رزمندگان در زیست رزمی و زندگی شخصی اهل قناعت بودند + فیلم

با وجود اینکه بیش از سه دهه از پایان جنگ تحمیلی می‌گذرد اما بازخوانی و تحلیل ابعاد مختلف دفاع مقدس علاوه بر جذابیت، درس‌آموز است. دفاع از سرزمین و پیروزی در برابر دشمن تا بن دندان مسلح و حامیان جهانی‌اش اتفاقی بزرگ محسوب می‌شود که تبیین این اتفاق، مهم و ضروری است. به همین منظور خبرنگار ایکنا با امیر سرتیپ قاسم فراوان، پیشکسوت دوران دفاع مقدس، از فرماندهان سابق ارتش و استاد دانشگاه‌های نظام ارتش به گفت‌وگو نشسته است.

در این گفت‌وگو امیر فراوان به نقش باورهای دینی و قرآنی و قناعت در پیروزی‌های رزمندگان اسلام اشاره کرده است که می‌توانید مشروح آن را در ادامه بخوانید.

ایکنا ـ به عنوان پرسش نخست، چقدر مفاهیم و باورهای دینی و قرآنی در ارتقای روحیه رزمندگان دفاع مقدس و پیروزی ما در جنگ تحمیلی اثرگذار بوده است؟

تعالیم قرآنی و حرکت معنوی امام خمینی(ره) در پیشبرد جنگ تحمیلی و خلق دفاع مقدس بسیار تأثیرگذار بود. در حقیقت پیکره کشور و آحاد مردم قرآنی بودند و اعتقادات غنی و قوی دینی داشتند، گرچه نظام گذشته تلاش می‌کرد میان تعالیم قرآنی و مردم فاصله ایجاد کند، ولی عکس آن اتفاق افتاد و شاهد پیروزی انقلاب اسلامی بودیم.

همانطور که اثرات حرکت قرآنی و پیام‌گونه امام خمینی(ره) در پیروزی انقلاب مؤثر بود، همین اثرگذاری در دفاع مقدس کاملاً حس و لمس می‌شد.  

تعالیم و شعائر قرآنی در سطح نیروهای مسلح به‌ویژه ارتش بسیار تأثیرگذار بود. به‌عنوان مثال سازماندهی ارتش در نظام طاغوت انجام شد و قطعاً برنامه‌ها و دکترین خاص خود را داشت و اگر خوب به این موضوع توجه شود، مفاهیم و مبانی قرآنی در دکترین دفاعی ارتش جایی نداشت، اما با پیروزی انقلاب و روی کار آمدن جمهوری اسلامی کاملاً نگرش و راهبردها در ارتش تغییر کرد و دیگر قطب‌بندی‌ها و جناح‌بندی‌های سیاسی برای ارتش در رأس امور قرار نداشت و قرآن به رأس امور در همه چیز تبدیل شد.

در ابتدای پیروزی انقلاب و در بحبوحه جنگ تحمیلی تعاریف متعددی از جانب گروه‌های سیاسی ارائه شد مانند اسلام آمریکایی اما نیروهای مسلح و ارتش به دنبال پیاده‌سازی باورهای اسلام ناب محمدی(ص) برآمدند و امام راحل بر روی این موضوع تأکید ویژه داشتند که همین باور در روند پیروزی انقلاب و در جنگ تحمیلی بسیار مؤثر بود.

باورهای دینی و قرآنی به عامل اثرگذار در پیروزی رزمندگان ما در دفاع مقدس تبدیل شد. افرادی بودند که حتی اعتقاد ظاهری به اسلام نداشتند اما به‌دلیل سخنان و باورهای قرآنی امام خمینی(ره) و کلام نافذ ایشان به اسلام و قرآن باور قلبی پیدا کردند. قطعاً اگر ندای قرآنی امام راحل و باورهای دینی نبود شاید هرگز در دفاع مقدس پیروز نمی‌شدیم.

