از توصیه به مطالعات شنیداری تا جای خالی رشته مناجات‌خوانی در مسابقات قرآن
قطار مسابقات سراسری قرآن در چهارمحال‌وبختیاری، روز گذشته، ۳۱ شهریور به ایستگاه مرحله استانی رشته‌های آوایی در بخش آقایان رسید و با برگزاری مسابقات در این مرحله، فهرست نهایی مسافران که بلیط عزیمت به مرحله کشوری را کسب می‌کنند، مشخص می‌شود.
قطار مسابقات سراسری قرآن کریم در چهارمحال‌وبختیاری، روز گذشته، ۳۱ شهریورماه به ایستگاه مرحله استانی رشته‌های آوایی در بخش آقایان رسید و با برگزاری مسابقات در این ایستگاه، فهرست نهایی مسافران این قطار که بلیط عزیمت به مرحله کشوری این دوره از مسابقات را کسب می‌کنند، مشخص می‌شود.
در این روز، حضور چهره‌های قرآنی ملی و بین‌المللی و اساتیدی که هر یک نماد فعالیت‌های قرآنی کشور هستند و نیز مشارکت قاریان و مرتلان، حافظان و دعاخوانان برجسته استان از شهرستان‌های مختلف یک اجتماع قرآنی ناب را با محوریت قرآن کریم در استان مقدس این امامزاده واجب‌التعظیم فراهم ساخته بود. همچنین استقبال متسابقان راه‌یافته به مرحله استانی و به‌جز یکی دو مورد غیبت، حضور پررنگ و بانشاط آنان در این مرحله از نقاط قوت مسابقات بود که با حضور داوران تراز اول کشور و نیز حافظ بین‌المللی استانمان، یک شور قرآنی وصف‌ناپذیر را ایجاد کرده بود.
از حاشیه‌های جالب این مسابقات تذکرات و نکاتی بود که غلامرضا شاه‌میوه، داور بین‌المللی ایران در فواصل اجرای قاریان و حافظان و مرتلان مطرح می‌کرد و توصیه‌هایی برای برخی متسابقان داشت که هر یک از متسابقان در صورت شنیدن و به‌کار بستن این نکات کلی، زمینه رشد و ارتقای خود را فراهم خواهند کرد. این استاد قرآن همچنین در جریان بازدید مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان از مسابقات از این مقام مسئول خواست که تمهیداتی در جهت آموزش و ارتقای سطح قاریان و مرتلان استان که پیشرفت‌های نسبتاً خوبی داشته‌اند، فراهم شود.
مرحله استانی بخش آوایی مسابقات سراسری قرآن در بخش بانوان نیز در روز چهارشنبه ۳۰ شهریورماه در همین مکان مقدس برگزار شد. ایکنای چهارمحال‌وبختیاری در جریان این مسابقات گفت‌وگوهایی را با ناظر مسابقات و نیز برخی داوران و متسابقان داشته است که در ادامه می‌خوانیم.
بیشتر بخوانید:
ارزیابی از سطح مسابقات
غلامرضا شاه‌میوه، داور بین‌المللی کشورمان در گفت‌وگو با ایکنا، در پاسخ به این پرسش که سطح متسابقان استان را چگونه ارزیابی می‌کنید، اظهار کرد: متأسفانه با وجود پیشرفت‌هایی که به‌ویژه در رشته قرائت نسبت به سال‌های گذشته شاهد هستیم باید بگویم که سطح مسابقات استان خوب نیست و اُفت کیفیت را در رشته حفظ شاهد هستیم.
وی با ذکر اینکه چهارمحال‌وبختیاری توانسته است عیسی خورشیدی را که چهره قرآنی بین‌المللی است پرورش دهد، ادامه داد: اما امروز شاهدیم که در رشته حفظ کل تنها دو شرکت کننده که البته یکی از آنان غایب بود، حضور دارند؛ پیداست که در زمینه حفظ کار خوب و جدی در استان انجام نشده است اما در قرائت حداقل یک سطح رشد و ارتقا را شاهد بودیم.
