شریف لکزایی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در گفتوگو با خبرنگار ایکنا؛ به ارائه تحلیلی پیرامون نقش حضرت زهرا(س) اسلام و به ویژه پس از رحلت رسول خدا(ص) بیان کرد: آنچه در این زمینه مشهود است حضور جدی و مؤثر آن حضرت در دفاع از امام علی(ع) است. در واقع آن حضرت پرچمدار دفاع از امامت و ولایت در عرصه اجتماعی و سیاسی است. این حضور میتواند زمینه عملی بروز و ظهور بانوان ما در عرصههای اجتماعی و سیاسی باشد، طبق دیدگاه امام موسی صدر، امام سازنده اجتماع و بخش عملیاتی برنامهای است که پیامبر از جانب خداوند آورده است.
وی با اشاره به نمونههایی عملی از مواضع سیاسی حضرت زهرا(س) تصریح کرد: بخش عمدهای از آنچه از زندگی آن حضرت نقل شده است به فضای بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) باز میگردد که سرشار از اعتراض به اتفاقات پس از حوادث رحلت آن حضرت است. در واقع ایشان به نحو بارزی میدان مقاومت و دفاع از آنچه را که صحیح میشمرد انتخاب میکند. بخشهای دیگری از عمل آن حضرت در موضوع کمک به مردم و به ویژه نیازمندان بود. در واقع مهرورزی و محبت به مردم یکی از نکات ارزشمند و برجسته زندگی حضرت فاطمه(س) است.
لکزایی در ادامه افزود: در روایت هم داریم که در شب و در هنگامه دعا، برای همگان دعا میکند، جز خودش و وقتی فرزند ایشان سوال میکند پس چرا برای خود ما دعا نکردید، آن حضرت پاسخ میدهد، اول همسایه و مردم، آن گاه خود ما، اندیشه کمک به دیگران و مهرورزی و محبت به دیگران در سیره ایشان بسیار عالی است که میتواند برای امروز ما نیز آموزنده باشد، از همین منظر هم میتوان گفت این سیره ایشان، اولویت و اولیت رفع مشکلات مردم است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: بخش دیگری از زندگی آن حضرت هم حضور در صحنههایی مانند کمک به رزمندگان در صحنه و میدان جنگ و حضور به عنوان پرستار است، درواقع زن بودن مانع حضور در چنین میدانهایی نبوده است.
لکزایی در پاسخ به این سؤال که تحلیل شما در مورد خطبه فدکیه چیست و اساسا مهمترین پیام این خطبه چه چیزی است؟ تصریح کرد: باید اشاره کنم این خطبه فضای معرفتی و فکری و سیاسی مهمی را بازگو میکند و موضع صریح ایشان درباره جریانات موجود و تحولات اجتماعی و سیاسی پس از رحلت پیامبر را بازگو مینماید. این خطبه به «فدکیه» مشهور شده در حالی که محتوای خطبه صرفاً در باب فدک نیست، در این خطبه هرچند راجع به فدک نیز صحبت شده، اما تماماً به موضوع فدک نمیپردازد و مسائل دیگری را نیز مطرح میکند که به نظر میرسد مهمتر از مسئله فدک است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ادامه افزود: در این خطبه موضوعات مهمی مطرح شده که میتواند سرمشق و الگویی برای زیست مسلمانی و مؤمنانه جامعه امروز باشد، به ویژه دفاع ایشان از حضرت علی(ع) و ذکر خدمات امام علی(ع) و نقش مهم و برجسته ایشان در تحقق رسالت پیامبر(ص) و اینکه جامعه به سمت زیست اسلامی حرکت کند، این مسائل را حضرت زهرا(س) در خطبه خود یادآوری کردند و ادعا این است که حکومت بعد از پیامبر(ص) باید به حضرت علی(ع) میرسید.
لکزایی بیان کرد: در بخشی از این خطبه نسبت خود را با پیامبر(ص) و امام علی(ع) را یادآور میشوند، همچنین به گذشته جامعه اشاره میکنند و اینکه پیامبر(ص) با رسالت خود جامعه را از شرک و انحراف نجات داد اما جامعه اسلامی تحت تأثیر القائات شیطانی و هوای نفس از راه ثوابی که پیامبر(ص) آن را مطرح کرده بود و در فرمایشات ایشان بود خارج شدند.