استفاده از معنویات قرآنی باعث اتحاد مردم شد و بهترین و سالم‌‌ترین راهی بود که مردم تشخیص دادند، زیرا در پناه قرآن هیچ‌یک از اشتباهات گذشته تاریخی تکرار نمی‌شد و راه قرآن بهترین دستاورد را برای سلامت و پیروزی کشور به همراه دارد.

ایکنا- تبیین دستاوردهای دفاع مقدس برای تقویت باورهای ملی و دینی جوانان امروز امری مهم محسوب می‌شود، آیا در تبیین دستاوردهای دفاع مقدس به خوبی عمل شده است؟

 تحولات شروع انقلاب تا پیروزی انقلاب آن‌قدر در تغییر باورها و رفتارهای جوانانی که در زمان طاغوت آموزش دیده بودند، مؤثر بود که به کلی شاهد تحول آنها بودیم. در دوران دانشجویی و بنا به دلایل شغلی به شهرهای کردنشین کشور سفر می‌کردیم و وقتی هم‌وطنان کرد ما مشاهده می‌کردند با نام قرآن و اسلام در شهر یا روستایشان حضور پیدا کرده‌ایم، ما را مورد استقبال قرار می‌دادند.

هشت سال یا دو هزار و 887 روز جنگیدیم اما هیچ‌یک از زیرساخت‌های کشور تعطیل نشد، چون شعائر دینی باعث شده بود جوانان همیشه پای کار باشند و اجازه ندهند زیرساخت‌های کشور برای لحظه‌ای تعطیل شود. اما متأسفانه امروز از بیان این واقعیت‌ها و رویدادها غفلت شده است.

 به باور من تحلیل‌گران تأثیرگذاری دفاع مقدس بر روحیه آحاد مختلف مردم و ارزش‌های آن را به خوبی تبیین نکرده‌اند. باید برای جوانان تحلیل شود چگونه در آن دوران جوانان هم‌سن‌وسال خودشان بی‌محابا به نبرد با دشمن می‌رفتند بدون اینکه ترس و وحشتی داشته باشند.

افرادی که به جبهه‌ها می‌رفتند توقع و انتظاری نداشتند و در برگه‌ای که در اختیارشان قرار می‌گرفت به همراه مشخصات خود، وصیتشان را هم می‌نوشتند. هیچ‌یک از رزمندگان به خاطر کسب پست و مقام به جبهه‌ نرفتند، بلکه همه با هدف بیرون راندن دشمن راهی جبهه‌ها شدند.

بعد از پایان جنگ بیشتر افکار بر روی مباحث اقتصادی متمرکز شد و بیان حقایق جنگ تا حدودی جدی گرفته نشد و می‌گفتند جنگ اتفاقی بود و تمام شد، اما اگر فرمایشات مقام معظم رهبری نبود شاید از جنگ چیزی بیش از یک شبح یا گرامیداشت سالروز باقی نمی‌ماند.

در راستای جهاد تبیین و ماندگاری رویدادهای عرصه دفاع مقدس، در بخش پدافند هوایی با ستاد کل نیروهای مسلح همکاری را آغاز کرده‌ایم. در این راستا با بیش از هزار نفر از پیش‌کسوتان دفاع مقدس مصاحبه انجام شده و مشاهدات و تجربیات آنها را در دوران جنگ ثبت و ضبط کرده‌ایم و در حال حاضر 120 جلد کتاب در بخش پدافند هوایی منتشر شده و در آینده دایرةالمعارفی هم تحت عنوان «دایرةالمعارف ملی جنگ» که در حال حاضر در دست نگارش است، منتشر خواهد شد و این دایرةالمعارف جنبه داستانی و روایی ندارد بلکه جنبه علمی به خود گرفته تا برای همه کشورها و پژوهشگران قابل استفاده باشد. در واقع پدافند هوایی ارتش با این اقدام درصدد تبیین اثرگذاری خود در دوران دفاع مقدس برآمده است.