شاه‌میوه تأکید کرد: هنوز در مقایسه با دیگر استان‌های مطرح، خیلی جای کار وجود دارد؛ همچنین از حیث کمیت، تعداد متسابقان به‌قدری اندک بود که فرآیند مسابقات طی دو سه ساعت به پایان رسید این در حالیست که برگزاری مسابقات در استانی مانند خراسان رضوی سه روز و نیم به طول انجامید.
اهمیت مطالعات شنیداری قاریان
داور بین‌المللی کشورمان با تصریح اینکه متسابقان باید آگاهی لازم را در مورد قوانین مسابقات داشته باشند تا امتیاز از دست ندهند، بیان کرد: مثلاً یکی از قاریان که اتفاقاً اجرای خوبی هم داشت در یک مورد، یک فاصله یک اکتاوی بین فرود و شروعش داشت که باعث شد یک نمره منفی بگیرد.
شاه‌میوه با بیان اینکه شنیدار قاریان کم است، گفت: می‌طلبد که قاریان مطالعات شنیداری خود را با گوش دادن به تلاوت‌های قاریان مصری افزایش دهند؛ با شنیدن و تقلید از چند قاری به‌صورت محدود و مختصر نمی‌توان راه به جایی برد.
وی با ابراز تاسف از اینکه جلسات خوب و فنی برای قرآنیان در استان وجود ندارد، تأکید کرد: البته این بدان معنا نیست که استاد در استان وجود ندارد بلکه همتی برای حضور در محضر استاد وجود ندارد؛ ضمن اینکه استان شما فاصله چندانی با اصفهان ندارد و قاریان و حافظان برای ارتقای تلاوت خود می‌توانند لااقل ماهی یکبار به این شهر بیایند و در جلسات خوبی که برگزار می‌شود، شرکت کنند.
شاه‌میوه با اشاره به اینکه متأسفانه در این چند دهه رتبه‌های کشوری بسیار کمی از قاریان و حافظان استان شاهد بوده‌ایم، بیان کرد: به‌جز عیسی خورشیدی که در سطح بین‌المللی رشته حفظ چهره‌ای درخشان بوده و از وجودش در استان کمتر استفاده شده است، این استان به‌ندرت موفق شده در سطح کشوری مسابقات قرآن مطرح شود.
داور بین‌المللی ایران نقش مهم مؤسسات قرآنی در حوزه آموزش قرآن را یادآور شد و بیان کرد: این مراکز باید با دعوت از اساتید سطح اول کشور و برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی تجوید، صوت و لحن و غیره مینه را برای بهره‌مندی قرآنیان از آموزش‌های اساتید فراهم کنند. استان‌هایی چون ایلام، لرستان و هرمزگان در سا‌های اخیر چندین دوره تخصصی با حضور اساتید مطرح برای قاریان و مرتلان و حافظان خودشان برگزار کرده‌اند.
چگونه گرفتار قرآن شویم؟
رضا سعادت‌نیا، داور ملی بخش وقف و ابتدا و عضو هیئت علمی دانشگاه معارف و علوم قرآنی اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا با تأکید بر اینکه نسبت به سال‌های قبل که در استان حضور داشتم سطح قرائت ارتقا داشته است، اظهار کرد: در این استان شاید به دلیل آب و هوای معتدل، صداهای بسیار خوبی وجود دارد اما فن تجوید، لحن و دیگر آیتم‌ها نیاز به استاد دیدن دارند که نهادهایی چون اوقاف باید زمینه حضور اساتید کشور را در استان فراهم کنند یا امکاناتی فراهم کنند که ماهی یکبار، قاریان و مرتلان استان به دیگر استان‌ها بروند و در جلسات تخصصی قرآن شرکت کنند.
