راهبردهای کلان برای بازسازی و پیشرفت سوریه
با توجه به اهمیت راهبردی کشور سوریه لازم است دلسوزان متعهد به آرمان‌های انقلاب اسلامی و محور مقاومت با سیاست‌های مشخص و راهبردهای کلان به دنبال یافتن راهکارهایی برای اقدامات اجرایی جهت بازسازی و پیشرفت این کشور مسلمان باشند.
در شرایطی که کشور مسلمان سوریه از سوی دشمنان خارجی در معرض شدیدترین تهدید تاریخ از بیرون و درون بود و داعش تا نزدیکی دمشق رسیده بود و می‌رفت تا غده سرطانی دومی به نام حکومت داعش سیطره خود را تثبیت کند، با حمایت قاطع و محوریت جمهوری اسلامی ایران، دفاع در برابر تجاوز شکل گرفت و با مجاهدت مدافعان حرم لبنانی، فاطمی، زینبی، حیدریون، سوری و ایرانی و جان‌فشانی شهدای مدافع حرم، و مشارکت روسیه، برنامه و فتنه دشمنان خارجی و داخلی زمین خورد و در بهمن ۱۳۹۶ با فتح شهر بوکمال، به‌عنوان آخرین شهر تصرفی داعش، پایان حکومت خود خوانده مورد حمایت دشمنان اسلام، اعلام شد و از آن به بعد پاک‌سازی‌ها صورت گرفته و روزبه‌روز، حاکمیت و امنیت سوریه در حال گسترش و افزایش است و به‌موازات آن بازسازی ویرانی‌ها و پیشرفت کشور سوریه ضرورت یافته است.
در چنین شرایطی پیش از هر اقدامی ضرورت دارد، سیاست‌ها و راهبردهای کلان بازسازی و پیشرفت سوریه تدوین و تعاملات فی‌مابین بر این اساس دنبال گردد و جمهوری اسلامی ایران، به لحاظ نقش بی‌بدیل خود در آزادسازی سوریه و نیز تجربه بازسازی ایران پس از جنگ تحمیلی هشت ساله، ضرورت دارد، نسبت به تدوین این سیاست‌ها و راهبردهای کاری خود اقدام کرده و بر اساس نقشه راه مسائل را دنبال کند و محقق سازد، در این خصوص، این نوشتار در سه بخش ارائه می‌شود:
الف) سیاست‌ها و راهبردهایی پیشنهادی برای کشور مسلمان سوریه در دوران بازسازی کشور
با توجه به شرایط خاص سرزمینی و جغرافیایی سوریه و آسیب‌ها و خسارات وارده و پیش رو بودن تهدیدات محتمل آتی، ضرورت دارد، دولت سوریه بر اساس سیاست‌های کلان، بر محور منافع ملی خود را تدوین کرده و بر اساس آن دنبال کند؛ موارد زیر به‌عنوان سیاست‌ها و راهبردهای پیشنهادی ارائه شده است:
1- در اولویت قرار داشتن بازسازی زیرساخت‌های نیازهای ضروری مردم و جامعه (چاه‌های آب و منابع آب، تأمین مواد غذایی و بهداشتی، واحد مسکونی و امثالهم)
2- اولویت‌بخشی به خدمات برای محرومین و نیازمندان، بخصوص خانواده شهدا و مجروحین
3- جلوگیری از افزایش هزینه‌های جاری ادارات و صرفه‌جویی در هزینه‌های جاری دولت و حذف هزینه‌های زائد
4- پرهیز از تجمل‌گرائی در ادارات و سازمان‌ها در ساختمان‌سازی، مبلمان، تجهیزات و مواد و مصالح مصرفی
6- مستندسازی جنگ و دفاع و حفظ برخی از آثار جنگ در شهرها و روستاها به‌عنوان موزه عینی همان شهر و روستا برای انتقال به نسل‌های بعدی
7- تجربه‌اندوزی از آسیب‌های وارده به زیرساخت‌های کشور و پیشگیری از تکرار ضعف‌های گذشته و ممانعت از ایجاد ضعف‌های احتمالی آتی
8- مستحکم سازی و ایمن‌سازی زیرساخت‌های اساسی و ضروری جامعه در برابر تهدیدات محتمل موجود و آتی
9- بهره‌گیری از تجارب کشورهای جنگ‌زده، بخصوص ایران در دوران بازسازی
10- رعایت اصول اسلامی در شهرسازی و معماری بناها و فضاها و اماکن
11- آمایش سرزمینی بخصوص در مراکز حیاتی و حساس جدید و یا توسعه‌ای و پراکنش بهینه آن در گستره جغرافیای سوریه و فاصله‌گیری از مرزهای ناامن جنوبی و شمالی
12- تمرکز زدایی از دمشق به لحاظ فاصله کم آن با مرزهای رژیم اشغالگر صهیونیستی و اجتناب از گسترش و توسعه بی‌رویه آن و ممنوعیت توسعه بیشتر زیرساخت‌های حیاتی و حساس در آن، مگر بر اساس مصوبه خاص
