چرا اسلام به قربانی کردن سفارش کرده است

به گزارش ایکنا از قزوین، هر سال با نزدیک‌شدن به عید قربان عده‌ای قربانی کردن را عملی خشن و مصداق خشونت می‌دانند در حالی که اسلام دین رأفت و مهربانی است، اسلام برای تمام حیوانات و حتی گیاهان حقوقی را مشخص کرده است، پس آیا چنین دین کاملی می‌تواند در حق حیوانات ظلم کند و حقوق آن‌ها را نادیده بگیرد؟

ظرافت اسلام برای قربانی کردن چیست؟

حجت‌الاسلام ‌والمسلمین محمود فیضی، معاون پژوهش حوزه علمیه قزوین، به ایکنا گفت: قربانی کردن در اسلام از نظر دینی و اجتماعی دارای فلسفه عمیقی است. دین مبین اسلام برای کاهش درد کمتر هنگام ذبح قربانی شرایط و دستورالعمل خاصی قرار داده است، برای مثال چاقویی که ذابح برای قربانی کردن استفاده می‌کند باید تیز باشد تا حیوان کمتر اذیت شود.

وی ادامه داد: در دین مبین اسلام تأکید شده است که حیوان را شب ذبح نکنید چون شب برای استراحت است و حیوان باید در آرامش باشد. همچنین تأکید شده است تا سر حیوان را در مقابل دیگر حیوانات جدا نکنید. در اسلام شلاق و سیلی زدن به حیوانی که قرار است آن را ذبح کنیم ممنوع است؛ تمامی این موارد نشان از ظرافت اسلام برای قربانی کردن است.

معاون پژوهش حوزه علمیه قزوین اظهار کرد: اسلام تأکید دارد هر کسی که باتقواتر است برای تزکیه نفس، ایثار و ازخودگذشتگی باید قربانی انجام دهد. فرد برای قربانی کردن باید هزینه‌ای را متحمل شود، حیوانی را خریداری کرده و برای رضای خداوند ذبح و گوشت آن را بین نیازمندان تقسیم کند.

حجت‌الاسلام فیضی با بیان اینکه رسیدگی به ایتام و نیازمندان بسیار مهم است، تصریح کرد: در اسلام تأکید شده است که گوشت قربانی باید به هفت خانواده نیازمند داده شود، این نشان از ضرورت توجه اغنیا به نیازمندان است.

مسیر کمال حیوان حلال‎‌گوشت، ذبح است

سعیده خدادادبیگی، مبلغ حوزه علمیه در گفت‌وگو با ایکنا گفت: انسان برای رسیدن به کمال آفریده شده است، اگر در زندگی دنیوی به کمال نرسد تکاملش دچار نقصان شده است. انسان وارد دنیا می‌شود که زندگی سالم و صالح داشته باشد و سپس به بهترین نحو از دنیا خارج شود که نمونه عینی و اعلای آن را می‌توان در زندگی ائمه اطهار(ع) مشاهده کرد. انسان برای کشته شدن در راه خدا به دنیا می‌آید چون به‌واسطه شهادت می‌تواند به لقاءالله برسد تا شایستگی دیدار و ملاقات خداوند را در درجه اعلی بهشت پیدا کند.

وی تصریح کرد: انسان فطرتاً برای رسیدن به کمال تلاش می‌کند، از لحظه‌ای که نطفه در رحم مادر بسته می‌شود برای رسیدن به کمال تلاش می‌کند بنابراین علاقه به شهادت و فنا شدن در راه خدا در فطرت انسان است.

این مبلغ حوزه علمیه تصریح کرد: مرگ افرادی که به مرگ طبیعی فوت می‌کنند تأثیر برانگیز است اما اطرافیان افرادی که بر اثر شهادت از دنیا می‌روند شادتر هستند چون به گفته اسلام مرزوق خداوند هستند. فضای قبرستان سرد و فضای مزار شهدا گرم است چون شهدا زنده‌اند و مسیر تکامل خود را در دنیا طی می‌کنند؛ آنان با توجه به باقیات و صالحاتی که از دنیا فرستادند در حال رشد و ارتقا هستند.