وی با ذکر اینکه برپایی محافل قرآنی و پررنگ ساختن هنر تلاوت با دعوت از اساتیدی که در این زمینه کار کرده و صاحب‌نام هستند در ایجاد فضای قرآنی در جامعه مؤثر است، ادامه داد: این دست محافل می‌توانند شهدی از قرآن را به مخاطبان بچشانند و جذب اتفاق بیفتد.
سعادت‌نیا با اشاره به حدیث نبوی «القرآن افضل کل شیء دون الله»، افزود: این حدیث پیامبر(ص) به ما می‌آموزد که هر چیزی که ذیل قرآن قرار دارد و از شئون این کتاب آسمانی است باید افضل باشد؛ مسابقاتی که با نام قران کریم برگزار می‌شود باید در عالی‌ترین شکل و درجه برگزار شود یا در بودجه‌بندی، بهترین اعتبارات برای قرآن در نظر گرفته شود.
این مدرس دانشگاه با ابراز تاسف از اینکه با وجود این تأکیدات، قرآن کریم در اولویت‌های درجه چندم هم دیده نمی‌شود، گفت: بذل و توجهی که مثلاً به مسابقات ورزشی یا هنری می‌شود را در مورد مسابقات قرآن نمی‌بینیم و اگر هم چنین نگاهی وجود دارد، کافی و کارآمد نیست.
سعادت‌نیا تأکید کرد: اگر مزه قرآن در مذاق جان به جامعه چشانده شود، همه گرفتار می‌شوند و زحمت چندانی برای تبلیغ و ترویج قرآن ضرورت نخواهد یافت.
وی بیان کرد: در داستان قرآنی یوسف و زلیخا، بزرگ‌ترین درس زلیخا به انسان‌ها صحنه‌ای است که وقتی زنان او را ملامت کردند چرا دل به یک برده بسته است، یک مهمانی راه انداخت و یوسف را به آنان نشان داد اینجا بود که همه زنان گرفتار شدند و لب بر ملامت زلیخا دوختند؛ قرآن نیز یوسفی با چنین جمال و زیبایی است و اگر کسی هنر نشان دادن این زیبایی به همگان را داشته باشد، همه گرفتار و عاشق آن خواهند شد.
توقف یا پسرفت حافظان
عیسی خورشیدی، حافظ بین‌المللی استان و داور بخش حُسن حفظ در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به اینکه متأسفانه متسابقان حفظ قرآن پیشرفت چندانی نداشته و برخی حتی پسرفت داشته‌اند، اظهار کرد: انتظار این است که حافظ ۱۰ جزء در سال گذشته امسال در ۲۰ جزء پا به مسابقات بگذارد و حافظ ۲۰ جزء امسال حافظ کل قرآن کریم شده باشد اما این اتفاق را در حافظان ندیدیم.
این حافظ کل قرآن کریم تأکید کرد: اینکه حافظ قرآن چندین سال پیاپی در یک رشته شرکت کنند، نشانه پسرفت است و از میزان تسلط حافظان بر محفوظات پیداست که برنامه منسجمی برای کار ندارند.
تحولات خوب در مسابقات سراسری قرآن
منصور آقامحمدی، حافظ کل و فعال قرآنی و ناظر مسابقات سراسری قرآن در چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به اینکه مرکز قرآنی سازمان اوقاف برنامه‌ریز مسابقات سراسری قرآن از شهرستانی تا بین‌المللی است، اظهار کرد: خوشبختانه سابقه این مسابقات چهل و پنج ساله شده است و در سال‌های اخیر با مدیریت چهره‌های قرآنی که از متسابقان سابق این مسابقات بودند، در شیوه مسابقات شاهد پیشرفت رو به جلو هستیم. انسجام و یکدستی برگزاری مسابقات در تمام استان‌ها نیز از دیگر نکات مهم این مسابقات است.