13- قرار گرفتن شهر حمص، به‌صورت مرکز معین دمشق در شرایط بحران‌های مختلف احتمالی (یا به عبارتی قرار گرفتن به‌عنوان پایتخت دوم سوریه)
14- تقویت زیرساخت‌های پدافند هوایی در برابر تجاوزات هوایی رژیم صهیونیستی، تا رسیدن به دفع کامل هر تجاوز هوایی
15- مستحکم و امن سازی مراکز نظامی و دفاعی در برابر تهدیدات هوایی رژیم صهیونیستی
16- باز توانی و بازسازی مراکز نظامی و دفاعی کلیدی در برابر تهدیدات هوایی رژیم صهیونیستی
17- باز توانی و بازسازی روحی، روانی و فرهنگی جامعه و بخصوص اقشار آسیب‌دیده
18- ایجاد بازارچه‌های مرزی و تبادل کالا با کشورهای همسایه، به‌جز رژیم اشغالگر قدس
19- اجتناب از وابستگی ارز کشور به دلار و ممنوعیت شدید آن و برقراری تبادلات پولی متقابل و تهاتر کالا با کالا با کشورهای هدف
20- مقابله با تهاجمات فرهنگی دشمنان و جلوگیری از ترویج فساد و منکرات
21- ایجاد تسهیلات لازم جهت سهولت و تسریع در امر ازدواج جوانان
22- فراهم‌سازی و تسریع زمینه‌های اشتغال، بخصوص برای جوانان
23- حمایت از صنایع کوچک و کارگاه‌های زودبازده، خانگی، محلی، روستایی و...
24- مستندسازی کلیه مراحل بازسازی کشور توسط نهادهای ذیربط در بخش‌های مختلف
25- تأکید به بازگشت حداکثری مردم به شهر و روستاهای سابق خود و پرهیز از جابجایی جمعیت مگر برحسب ضرورت و شرایط خاص
26- تقویت مناسبات با کشورهای معین سوریه در شرایط سخت تهدیدات دشمنان و ارائه مشوق برای گسترش و تعمیق آن
27- تهیه سیاست‌های اجرایی اقتصاد مقاومتی و رعایت آن در حداقل 10 سال آینده
28- تقویت سازمان و ساختار و تجهیزات آمادگی‌های لازم برای نیروهای دفاع محلی و به‌کارگیری از ظرفیت مازاد آنان در امر بازسازی مناطق خود
29- بازنگری ساختار و سازمان ارتش و ارتقای توان نظامی آن متناسب با تهدیدات رژیم صهیونیستی و خنثی‌سازی آن
30- تشویق و ترغیب ارتقا تقیدات دینی در نظامات حکومتی و نظامی
31- تقویت و ارتقا وحدت بین پیروان ادیان و مذاهب رسمی کشور
32- مشارکت دادن سایر ادیان و مذاهبی که دارای جمعیت زیادی می‌باشند، در ساختار اداره کشور
33- تحقیق و تدوین تاریخ جنگ و دفاع و گنجاندن آن در دروس تاریخ دبیرستانی و دانشگاهی
34- فراهم‌سازی بستر امکان فعالیت احزاب سیاسی غیر معارض با حکومت
35- بصیرت افزایی و افزایش آگاهی مردم نسبت به خطر جریان‌های تکفیری و وهابی
36- ممنوعیت مشارکت کشورهای حامی داعش و تکفیری‌ها در بازسازی کشور
37- دومنظوره شدن برخی از فرودگاه‌های نظامی موجود به قابلیت جابه جایی مسافر
ب) سیاست‌ها و راهبردهای کلان برای مشارکت جمهوری اسلامی ایران در بازسازی کشور سوریه:
جمهوری اسلامی ایران از طریق وزارت خانه‌ها و سازمان‌های دولتی، نهادهای انقلابی و بخش خصوصی، بایستی بر اساس سیاست‌ها و راهبردهای واحد در بازسازی کشور سوریه در ابعاد مختلف وارد شوند، تا حداقل بهره‌وری و حداقل پیامدهای منفی را به همراه داشته باشد. موارد زیر را می‌توان سیاست‌ها و راهبرهایی دانست که بر اساس اصول دینی و انقلابی و منافع ملی دو کشور خواهد بود:
1- ایجاد مرکزی برای پشتیبانی از بازسازی سوریه در ایران (ستاد بازسازی سوریه) تشکیل گردیده (به نحوی می‌توان گفت تشکیل شده) و اطلاعات پایه مورد نیاز بازسازی در عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی، زیرساختی و غیره را تهیه و مکرر به‌روزرسانی نموده و پل ارتباطی بین نهادها و بخش‌های مختلف جهت مشارکت در بازسازی سوریه واقع گردد.
