آشنایی با استاد فلسفه امام خمینی(ره)

به گزارش ایکنا از قزوین، سیدمحمد حکاک قزوینی، استاد فلسفه دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، در نشست علمی ترویجی گروه تاریخ در همایش «پیشرفت و تمدن؛ دانشگاه جامعه‌گرا» که به مناسبت «روز قزوین» امروز، هفتم شهریورماه در ساختمان آینده‌پژوهی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) برگزار شد، گفت: یکی از وجوه منشور تمدن اسلامی بلاشک فلسفه است. مسلمین از اواخر قرن اول شروع به ترجمه علم و فلسفه از اقصی نقاط عالم کردند. اعراب امتی بودند که با نشاط شروع به ترجمه علم و دانش جهان به زبان عربی کردند و تا ۲۰۰ سال نهضت ترجمه در علوم مختلف ادامه داشت و تاکنون چنین پدیده‌ای در تاریخ نظیر نداشته است.

وی گفت: اعراب متون فلسفیِ یونانی و هندی را به عربی ترجمه کردند. اگر هم فلسفه‌ای در ایران باستان موجود بوده، متنی از آن در دسترس نیست. مباحث فلسفی در قرآن و سنت بود اما فلسفه رسمی از یونان رسید و مسلمانان با ترجمه آن را به جهان ارائه کردند. دوره اسلام دوره ابتکار و اسناد محکم است اما در حال حاضر در عصر مشهورات هستیم که ۹۹ درصد مطالب آن اعتبار ندارد.

این استاد فلسفه در باب میراث فلسفی قزوین و فیلسوفان آن اظهار کرد: نخستین فیلسوف شاخص قزوین در دوران قاجار «ملاآقای قزوینی» است که فعالیتش را از اواخر عصر صفویه آغاز کرد و در دوره قاجار به اوج دانش فلسفی و تربیت فیلسوفان رسید. می‌توان برای اهمیت این مرد بزرگ به سخن آقاعلی مدرس که از فیلسوفان حوزه فلسفی تهران است اکتفا کرد که ملاآقای قزوینی را «بحری موّاج در علوم عقلیه» می‌دانست.

عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) گفت: ملاآقای قزوینی اگر چه نظام و مکتب جدیدی نیاورد اما افراد شاخص بسیاری در بستر فلسفه تربیت کرده است و در سال ۱۲۸۲ شمسی عمر با برکتش به پایان رسید.

وی در ادامه گفت: «حکیم رفیعی قزوینی» دومین فیلسوف قزوین است که بزرگترین عالم دینی علمی قزوین در طول تاریخ محسوب می‌شود و حال و هوای آثار ایشان همچون ابن سینا است. علامه رفیعی، استادِ امام خمینی (ره) در درس فلسفه بود و ۳۵ سال در قزوین زعامت و ریاست دینی داشته و مرجع تقلید و محل رجوع مؤمنان قرار می‌گرفت.

حکاک اظهار کرد: علی‌رغم اینکه حوزه فلسفه در دوران ملا آقا قزوینی رونق داشت اما در دوران علامه رفیعی به رکود رسید؛ دیگر بار از دهه ۳۰ افراد بسیاری از اهل فلسفه به قزوین مراجعه کرده و در مدرسه التفاتیه و یا در منزل حکیم رفیعی به تحصیل علم و فلسفه پرداختند.

وی خاطرنشان کرد: سیدجلال‌الدین آشتیانی، دکتر نصر، دکتر ابراهیمی دینانی، آیت‌الله امامی کاشانی، مرحوم مهدوی‌کنی، باقری کنی، سیدحسن مصطفوی، سیدابوالقاسم حسینی، غلامحسین رضانژاد، علامه حسن‌زاده آملی و سیدرضی شیرازی از شاگردانی بودند که در قزوین و تهران از محضر علامه رفیعی بهره‌برده و کسب علم کردند.

این استاد فلسفه با اشاره به اینکه علامه رفیعی شهرت کشوری داشتند، افزود: پس از انتشار کتاب دکتر نصر در آمریکا و پرداختن به علم و شخصیت علامه ‌رفیعی، این حکیم وارسته شهرت جهانی پیدا کرد؛ که این کتاب به زبان فارسی هم ترجمه شده است.

وی تصریح کرد: از حکیم رفیعی قزوینی تألیفات کم اما پرمایه‌ای باقیمانده است. وی شخصیت وارسته‌ای داشت که با علمای دیگر فرق دارد و بسیار ممتاز است. از جمله ویژگی‌های علامه رفیعی «جامعیت» بود که همه‌ی علوم حوزه حتی ریاضیات و هیئت را تحصیل کرده و خواجه نصیر زمان نامیده می‌شد و از هوش برجسته‌ای برخوردار بود.

حکاک در پایان گفت: علامه رفیعی بیش از حد متعارف اهل «دقت» بود. برای علم و دانش جایگاه و احترام خاصی قائل بود. به همین سبب کتاب‌های زیادی تألیف نکرد و معتقد بود؛ چرا باید کتابی تألیف کنم که دیگران پیش از من نوشته‌اند؛ در حالیکه در روزگار امروز فشار بر تألیف است و گاهی کیفیت و اصلالتی در کار نیست. حکیم رفیعی قزوینی قدرت بیان بالا و سِحر در کلام داشت. کلمه‌ای حشو و زوائد در سخنان و تألیفات او وجود ندارد و ظرافت کلمات او به طنز یا جد حائز اهمیت است.