وی با اشاره به انتصاب اخیر چهره قرآنی استان و از متسابقان سابق این مسابقات سراسری قرآن در بدنه اداره امور قرآنی اوقاف و امور خیریه استان، ادامه داد: طبعاً مسئولان قرآنی اوقاف برای عملیاتی کردن خوب و صحیح شیوه‌نامه مسابقات سراسری قرآن نیاز به توانمندسازی دارند که مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه کشور برای این موضوع برنامه دارد.
این چهره قرآنی کشور با تأکید بر اینکه باید از هر استان با توجه به ظرفیت و توانمندی‌ها انتظار داشته باشیم، بیان کرد: در برخی استان‌ها، نواقص و کاستی‌هایی ناشی از کمبود تجهیزات و امکانات وجود دارد و لذا نمی‌توانیم سطح مسابقات قرآن شهرکرد را مثلاً با مشهد مقایسه کنیم چرا که هم از حیث اساتید و هم جمعیت و استعدادها، تجهیزات و امکانات و غیره در مشهد مقدس رشد اتفاق افتاده است.
آقامحمدی با تأکید بر اینکه مدیران کل اوقاف استان‌ها باید مجموعه قرآنی خود را کمک و پشتیبانی کنند، بیان کرد: چه خوب است که ادارات قرآنی اوقاف هم از حیث اعتبارات و هم پشتیبانی و کمک‌های دیگر از سوی مدیران اوقاف حمایت شوند و تمام عده و عُده در خدمت قرآن باشند. شایسته است که اساتید تراز اول شهری چون اصفهان که در جوار چهارمحال‌وبختیاری قرار دارد به صورت ماهانه به استان دعوت شوند و چهره‌های قرآنی تحت تعلیم قرار گیرند.
فعال قرآنی کشور تصریح کرد: نخبه‌پروری با حرکت خودجوش یک چهره قرآنی و رفتنش به فلان شهر برای بهره‌مندی از محضر استاد اتفاق نمی‌افتد بلکه نهادهای قرآنی با هم‌افزایی باید تمهیدات حضور منظم و منسجم اساتید در استان را فراهم کنند.
نقش مهم رسانه قرآنی
آقامحمدی با تأکید بر نقش مهم رسانه‌ها، گفت: ایکنای استان باید در راستای رسالت این خبرگزاری، به مؤسسات و مراکز، اساتید و چهره‌های شاخص قرآنی و نیز نهادهای متولی قرآنی استان مراجعه کند و به‌عنوان مطالبه‌گر از سوی جوانان قرآنی نیازها و ضرورت‌ها را مطالبه کند. مسئولان قرآنی هم بدانند که این مسئولیت‌ها به تعبیر قرآن مانند «مَرَّ السَّحابِ» می‌گذرد و تمام می‌شود.
این فعال قرآنی کشور در پاسخ به مسئولانی که هزینه و دستمزد بالای اساتید را یکی از دلایل ناتوانی استان برای دعوت از اساتید عنوان می‌کنند، تصریح کرد: البته دریافت دستمزد بالا را رد یا تأييد نمی‌کنم اما برای فعالیتی که رهبر معظم انقلاب با داشتن مسئولیت سنگین، چهار ساعت از وقت خودشان را پای رحل می‌نشینند، نباید این مباحث مطرح شود.
آقامحمدی ادامه داد: فعالیت قرآنی ما قرار است منجر به مطرح شدن در سطح بین‌المللی شود پس لازم است که هزینه این هدف پرداخته شود؛ اساتیدی که قرار است در استان حضور یابند طبعاً باید شأن آنان حفظ شود. چرا زمانی که مداح مشهوری دعوت می‌کنیم و هزاران نفر را پای مداحی او می‌نشانیم گله‌ای وجود ندارد اما در مورد کار قرآنی، دعوت از یک استاد و حضورش در استان باید مسائل مالی مطرح شود؟ ضمن اینکه بنده با اطلاع می‌گویم که اساتید متوقع به اندازه انگشتان دست هم در کشور نداریم و هزینه‌ها بر حسب انصاف و عُرف تعیین می‌شود.