2- سازمان بسیج در بخش‌های مهندسی ساختمان، صنعت، کشاورزی و غیره، ظرفیت‌ها و تجارب بسیار ارزنده‌ای داشته و بسیجیان داوطلب، متناسب با نیاز به‌صورت زمان‌بندی‌شده اعزام شوند
استفاده از توان و تجربه نهادهای انقلابی، بخصوص قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) در بخش‌های مختلف
3- تشکیل هیئت‌های اندیشه‌ورز در حوزه‌های مختلف، به‌عنوان مشاور، با ارسال موضوعات به آنان و اخذ راهکارها و پیشنهادات اجرایی
4- فراهم‌سازی بستر اعزام گردشگران محقق تخصصی، جهت مشاهدات میدانی و کسب تجارب عینی از انبوه خسارات وارده به زیرساخت‌های سوریه و تجربه‌اندوزی (گردشگران دومنظوره)
هماهنگی کلان کلیه امور مربوط به کشور سوریه با نماینده امام المسلمین در سوریه و اخذ رهنمودهای لازم
5- الزام به تهیه پیوست فرهنگی در تمامی پروژه‌های کاری، به‌منظور رعایت ملاحظات فرهنگی در طرح و کلیه مراحل اجرا
6- وقف عام کردن و تحویل به هیئت‌امنای منتخب، در اموری که بدون وجه اقدام به ساخت می‌گردد
7- پیش‌بینی یکی دو اتاق برای استقرار دفاع محلی، در بازسازی مدارس و مساجد و درمانگاه‌هایی که به‌صورت رایگان انجام می‌شود
8- فعال‌تر بودن سفارت ایران در دمشق، بخصوص بخش اقتصادی آن، به‌صورت ویژه و متفاوت با سایر کشورها و خدمت باروحیه بسیجی.
9- در بازسازی‌ها، طی کل مراحل مستندسازی شده وجهت عبرت‌آموزی و انتقال تجارب، به‌صورت نمایشگاه دائمی در خود آن مجموعه نصب گردد.
10- در امور عمرانی و زیرساختی، علاوه بر ضوابط فنی ایران، مقررات ساخت‌وساز کشور سوریه نیز در نظر گرفته شود.
11- اولویت بازسازی‌ها، تأمین نیازمندی‌های اساسی مردم و کشور سوریه درنظر گرفته شود.
12- با توجه به منابع و ظرفیت‌های کشور سوریه و محدودیت منابع مالی دولت سوریه، سرمایه‌گذاران و مشارکت‌کنندگان، مناسب است طوری برنامه‌ریزی کنند، که بخشی از تولیدات خود به ایران یا کشورهای دیگر صادر گردد.
13- خرید زمین و ساخت هتل و مهمانسرا در زینبیه، دمشق و حلب، به‌منظور تأمین سفرهای زیارتی در بلندمدت
14- حضور فعال و مؤثر در بازسازی کشور مسلمان سوریه و کمک به مردم مظلوم آن، در امتداد حرکت جهادی مدافعان حرم تلقی گردد.
15- ثبت و ضبط و نشر آثار جنگ و اهتمام به ترویج فرهنگ ایثار و شهادت مدافعان حرم کشورهای مختلف
16- ایجاد مؤسسات مشترک ایرانی سوری و ارائه خدمات و مدیریت برخی امور
17- پیگیری اصلاح اسناد و منابع درسی سوریه که در هنوز عنوان جعلی خلیج عربی درج شده است.
18- احیای سنت حسنه وقف، به‌نحوی‌که متولیان موقوفه جمعی از معتمدان سوری و ایرانی بوده و درامدهای حاصله، صرف محرومین و ارائه خدمات فرهنگی و عام‌المنفعه شود.