اگر جهاد تبیین جدی گرفته شود، از جنگ هشت ساله ایران و عراق درس‌هایی برای بشریت استخراج خواهد شد. همه تاکتیک‌های ما در دفاع مقدس، متفاوت از تاکتیک‌های جنگی سایر کشورها بود و بومی‌سازی تاکتیک‌ها و به‌روز رسانی آنها از نقاط بارز دفاع مقدس محسوب می‌شود.

ایکنا ـ سبک زیستن رزمندگان چقدر در کسب پیروزی‌ها در دفاع مقدس اثرگذار بود؟

سبک زیست رزمندگان بسیار ساده بود. رزمندگان ساده‌ترین پوشش را جدا از پوشش سربازی داشتند و حتی سبک زیستن خانواده‌هایشان هم ساده بود. در دنیای استکبار کسی اینها را باور نمی‌کرد اما واقعاً ساده‌ترین امکانات و غذاها حتی گاهی یک تکه نان در اختیار رزمندگان قرار داشت.

در عملیات والفجر 8 اوج سادگی را مشاهده می‌کردیم، طوری‌که در یک دست رزمندگان تجهیزات و در دست دیگر لقمه نان و پنیر قرار داشت و حتی انتهای لقمه آنها گاهی اوقات پر از گرد و خاک بود. هیچ عشقی بالاتر از اینکه بجنگند و پیروز شوند، برایشان وجود نداشت.  

قناعت عامل پیروزی رزمندگان ما در دفاع مقدس بود. رزمندگان از حداقل‌های زیستن در میدان نبرد بهره می‌بردند و قدر آنچه را که داشتن می‌دانستند. قناعت آنقدر برای رزمندگان دارای ارزش و جایگاه بود که در بحث استفاده از تجهیزات نظامی همیشه قناعت را سرلوحه کار خود قرار می‌دادند. آن زمان ما سازنده تجهیزات نظامی نبودیم و همیشه رزمندگان علاوه بر قناعت در خوراک و پوشاک، قناعت در زندگی رزمی را مهم می‌دانستند و برایشان نحوه استفاده درست و صحیح از مهمات اهمیت داشت. هزینه‌های دو هزار و 887 روز جنگ را با سایر جنگ‌های دنیا مقایسه کنید واقعاً خیلی کمتر از جنگ‌های دیگر نقاط دنیاست.

ایکنا ـ به سراغ خاطرات شما از دوران دفاع مقدس برویم. اگر امکان دارد یکی از خاطراتی که از دوران دفاع مقدس به یاد دارید را بیان کنید.

هر لحظه دفاع مقدس برای من خاطره است. من زمانی در نیروی زمینی ارتش خدمت می‌کردم و بعد به نیروی پدافند هوایی ارتش ملحق شدم.

سوسنگرد در اشغال دشمن بود و امام راحل دستور داده بودند که باید سوسنگرد آزاد شود. واقعاً شب و روزهای سختی را سپری می‌کردیم. یکی از هم‌رزمان بنده که در حال حاضر نامش در ذهنم نیست، از هم‌وطنان خطه شمال کشورمان بود و به شیوه قایق‌رانی تسلط داشت. در آن روزها واقعاً خط پشتیبانی برای رسیدن به سوسنگرد سخت شده بود و این هم‌رزم من در حین حمل نیروها به سوسنگرد با قایق مورد اصابت گلوله قرار می‌گیرد و شهید می‌شود. سه روز پیکر این شهید روی قایق بود و وقتی پیکر او را پیدا کردند قبل از شهادتش و در آخرین دقایق عمرش در دست‌نوشته‌ای همه ما را به مقاومت و ایستادگی و پشتیبانی از امام خمینی(ره) توصیه کرده بود.

خاطره‌ دیگری که به یاد دارم مربوط به عملیات والفجر 8 است. کنترل و هدایت منطقه نبرد برعهده سامانه راداری به‌نام سامانه بندر امام بود و شهید ستاری فرماندهی این عملیات را برعهده داشت و من هم در خدمت ایشان بودم. در این عملیات هرگاه هواپیمای دشمن ساقط می‌شد موجی از شادی و خوشحالی در میان رزمندگان شکل می‌گرفت.

گفت‌وگو از سعید امینی