بیان ویژگی‌های منتظران در زیارت اربعین

نشانه‌های ظهور به دو دسته کلی نشانه‌های حتمی و نشانه‌های غیر حتمی تقسیم می‌شوند. نشانه حتمی مواردی است که قبل از ظهور حتماً اتفاق خواهد افتاد و طبق روایات معتبر شیعی و سنی تعداد آن‌ها محدود و شامل خروج سفیانی، صیحه آسمانی، قیام یمانی، قتل نفس زکیه و خسف بیدا است. اما نشانه‌های غیرحتمی مواردی است که امکان وقوع آن‌ها وجود دارد و اگر هم رخ ندهند ظهور محقق خواهد شد که بعضی از موارد آن شامل قطع رحم در آخرالزمان، ضایع کردن نماز، دنیاپرستی و کاهش قرآن‌خوان و قرآن فهم است.

حال با نگاهی به تعاریف بالا به خوبی درمی‌یابیم که اربعین جزو نشانه‌های ظهور نیست؛ آیا باید اینگونه تعبیر کنیم که بین اربعین و مهدویت رابطه‌ای وجود ندارد؟ در پاسخ باید بگوییم خیر ما علاوه بر علائم ظهور شرایط ظهور را نیز داریم که چه بسا دارای اهمیت بالاتری باشند زیرا تا شرایط محقق و موانع ظهور برداشته نشود بحث ظهور با خلال مواجه خواهد شد. شرایط ظهور دارای سه رکن اساسی اراده الهی، اراده حضرت حجت (عج) و اراده مردم است که این سه ضلع یک مثلث را می‌سازند که هر سه دارای اهمیت هستند.

چون خود مردم اسباب غیبت را فراهم آورده‌اند خودشان هم باید پا پیش گذاشته و شرایط را در راستای ظهور حضرت مهدی (عج) فراهم آورند و این اراده نیاز به همبستگی و اتحاد و وحدت بین مسلمین دارد. پیاده‌روی پرشور اربعین با حضور مسلمانان از اقصی نقاط جهان صورت می‌گیرد و مسلمانان را از هر طیف و تباری کنار هم قرار می‌دهد که این خود دلیلی بزرگ بر اراده مردم و نشان دادن آمادگی برای یاری حضرت است. در حقیقت این همایش جهانی اعلام حضور در صحنه برای یاری امام ولی عصر(عج) است.

البته تنها پیاده‌روی کافی نیست چون پیاده‌روی همراه با معرفت و شناخت زمینه‌ساز ظهور خواهد بود و باعث کمال فردی و اجتماعی در دین خواهد شد تا این پیاده‌روی بوی معارف ناب الهی بگیرد و نشانگر قیام سرخ حسینی و ختم آن تا ظهور سبز مهدوی شود.

معارف شناختی با مطالعات عمیق دینی از کتب اصیل حاصل می‌شود که این روزها مغفول مانده و بسیاری از ما دوست داریم تنها با شور و احساسات دین خود را پیش ببریم در حالی که غافل از این هستیم که مومن مانند پرنده‌ای است که دو بال دارد که یک بال آن کسب معارف دینی احساسات و عرض ارادت قلبی است بنابراین زمانی پرواز زیبا صورت می‌گیرد که هر دو بال این پرنده را خوب پرورش داده باشیم.

حال برای کسب معارف دینی به زیارت اربعین رجوع می‌کنیم در بخش‌هایی از زیارت اربعین شاهد اشاره امام صادق (ع) به‌عنوان گوینده این زیارت در خصوص ارتباط بین دو نهضت بزرگ تاریخ شامل نهضت عاشورا و نهضت مهدویت هستیم ایشان در این زیارت فرموده‌اند «أَشْهَدُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِکَ کَلِمَةُ التَّقْوَى وَ أَعْلامُ الْهُدى وَالْعُرْوَةُ الْوُثْقى وَالْحُجَّةُ على أَهْلِ الدُّنْیَا؛ شهادت می‌دهم ائمه(ع) که فرزندانت هستند، عصاره‌ی تقوی و نشانه‌های هدایت و ریسمان محکم الهی و حجت خدا بر مردم هستند».

نهمین فرزند امام حسین(ع) حضرت مهدی(ع) خواهد بود و زیارت اربعین این موضوع را تأیید می‌کند که حضرت مهدی(ع) به عنوان قائم آل محمد از فرزندان امام حسین (ع) است. هم چنین عبارتی شفاف‌تر هم در زیارت اربعین داریم که به مهدویت اشاره دارد «وَ نُصْرَتِی لَکُمْ مُعَدَّةٌ حَتَّی یَأْذَنَ الله لَکُمْ؛ یاریم برای تان آماده است تا آنکه خدا در ظهورتان اجازه دهد».

در قسمت دیگری از زیارت اربعین ویژگی‌های منتظران را چنین بر می‌شمارند:

۱- ایمان به ائمه دارند که با عبارت «اَنّى بِکمْ مُؤْمِنٌ؛گواهی می‌دهم که من به شما ایمان دارم» مشخص می‌شود.
۲- اعتقاد به رجعت که با عبارت «وَ بِإیَابِکُمْ مُوقِنٌ؛ و به بازگشتتان یقین دارم» مشخص می‌شود.
۳- تسلیم شدن در برابر دستورات آن بزرگواران با عبارت «وَ قَلْبِی لِقَلْبِکُمْ سِلْمٌ وَ أَمْرِی لِأَمْرِکُمْ مُتَّبِعٌ؛ و دلم تسلیم دل شماست و کارم پیرو کار شماست» تعبیر شده است.

مورد مهمی که در زیارت اربعین مطرح شده بحث تولی و تبری است «فَمَعَكُمْ مَعَكُمْ لامَعَ عَدُوِّكُمْ صَلَواتُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ؛ پس با شما هستیم نه با دشمنان شما، درودهای خدا بر شما و بر روان‌های شما». بحثی که متأسفانه این روزها به طرز دیگری تعبیر می‌شود این است که برخی از مومنین صرفاً بودن در مسبر ائمه(ع) را بدون بیزاری از دشمنان ایشان کافی می‌دانند در حالی که اینها لازم و ملزوم یکدیگر هستند یعنی نه تنها باید نسبت به ائمه(ع) ابراز ارادت و محبت کرد بلکه باید از دشمنان شان هم بیزاری جست تا راه بر همگان روشن شود و کسی در این مسیر گمراه نگردد.

در واقع کسی که ادعای منتظر بودن حضرت را دارد و خود را در زمره منتظران ایشان برمی‌شمارد باید توجه کند که باید در مسائل دینی و سیاسی اطلاعات درست داشته باشد و با بصیرت در زمینه‌هایی که خلاء وجود دارد وارد شود و کسانی که به هر طریقی با فعالیت خود و یا با قلم خود با حضرت دشمنی می‌کنند را بشناسد و به دیگران معرفی کند و با دوستان ایشان در مسیر کربلا در قالب کاروان پیاده‌روان اربعین هم مسیر شود و گام بردارد تا این پیاده‌روی‌های پرشور ختم به ظهور گردد.

معصومه انصاری، کارشناس مهدویت و دارای مدرک تخصصی از مرکز تخصصی مهدویت قم