دو معنای کرامت در قرآن / کرامت بانوان در خانواده تعریف می‌شود

محمدرضا احمدی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه امام صادق(ع)، در گفت‌وگو با ایکنا، ضمن تبریک دهه کرامت، گفت: دو نوع کرامت برای انسان وجود دارد. به تعبیر آیه شریفه 70 سوره اسراء «وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَ حَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَ فَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا»، انسان نوعی کرامت ذاتی دارد. به همین دلیل در آیه شریفه درباره رزق طیب اعم از مادی و معنوی سخن گفته می‌شود. کرامت نوع دوم اکتسابی است، یعنی اگر انسان از رزق طیب و حلال مادی و معنوی استفاده کند، زمینه برای کسب کرامت نوع دوم فراهم می‌شود و می‌تواند به «قاب قوسین او ادنی» و رتبه انسان کامل برسد.

وی با اشاره به مفاد آیات سوره مبارکه تین، افزود: اگر رزق انسان اعم از مادی و معنوی طیب باشد، انسان می‌تواند از اسفل سافلین به مثل الاعلی تبدیل شود. به تعبیر قرآن کریم «وَلَهُ الْمَثَلُ الْأَعْلَى»، اهل معرفت فرموده‌اند که مثل اعلی، انسان کامل است و انسانی که در مسیر مثل اعلی الهی قرار بگیرد هم کرامت ذاتی و هم کرامت اکتسابی دارد و می‌تواند به اشرف مخلوقات تبدیل شود. انسان می‌تواند به صورت فردی به این مقامات برسد و اگر تعداد زیادی از افراد جامعه واجد چنین مراتبی شوند، جامعه می‌تواند در مسیر تقوا، عمل صالح و سیر کمالی خود مثل اعلی و الگویی کامل باشد و صاحب کرامت شود.

این استاد دانشگاه با اشاره به آیه شریفه 104 آل عمران «وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»، اضافه کرد: به همین دلیل قرآن کریم فرموده است که در چنین جامعه‌ای بايد از ميان شما گروهى [مردم را] به نيكى دعوت كنند و به كار شايسته وادارند و از زشتى بازدارند و آنان همان رستگارانند؛ همچنین در آیه شریفه 143 بقره «وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا...» فرموده است: «و بدين گونه شما را امتى ميانه قرار داديم تا بر مردم گواه باشيد و پيامبر بر شما گواه باشد».

ابراز تاسف از اولویت داشتن اقتصاد در کشور

عضو هیئت علمی پژوهشگاه امام صادق(ع) با بیان اینکه اعضای جامعه می‌توانند به چنین مقاماتی برسند، تصریح کرد: تعدادی از نامزدهای انتخابات در وادی توجه به چنین مسائلی نیستند، بلکه ضد آن هم حرف می‌زنند و افرادی هم کم‌رمق و کم‌رونق به بحث کرامت انسانی از منظر قرآن کریم پرداختند. البته شاید فضای انتخابات مانع تمرکز بر این امر بود. مردم به خصوص در دهه اخیر گرفتار مشکلات معیشتی هستند و انتظار رفع آنها را دارند و مایه تأسف است که بعد از 42 سال از انقلاب هنوز مشکلات معیشتی مردم جزو موضوعات اول کشور است.

وی در پاسخ به این سؤال که در دهه کرامت از کرامت زنان و دختران هم بسیار سخن به میان می‌آید ولی چه مقدار به کرامت زن توجه می‌شود، گفت: برخی جریانات سیاسی همراه با جریانات فمینیستی و لیبرالی از برابری حقوق زن و مرد دم می‌زنند، ولی به طور شفاف نمی‌گویند که به دنبال چه اصلاحاتی هستند و چگونه می‌خواهند این اصلاحات را ایجاد کنند. امام علی(ع) فرمودند که اگر حرف حق بدون آمیخته شدن با باطل بیان شود، قطعاً مردم جانب حق را خواهند گرفت؛ این افراد حق و باطل را ممزوج می‌کنند که نمونه آن را در مناظرات دیدیم.

احمدی اظهار کرد: در روایات بیان شده که «المراة ریحانة لیست بقهرمانة»؛ زن ریحانه است نه قهرمان. بنابراین اگر از فرصت برابر شغلی برای زن و مرد حرف می‌زنیم، باید تناسب جنسیتی را لحاظ کنیم. زن کانون خانواده و مرد قوام‌بخش خانه است. کرامت زن در خانواده تعریف می‌شود و او می‌تواند تربیت‌کننده انسان واقعی باشد. اینکه هر کاری را که مردان انجام می‌دهند برای زنان هم تعریف کنیم حفظ کرامت زن نیست؛ مثلاً در آموزش عالی تعریف شغل‌های سخت و دشوار مانند معدن، صنعت و باستان‌شناسی برای زنان با روح اسلام و لطافت زنانه سازگاری ندارد؛ الان در برخی شهرها سونوگرافیست زن بسیار کم است و زنان متدینه مجبورند در نوبت باقی بمانند در حالی که سونوگرافیست مرد به تعداد قابل توجهی وجود دارد.

احمدی اظهار کرد: متأسفانه برخی جریانات سیاسی در داخل کشور همسو با فمنیست‌ها، لیبرال‎ها مواردی را مرتبط با حقوق زنان مطرح می‌کنند که در تضاد با اسلام و فرهنگ عمومی است. زن در تعبیر قرآن عامل سکینه و آرامش خانواده و مرد قوام‌دهنده آن است و از دامن زن، مرد به معراج می‌رود بنابراین نباید به کارهایی بپردازد که با لطافت روحی او سازگاری ندارد و یا لازمه آن اختلاط در محیطی مردانه است.