3 توصیه کلیدی امام جواد(ع) برای بهتر زیستن

حجت‌الاسلام والمسلمین نجف‌زاده، استاد تفسیر و علوم قرآنی حوزه علمیه، در گفت‌وگو با ایکنا، ضمن تسلیت شهادت جوادالائمه(ع)، گفت: امام جواد(ع) در سال 295 هجری قمری به دنیا آمدند و در سال 220 شهید شدند؛ مادر ایشان از زنان بسیار متدین و معروف بودند که او را ریحانه نام‌گذاری کردند، ولی به سبیکه معروف بود. وقتی امام جواد(ع) به دنیا آمدند، امام رضا(ع) فرمودند که «هذا المولود الذی لم یولد فینا مولود اعظم برکة علی شیعتنا»؛ یعنی کسی از حیث برکت برای شیعه از این مولود بابرکت نیست.

استاد حوزه علمیه اظهار کرد: مردم ایشان را به جود و کرامت امام می‌شناسند، به خصوص برای امور دنیایی ما، چون در دوره‌ای هستیم که گرفتاری و مشکلات زیاد است؛ لذا بحث توسل به این امام(ع) همواره مورد اهتمام شیعیان بوده و در این ایام باید بیشتر به آن اهتمام ورزیم.

وی اضافه کرد: همه ائمه(ع) اهل کرمت و بخشش و بزرگواری بودند، ولی ایشان به این صفت معروف هستند؛ شخصی می‌گوید که خدمت علی بن موسی الرضا(ع) آمدم و از چشم درد می‌نالیدم، امام مرا به فرزندشان که شش هفت سال بیشتر نداشتند ارجاع دادند، تعجب کردم که چرا امام(ع) مرا ارجاع دادند و وقتی خدمت امام جواد(ع) رفتم ایشان دستی بر چشم من کشیدند و چشمم شفا یافت.

علم ائمه(ع) به حاجات در ورای حرم‌های بسته است

استاد تفسیر و علوم قرآنی حوزه علمیه اضافه کرد: برخی تصور می‌کنند در کنار حرم ائمه(ع) باید بلند حرف بزنند یا اگر ضریح مقدس امام رضا(ع) و حضرت فاطمه معصومه(س) و ... بسته است، دیگر نمی‌توان زیارت کرد، به این روایت خیلی توجه کنند. محمد بن سهل قمی می‌گوید که من به مکه رفتم تا در حج امام جواد(ع) را ببینم؛ ایشان به مکه نیامدند، به منزل امام در مدینه رفتم و دیدم منزل ایشان شلوغ است، من به قصد تبرک خدمت امام(ع) رفته بودم و در دل گذراندم که از امام لباسشان را هدیه بگیرم، عرض ادبی کردم و دیدم به علت شلوغی نمی‌توان امام(ع) را ملاقات کرد، لذا راه خروج از مدینه را در پیش گرفت؛ به دروازه‌های مدینه که رسیدم فردی صدا کرد که محمد بن سهل کیست و وقتی خودم را معرفی کردم، لباسی از جانب امام(ع) به من هدیه داد که پیراهن شخصی امام(ع) بود، یعنی همان چیزی که در ذهن من گذشته بود.

وی تأکید کرد: زمینه توسل و کرامت به آن حضرت بسیار زیاد است، به خصوص در این ایام که گرفتاری اقتصادی و کرونا و ... وجود دارد. اگر بخواهیم دوره امام جواد(ع) را بهتر بشناسیم، باید معارضان ایشان را تقسیم‌بندی کنیم؛ حضرت با 4 گروه معارضه داشتند؛ یک گروه از این افراد، خویشان و فامیل‌های حسود مانند ابن عیسی بود که مدعی امامت شده بود و به امام حسادت داشت؛ گروه دوم، شیعیان کم‌معرفت بودند که نمی‌توانستند قبول کنند یک فرد چند ساله امام(ع) شود؛ دسته سوم واقفیه بودند که در امامت موسی بن جعفر(ع) توقف کرده و امام رضا(ع) به بعد را قبول نداشتند. گروه چهارم هم حاکمیت عباسی بود؛ یعنی مأمون، معتصم و مسئولان حاکم در حکومت این افراد.

وی با بیان اینکه مأمون در اوج زیرکی، کیاست، سنگدلی و خیانت بود، گفت: او به شدت اهل خوش‌گذرانی و موسیقی حرام بود؛ به شیعه بودن تظاهر زیادی می‌کرد و هم به شدت به منش حکومت عباسیان پایبند بود، ولی امام(ع) با همه این مشکلات و در سن کم توانستند شیعیان مستضعف را مدیریت کنند. عمر امام 25 سال بود، ولی در همین ایام کم هم چقدر موفق بودند؛ در تربیت شاگردان و شبکه‌سازی وکالت و ایجاد تراث علمی نقش این امام بسیار برجسته است.

توصیه امام(ع) در برخورد با ناملایمات

وی افزود: بکر بن صالح که پدرش ناصبی بود؛ یعنی اهل دشنام و لعن به اهل بیت(ع) هستند؛ جریان تکفیر و داعش همین رویه را دارند، خدمت امام(ع) آمد و گفت که پدرم من ناصبی است، من چه رفتاری با او داشته باشم؛ امام(ع) فرمودند: «المدارات خیر من المکاشفه»؛ اهل مدارا باش، یعنی پول نداری اخلاق داشته باش؛ بعد حضرت توصیه کردند که بدان «إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا»(شرح/6)؛ بدانید همیشه زندگی روی یک پاشنه نیست و شرایط بیماری و گرفتاری اقتصادی امروز هم تا ابد نمی‌ماند. امام(ع) همچنین تأکید کردند که صبر داشته باش و بدان که عاقبت برای اهل تقواست.

استاد تفسیر و علوم قرآنی حوزه علمیه تصریح کرد: وقتی از شهید بهشتی سؤال کردند که شما چرا در برابر این همه هجمه از خود دفاع نمی‌کنی، ایشان فرمودند: «إِنَّ اللَّهَ يُدَافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ خَوَّانٍ كَفُورٍ»(حج/38)؛ خدا از اهل ایمان دفاع می‌کند و بعد امام فرمودند که تو در مسیر ولایت ما اهل بیت ثابت قدم باش؛ امروز هم همه ما باید در مسیر دین و ارزش‌های الهی و اسلامی ثبات قدم داشته باشیم و باقی بمانیم.

وی اظهار کرد: یکسری روایات از امام(ع) با عنوان ابن‌الرضا(ع) نقل شده؛ سه امام(ع) بعد از امام رضا(ع) در روایات، ابن‌الرضا(ع) هستند، ولی امام جواد(ع) به ابن الرضا(ع) معروف‌ترند. مدرسه امام جواد شاگردانی تربیت کرد که با گذراندن عمر در محضر امام تراث فقهی و علمی و کلامی و تفسیری ایشان را ثبت و ضبط کردند، حسین بن سعید اهوازی، علی بن مهزیار، صفوان بن یحیی، عثمان بن سعید عمری، علی بن جعفر و فضل بن شاذان از اجلای شاگردان امام(ع) هستند. این نشان می‌دهد امام نقش هدایتی قوی و قدرتمندی  داشتند و در سن کم توانستند این نقش را پیاده و عملی کنند.