تنظیم رفتار بر مبنای کیفیت و کمیت ارزش‌های قرآنی
یک مدرس دانشگاه گفت: امروز اگر بخواهیم به سمت توسعه جامعه پیش برویم باید طرحی داشته باشیم که مطابق باورهایمان کیفیت‌های ارزشی را به کمیت تبدیل کند؛ یعنی با اقتباس از کلام‌الله مجید طرح مدونی تدارک کنیم که مطابق آن، خود را مورد ارزیابی قرار دهیم.
دکتر حمید عابدیها، استاد دانشگاه پیام‌نور قزوین، قاری قرآن و پژوهشگر حوزه فرهنگ، در گفت‌وگو با ایکنا از قزوین، درخصوص تنظیم رفتار بر مبنای کیفیت و کمیت ارزش‌های قرآنی اظهار کرد: امروز اگر بخواهیم به سمت توسعه جامعه پیش برویم و آسیب‌های اجتماعی را کاهش دهیم، باید سعی کنیم طرحی داشته باشیم که مطابق باورهایمان کیفیت‌های ارزشی را به کمیت تبدیل کند؛ یعنی با اقتباس از کلام‌الله مجید طرح مدونی تدارک کنیم که مطابق آن، خود را مورد ارزیابی قرار دهیم.
وی ادامه داد: در جامعه امروز، متأسفانه چنین نیست و علی‌رغم اینکه ما یک جامعه دینی هستیم و درباره اجتماع قرآنیِ شیعی سخن می‌گوییم و می‌نویسیم؛ اما هنوز آن‌طور که باید و شاید به جامعه اخلاق‌مدار مبتنی بر ارزش‌های آرمانی سبک زندگی اسلامی نرسیده‌ایم.
این استاد دانشگاه بیان کرد: با اینکه قهراً هدایت‌های قرآنی برای سعادت دنیا و آخرت بشر کافی است؛ پس چرا وقتی قرآن را داریم، به آموزه‌های آن عمل نمی‌کنیم؟ آنچه در کلام‌الله و سنت رسول خدا (ص) و سیره اهل‌بیت (ع) وجود دارد که متأسفانه در جامعه عملاً ظهور و بروز کامل و کافی نیافته؛ برای این است که کیفیت را به کمیت تبدیل کند و معنویت و اخلاق نظری را به مجموعه منسجمی از رفتار و سبک عملی و کاربردی آموزه‌های دینی برساند.
وی همچنین خاطرنشان کرد: آیا مفاهیم ارزشیِ کیفی مثل وفاداری، شجاعت، اخلاص و خیلی موضوعات دیگر را می‌توان با معیارهای کمّی به دقت اندازه‌گیری کرد؟ جواب این است که البته نه به دقت تجربه علوم طبیعی و مهندسی اما سعی انسان برای اینکه بتواند خود را به هر روی اندازه‌گیری کند و خط کش و نموداری درست کند که برای محک رفتار و عقاید خودش، محکم و معتنابه باشد؛ بسیار ارزنده است و به موجب کریمه «الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا» این سعی، با توفیق نیز روبه‌رو خواهد بود.
عابدیها گفت: ظاهر قرآن به هر حال یک متن است و متن حاوی پیام است و هر پیام سه مؤلفه دارد: فرستنده، گیرنده و نفس پیام. نفس پیام یعنی آنچه فرستنده پیام به گیرنده آن ابلاغ می‌کند. قرآن یک پیام خجسته است که پیامبر پاک (ص) آن را از سوی خدای مهربان به بشر با بلاغ مبین، تبیین فرموده است.
وی عنوان کرد: به‌عنوان‌مثال، واژه «مقت» که به معنای خشم است، در قرآن شش بار آمده است. با بررسی این واژه می‌خواهیم ببینیم خداوند از چه چیز و یا چه کسانی خشمگین می‌شود.
این استاد دانشگاه در ادامه بحث، مفهوم کیفی «مقت الله» در قرآن را با طرح ابداعی خود، به کمّیتی برخوردار از نمره‌های منفی متفاوت به اقتضای شرایط گوناگون که در کتاب آسمانی ترسیم گردیده، تبدیل و مشخص کرد که هر فرد مؤمن مشخص، با این نمودار ترسیمی و بررسی مصداق‌های عینی و نمرات پیش‌بینی‌شده، می‌تواند دریابد آیا بر اساس سبک زندگی و نحوه کردار خویش، خدای ناکرده مشمول غضب الهی هست یا نه و اگر هست، در چه حد و مرتبه.
این قاری و پژوهنده قرآنی بیان کرد: حال برای اینکه بدانیم بر چه مبنایی کیفیت را می‌توان به کمیت تبدیل کرد، باید بگوییم برای این کار ابزارها و روش‌هایی وجود دارد که پس از یک سری مطالعات دین شناختی، روان‌شناختی و حتی زبان‌شناسی و ادبیات (در حوزه بسامد و لحن و ...) در ضمن تحقیق و مداقه در شئون و اسباب نزول آیات، به دست می‌آید.
وی به‌عنوان نمونه افزود: واژه مقت که در لسان عرب و نیز قرآن، به معنای خشم است، در آیات مربوط به «کفر»، در آیات مربوط به «زنا»، در آیات مربوط به «مجادله باطل با حقیقت و حق ناباوری» و آیات مربوط به «کسانی که می‌گویند ولی عمل نمی‌کنند» آمده است و در هر کدام از این مواضع، لحن و بسامد و تأکید ممتازی دارد که اندازه‌گیری ارزش‌های منفی را که به مقت الهی می‌انجامد، میسر می‌سازد.
دکتر عابدیها تصریح کرد: مثلاً در آیات مربوط به زنا، خداوند با لحن شدیدتری نسبت به بخش‌های دیگر این واژه را به کار نبرده است.
این استاد دانشگاه در پایان بیان کرد: قرآن دارای ادبیات، نثر شاعرانه و حاوی مسائل اجتماعی و فرهنگی و مطالب تاریخی، نجومی و موارد دیگر است؛ اما این‌همه به این معنا نیست که قرآن کتاب ادبیات، طب، نجوم، تاریخ و ... است؛ بلکه قرآن، کتاب سعادت و هدایت بشریت است.
انتهای پیام