این چهره قرآنی کشور استاد را حلقه مفقوده در فعالیت‌های قرآنی کشور دانست و بیان کرد: استاد ما وقتی مثلاً به ساحل عاج یا بنگلادش می‌رود، مخاطبان آن کشورها پروانه‌وار گرد استاد حلقه می‌زنند و گرد هم جمع می‌شوند.
برکات برگزاری مسابقات قرآن
در ادامه، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدابراهیم حجت‌پناه، حافظ کل قرآن کریم و متسابق رشته حفظ کل در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به تأثیرات مثبت مسابقات قرآن، اظهار کرد: این رویداد سبب ایجاد شود و هیجان قرآنی در میان اهالی قرآن می‌شود؛ ما در زندگی روزمره تلاوت و مرور قرآن را انجام می‌دهیم اما در آستانه مسابقات، این تلاوت و تکرار و تمرین‌ها جدی‌تر و بیشتر دنبال می‌شود که خودش برکت و خیر است.
وی ادامه داد: اجتماع و دیدار افراد قرآنی در یک جمع از دیگر برکات مسابقات قرآن است و این برنامه باعث شد تک‌تک دوستان قرآنی را که برای دیدن هر کدام باید ساعت‌ها مسافت طی می‌کردیم، ببینیم و دیدارها تازه شود، تبادل اطلاعات و دیدگاه‌ها، تذکرات به یکدیگر اتفاق بیفتد و یک جمع قرآنی خوب ساعاتی کنار هم قرار بگیرند. خوشبختانه سازمان اوقاف به برکت نظام اسلامی، این بنای خیر را گذاشته و ادامه می‌دهد.
حجت‌پناه با اشاره به حُسن انتخاب در زمینه مکان برگزاری مسابقات قرآن، تصریح کرد: توفیق زیارت بود که در این امامزاده واجب‌التعظیم حضور پیدا کردیم و در کنار بهره‌مندی از پرتو قرآن کریم از انوار گذارانی عترت(ع) نیز بهره‌مند شدیم.
این حافظ کل قرآن کریم در استان گفت: به مسئولان پیشنهاد می‌کنم که نسبت به برگزاری کلاس‌های آموزشی قرآن و ارتقای سطح قاریان و حافظان استان از طریق برپایی دوره‌ها و کلاس‌های آموزشی توجه کنند تا این چهره‌های قرآنی در کشور هم حرف برای گفتن داشته باشند. همچنین بسته‌های آموزشی ناظر به نکات مسابقه‌ای و آشنایی با جزئیات آیین‌نامه و مواردی از این دست، در اختیار متسابقان قرار گیرد.
جای خالی رشته مناجات‌خوانی در مسابقات
سجاد براتی، دعاخوان ممتاز کشور و متسابق رشته دعاخوانی از شهرستان بن نیز به خبرنگار ایکنا گفت: امسال برای ناستین بار شاهد اتفاقات خوبی در مسابقات قرآن در استات هستیم و تراز داوری در استان با حضور داوران ملی و بین‌المللی قرآن کریم بسیار ارتقا یافته و کیفیت مسابقات را بالا برده است.
وی ادامه داد: امسال همچنین هم از حیث کمی و هم در کیفیت اجراها در رشته‌های مختلف شاهد رشد و پیشرفت چهره‌های قرآنی استان بودیم، قرائت‌ها در سطحی خوب و نزدیک به هم بودند و در رشته‌های دعاخوانی و اذان هم سطح خوبی را شاهد بودیم، ضمن اینکه داوری متمرکز رشته اذان که مانند دعاخوانی در تهران داوری می‌شود اتفاق مثبت دیگری است که شائبه‌ها و اعتراضات را از بین می‌برد.