19- تشکیل شوراهای محلی و عضویت دفاع محلی در آن و مشارکت فعالانه و مؤثر
20- ضرورت هماهنگی برخی پروژه‌ها و با بخش مستشار نظامی ایران در سوریه
21- رعایت مسائل امنیتی و حفاظتی در برخی پروژه‌های حساس
ج) تفاهمات و تعاملات بین دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عربی سوریه
دو کشور ایران و سوریه، به لحاظ اشتراکات دینی و سیاسی و ضرورت افزایش تعاملات اقتصادی و فی‌مابین، لازم است موارد زیر را با حساسیت بیشتر و فراتر از روال اداری پیگیری و دنبال کنند:
1- برگزاری اجلاس‌های تفاهم همکاری فی‌مابین دو دولت، در سطح عالی‌ترین مقامات دو کشور (رئیس‌جمهور و معاون اول) با فاصله‌های بسیار کوتاه از هم، برای تسریع در تفاهمات به‌عمل‌آمده و رفع مشکلات و موانع احتمالی
2- تسریع در تشکیل کمیته مشترک تجاری و میزهای مشترک کاری برای پیگیری مصوبات و ارائه پیش‌نویس‌های توافق‌نامه‌های همکاری و پیگیری مستمر آنان از مقامات طرف خود
3- تهیه، تنظیم و امضا موافقت‌نامه، در تمامی زمینه‌های موردعلاقه طرفین، با حضور عالی‌ترین مقام مربوط (وزرا و روسای سازمان‌ها)
4- تقویت جایگاه‌های سازمانی مربوط در سفارت‌خانه‌های کشور طرفین، جهت پیگیری اجرایی نمودن و هدایت در طول اجرای توافق‌نامه‌ها
5- برپایی نمایشگاه‌های دائمی کالا و خدمات و توانمندی‌ها ونیز ارائه فهرست نیازمندی‌های هریک از دو کشور در کشور دیگر
6- مهیا نمودن بستر مبادلات تهاتری کالا و محصولات دو کشور با یکدیگر
7- حذف کامل تعرفه‌ها و نرخ تعرفه گمرکی بر کالا و خدمات صادره فی‌مابین دو کشور
8- کاهش حداکثری درصد محتوای ارزش‌افزوده قواعد مبدأ بر تولیدات کالا و محصولات
9- حذف ارز و به‌خصوص دلار از روابط اقتصادی و جایگزین کردن لیر و ریال
10- تسریع در ترغیب بانک‌های عامل به برقراری و توسعه روابط بانکی، به‌ویژه در زمینه کارگزاری، افتتاح حساب، نقل‌وانتقال وجوه، گشایش اعتبار اسنادی و صدور ضمانت‌نامه‌های بانکی و موارد مالی مورد نیاز
11- برقرار شبکه بانکی و خودپرداز فی‌مابین دو کشور
12- اجرایی شدن مبادلات تجاری با پول‌های رسمی دو کشور (لیر و ریال)
13- تسهیل و گسترش تبادل دانشجو در رشته‌های موردنیاز طرفین
14- تسهیل و گسترش تبادلات فرهنگی در حوزه‌های مورد علاقه
15- تسهیل و گسترش زائر و گردشگر
16- تضمین امنیت بخش‌های درحالی‌که اجرا و در طول بهره‌برداری
سخن پایانی اینکه موارد مذکور پیشنهادی بوده و باید نهادهای ذیربط آن را تعمیق و بسط داده و مصوب و ملاک عمل همه بخش‌های مربوطه قرار دهند. چراکه با عنایت به اهمیت راهبردی کشور سوریه و موارد مذکور، لازم است دلسوزان متعهد به آرمان‌های انقلاب اسلامی و محور مقاومت، از حرکت‌های مقطعی، مبهم و بدون مطالعه جلوگیری کرده و با سیاست‌های مشخص و راهبردهای متقن در یک پازل مشخص وارد عمل شوند، و به دنبال یافتن راهکارهایی برای اقدامات اجرایی بوده و قید اولویت و باروحیه بسیجی دنبال کنند. چراکه فرصت‌ها چون ابر درگذر هستند و ممکن است بسیاری از آن‌ها از دست برود.
یادداشت از سیدجواد هاشمی فشارکی، پژوهشگر و مؤلف کتاب «ره‌توشه مدافعان حرم»
انتهای پیام