وی اظهار کرد: تمام موجودات مسیر رشد دارند و کمال در موجودات متفاوت است. حیوانات و گیاهان با خورده شدن از سوی انسان به کمال می‌رسند البته این تقدیری است که خداوند برای آن‌ها مقدر کرده است و ما انسان‌ها دخالتی در آن نداریم.

گیاهان هم حق حیات دارند

خدادادبیگی اظهار کرد: چند سالی است که عده‌ای می‌گویند به موجودات زنده اهمیت دهیم و به‌جای خوردن گوشت، گیاه بخوریم. حق حیات برای حیوانات و گیاهان وجود دارد چون موجودی زنده هستند. چرا عده‌ای فکر می‌کنند حیوان حق حیات دارد ولی گیاه این حق را ندارد! خداوند در سوره حج و مائده تأکید کرده است که گیاه و حیوان را برای انسان خلق کردیم تا از آن ارتزاق کرده و مسیر کمال خود را طی کنند.

وی تصریح کرد: کسانی که گوشت  نمی‌‎خورند نباید گیاه بخورند چون طبق گفته خودشان قربانی کردن ظلم به حیوان است پس نمی‌توان به گیاه ظلم کرد اما به حیوان ظلم نکرد.

این بانوی مبلغ حوزه علمیه بیان کرد: اگر حیوان حلال‌گوشت به مرگ طبیعی از دنیا برود و مردار شود، مسیر کمال خود را در دنیا طی نکرده است. مسیر کمال حیوان حلال گوشت ذبح فی سبیل الله است، برای همین، هنگام ذبح خون حیوان را با ذکر «بسم الله الرحمن الرحیم» حلال می‌کنند تا مسیر کمالش با ذبح شدن تکمیل شود. 

وی ادامه داد: همه بزرگان به تأسی از امام حسین(ع) آرزو داشتند به‌واسطه شهادت از دنیا بروند، برای همین حاضر بودند مانند ائمه(ع) به‌دست شقی‌ترین انسان‌های تاریخ به شهادت و کمال برسند.

خدادادبیگی مطرح کرد: تاریخچه قربانی کردن به پیش از حضرت ابراهیم(ع) ولی فلسفه اصلی آن به ماجرای حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) بازمی‌گردد. یهودیان در کنیسه‌های خود، دختران نوجوان ۹ ساله نابالغ را برای اهدا به بت بزرگ و فروکش کردن خشم آن قربانی می‌کردند که اسلام این امر را تقبیح و تأکید کرد که ذبح کردن برای انسان‌ها نیست. خداوند بعد از سربلندی ابراهیم(ع) از آزمون، برای ذبح شدن انسان رضایت نداد و قوچی را برای ذبح فرستاد.

این مبلغ در پایان به قرآن کریم اشاره کرد و یادآور شد: در آیه ۳۶ سوره حج آمده است «وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُمْ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ كَذَلِكَ سَخَّرْنَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ؛ شتران قربانی را برای شما از شعایر خدا قرار دادیم، برای شما در آنها سودی [مانند سواری گرفتن و تغذیه از شیر و گوشت آنها] است؛ در حالی که به نظم در خط مستقیم ایستاده‌اند، نام خدا را [هنگام نحر کردنشان] بر آنها ذکر کنید، و زمانی که [بیجان] به پهلو در افتادهاند، از آنها بخورید و به تهیدستانی که اهل درخواست کردن نیستند و فقیرانی که اهل درخواست کردن هستند، بخورانید. این گونه آن‌ها را برای شما رام و مسخّر کردیم تا سپاسگزاری کنید»؛ همچنین قربانی کردن یکی از مراحل تکمیل حج واجب است.

خداوند متعال آزار رساندن به حیوانات را منع کرده است آیا چنین خدایی می‌تواند به مخلوق خود ظلم کند؟ قطعاً چنین نیست. گل هم موجودی زنده است که با چیده شدن به کمال می‌رسد اما هیچ‌گاه ظلم به گل مطرح نمی‌شود چون غایت آن در چیده شدن است. طبق سخن کارشناسان هر موجودی باید به کمال خود برسد و حیوانات حلال‌گوشت نیز با ذبح شدن به کمال خواهند رسید.

خبرنگار: سیده زهرا حسینی فلاح