براتی در خصوص آیین‌نامه رشته دعاخوانی، توضیح داد: امسال نمره مربوط به اصول اجرا از ۳۵ نمره چند سال قبل به ۱۰ کاهش یافته است و این حرکت خوبی است که امیدواریم تداوم یابد و این آیتم به‌کلی از رشته دعاخوانی حذف شود، این مطالبه‌ای بود که سال‌ها مطرح می‌کردیم. این امر باعث می‌شود که دعاخوان در متن دعا، انتخاب دستگاه‌ها و صوت و دیگر آیتم‌ها نظیر وقف و ابتدا دست باز و قدرت مانور داشته باشد.
وی گفت: البته پیشنهاد می‌شود که رشته مناجات‌خوانی به مسابقات سراسری قرآن اضافه شود چرا که اینگونه جا افتاده است که دعاخوانی صرفاً به معنی متن دعا بوده و پرورش دعا را شامل نمی‌شود لذا پیشنهاد این است که اصول اجرا به کلی از رشته دعاخوانی حذف و رشته مناجات‌خوانی در مسابقات قرآن ایجاد شود.
مطالبه از مدیرکل اوقاف استان
رضا فتاحی، قاری ممتاز استان و متسابق رشته قرائت تحقیق با اشاره به اینکه برگزاری مسابقات قرآن نیازمند فراهم شدن تمهیدات لازم در مرحله شهرستانی و استانی است، اظهار کرد: این تمهیدات هم ناظر به جذب حداکثری شرکت‌کنندگان و هم توجیه و برگزاری دوره‌های آماده‌سازی برای حضور قوی در مسابقات است.
وی با ابراز تأسف از عملکرد اوقاف لردگان در جذب مردم به مسابقات، گفت: همه افرادی هم که از شهرستان لردگان شرکت کرده بودند به دلیل عدم پیگیری و پاسخگویی مسئولان اوقاف شهرستان، نارضایتی خود را اعلام کردند و با توجه به اینکه این مسابقات در بروجن برگزار می‌شد ایاب و ذهاب شرکت‌کنندگان با وجود مطالبات مکرر از اوقاف شهرستان لردگان، هنوز پرداخت نشده است.
فتاحی تأکید کرد: رفتار مدیر نهاد فرهنگی و قرآنی چون اوقاف و امور خیریه باید قرآنی و منطبق بر معارف اهل‌بیت(ع) باشد اما متأسفانه مسئول اوقاف شهرستان به جای پاسخگویی به مطالبات، برخورد و لحن مناسبی را با یکی از بانوان قرآنی شرکت‌کننده در مسابقات نداشت. از این فرصت استفاده کرده و از مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان انتظار می‌رود که شخصاً به این موضوع رسیدگی کند و برخورد لازم را با مسئول اداره شهرستان داشته باشد.
این چهره قرآنی استان با تأکید بر اینکه هیچ دوره آماده‌سازی برای ما برگزار نشده است، بیان کرد: هیچ تماسی هم از سوی متولیان شهرستان یا استان جهت بررسی میزان آمادگی برای مسابقات قرآن نداشتم.
در پایان، عباس اسدی، قاری برجسته شهرستان بروجن و متسابق رشته قرائت تحقیق که پس از ۱۰ سال دوری از مسابقات در این دوره حضور داشت، اظهار کرد: توصیه اساتید بود که در فضای مسابقات قرار بگیرم که هم سنجش از سطحم داشته باشم و هم این فضا را تجربه کنم.
وی ادامه داد: تمرین و آموزش خاصی برای حضور در مسابقات نداشتم، تلات در جلسات و محافل دارم و جلسات هفتگی آموزش قرائت قرآن بنده نیز در مساجد حاج کرامت و امام رضا(ع) بروجن ویژه استعدادهای قرآنی همچنان ادامه دارد و به قرآن‌آموزان همواره توصیه می‌کنم که فضای مسابقات را تجربه کنند.
انتهای پیام