وی در ادامه تصریح کرد: حضرت فاطمه(س) در این خطبه مردم را به این نکته توجه میدهند که فرمایشات صریح و توصیههای پیامبر(ص) را زمین گذاشتهاند و نه تنها در این فضا حرکت نکرده، بلکه اقدامات دیگری از جمله غصب فدک انجام دادند. مهمترین نکته این است که نسبت به وقایع حادث شده، روشنگری صورت بگیرد و این حقایق از زبان حضرت زهرا(س) ذکر شد، ایشان نکته مهمی را تأکید میکنند که این نکته مهم آغازگر تحولات جدیدی در جامعه اسلامی است.
وی در پاسخ به این سؤال که نقش زنان در تحولات سیاسی و در پیروزی انقلاب اسلامی ایران، چقدر نمایانگر الگو قرار گرفتن حضرت زهرا(س) است؟ گفت: حضور بانوان در مرحله انقلاب اسلامی و دفاع مقدس نشان میدهد که الگوی آنان حضرت فاطمه(س) بوده است، حضوری که با تأیید بزرگان انقلاب از جمله تأکید صریح رهبری انقلاب اسلامی همراه بود. به نظرم انقلاب اسلامی باعث شد که نگاه به حضور زنان در عرصه عمومی و به خصوص مبارزه، تغییر یابد و مثبت شود. چنین نگاه و حضوری بود که به گسترش حضور مردم و سپس پیروزی انقلاب اسلامی منتهی شد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: به نظر میرسد سبک زندگی و سبک خانهداری و تربیت فرزندان هم بسیار اهمیت دارد که نیازمند بازخوانی است. به ویژه این که با توجه به موقعیت پدر هم، این سبک زندگی قابل بازخوانی است که به نظر فارغ از تشریفات معمول و رایج زمانه و فارغ از تبعیض بوده که خود یک الگوی مهم از سبک زندگی نزدیکان حکمرانان سیاسی و بزرگان دین را برجسته و طرح میکند.
لکزایی در پاسخ به این سؤال که واکاوی و آسیب شناسی دلایلی که موجب شده تا به حضرت زهرا(س) به عنوان یک الگو تأسی نجوییم چیست؟ تصریح کرد: شاید یکی از آفات بخشی نگری و تکهای دیدن زندگی این بزرگواران است. اگر از سبک زیست حضرت فاطمه(س) فقط پوشش و یا شوهرداری و خانهداری ایشان دیده شود مسلما نمیتواند ابعاد مختلف زندگی آن حضرت(س) را پوشش دهد.
وی در ادامه افزود: افزون بر این که هنوز چنین الگوی جامع و در دسترسی هم معرفی نشده است. ما هنوز کتابهای درخور شأن و آثاری که بتواند ابعاد مختلف زندگی آن حضرت را پوشش دهد در اختیار نداریم. به رغم همه شعارهایی که داده میشود، هنوز یک فیلم برای معرفی آن حضرت ساخته نشده است. بنابر این انتظار این است که ابتدا به بسط سبک زیست و سبک دینداری ایشان بپردازیم و سپس آن را معرفی کنیم. با اجبار نمیتوان ارزشها را منتقل کرد.
لکزایی در پایان بیان کرد: گریه و اشک ریختن ایرادی ندارد اما تداوم ارزشها و تحقق آرمانهای آن حضرت(س) مساله مهمتری است که باید بر آن تأکید شود. در واقع حضور و حیات آرمانها و اهداف و ارزشهایی در زندگی که مورد تأکید آن حضرت(س) بوده است از اهمیت بیشتری برخوردار است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پاسخ به این سؤال که برای تبلیغ جهانی حضرت زهرا(س) به چه ابعادی باید توجه کرد؟ گفت: در فضای موجود بهره بردن از هنر در معرفی آن حضرت میتواند مؤثرتر باشد. هنر با فطرت انسان سر و کار دارد و میتواند قلب و روح انسانها را مورد توجه قرار دهد و ابعاد زیست مومنانه آن حضرت را بیشتر برجسته سازد.
گفتوگو از مرتضی اوحدی
انتهای پیام/