه‌هاش

نقاط مثبت و منفی ETFها

وی با اشاره به نقاط مثبت و منفی این صندوق‌ها ادامه داد: در واقع این صندوق‌های ETF که اخیراً در بازار سرمایه ایران شکل گرفته است،‌ عهده‌دار سهام این شرکت‌ها هستند و مردم هم امکان خریداری آنها را دارند. نکته مثبت این صندوق‌ها این است که دولت به خریداران آنها تخفیف داده تا مشتریان بیشتری جمع شوند و سهام عرضه شده در ETFها را با قیمت پایین‌تری خریداری کنند.

اگر سهامداران بنا دارند سهامی را خریداری کنند بسیار با احتیاط و دانش عمل کنند. برای خرید سهام، منزل و ماشین خود را نفروشند. بلکه باید تجربه و دانش زیادی کسب کنند و دائما با افراد مشاور در ارتباط باشند تا در بازار سهام دچار زیان نشوند

این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: اما از سوی دیگر نکته منفی عرضه سهام دولت در قالب صندوق‌های در سهام این است که مبالغی که برای خریداری سهام پرداخت شده و تا سقف دو میلیون تومان است، به مدت دو ماه در نزد بانک یا صندوق بلوکه می‌شود و پس از دو ماه این سهام به مردم واگذار خواهد شد لذا ممکن است برخی از این موضوع به عنوان ایراد یاد کنند.

مکانیزم عملکرد صندوق‌های ETF

مدیر مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی براساس مذهب اهل‌بیت(ع) یادآور شد: البته فعلاً مدیریت این صندوق‌ها در اختیار دولت است. در عرضه شستا هم دولت همه سهام آن را عرضه نکرد، بلکه صرفاً بخشی از سهام شستا به عموم مردم واگذار شد و همچنان مدیریت اصلی آن در اختیار دولت است.

عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار بیان کرد: این صندوق‌ها با سود ثابت و مشابه بانک نیستند بلکه سود آنها همانند شرکت‌ها، متغیر است. چون این شرکت‌ها زیر پوشش بانک‌ها و دارای مدیریت دولتی بوده‌اند، درباره نرخ سود، پیشنهادی ارائه نداده‌اند، بلکه صرفاً تخفیفی به خریداران ارائه شده است. همچنین این شرکت‌ها عمدتاً سودده هستند و بدهی خاصی ندارند.

مبانی فقهی عملکرد صندوق‌های در سهام

عضو شورای فقهی بانک مرکزی اظهار کرد: البته بسیاری از مردم این شک و تردیدها را دارند که آیا این صندوق‌ها لزوماً سودده خواهند بود یا نه؟ از سوی دیگر ممکن است این سؤال برای برخی از مردم ایجاد شود که آیا خرید سهام این صندوق‌ها ایراد شرعی دارد یا خیر؟ در این مورد باید گفت که سهام این صندوق‌ها، سهام شرکت‌های خوب و ارزنده است. از سوی دیگر بلوکه شدن پول مردم به مدت دو ماه هم از منظر شرعی مشکلی ندارد بلکه برای ساماندهی شرکت‌های مشمول این صندوق‌هاست. لذا تا زمان ساماندهی و اینکه امکان و خرید و فروش آن‌ها فراهم شود باید این پول‌ها بلوکه باشد.

وی تأکید کرد: نکته مهم درباره عملکرد یک شرکت بورسی این است که آیا این شرکت بدهی دارد یا خیر و در واقع آیا روی پای خودش ایستاده است و از تجربه کاری خود برای سوددهی استفاده ‌می‌کند؟ کسی که وارد بورس می‌شود به ویژه افراد تازه‌کار، باید این نکات مهم را در مورد شرکت‌هایی که سهام آنها در بورس عرضه شده است مد نظر داشته باشند سپس اقدام به خرید سهام این شرکت‌ها کنند.

این کارشناس مسائل اقتصادی ضمن توصیه به سهامدارانی که به تازگی وارد بازار سرمایه شده‌اند، گفت: درخواستم از این افراد این است که بسیار با احتیاط حرکت کنند. توصیه مهم دیگر این است که سهام عدالت خود را نفروشند، چراکه در آینده به احتمال زیاد ارزش آن بالاتر خواهد رفت، هرچند که ممکن است ارزش آن در برخی از مقاطع، روند کاهشی نیز داشته باشد. از سوی دیگر اگر سهامداران بنا دارند سهامی را خریداری کنند بسیار با احتیاط و دانش عمل کنند. برای خرید سهام، منزل و ماشین خود را نفروشند. بلکه باید تجربه و دانش زیادی کسب کنند و دائماً با افراد مشاور در ارتباط باشند تا در بازار سهام دچار زیان نشوند.

اکبر ابراهیمی