شب قدر با کوثر چه ارتباطی دارد

به گزارش ایکنا از قزوین، مرتضی فاضل، دکترای علوم قرآن و حدیث شب گذشته، ۱۴ آذرماه در مراسم عزاداری هیئت محبین فاطمه(س) قزوین گفت: مباحث مربوط به حضرت زهرا(س) دریایی بسیار عمیق است؛ در کوثر چند ماجرای مهم وجود دارد؛ کوثر به معنای تعداد زیاد است و هر چیزی که کثرت دارد به رسول‌الله(ص) داده شده است. از نظر علم به قوم بنی‌اسرائیل علمی بالاتر از دیگر قوم‌ها داده شده است، این علم به امت اسلام نیز داده خواهد شد اما هنوز دوره اسلام تمام نشده است و ما در اوایل اسلام قرار داریم.

وی ادامه داد: در ماجرای علم شیعیان به قله‌ای خواهند رسید که بخشی از آن به خاطر کوثر است. اصل موضوع کوثر و نمود آن در عوالم بالاتر به صورت نهر است که در نهر چیزی به نام آب نهر وجود دارد. آب نهر کوثر بسیار مهم است؛ در روایات آمده است که ریشه نهر کوثر زیر عرش خداوند است پس جنس این آب از عرش است.

دکترای علوم قرآن و حدیث تصریح کرد: نوشیدن آب کوثر اثرات زیادی خواهد داشت؛ در آیه هفت سوره غافر در خصوص عرش گفته شده است «الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ» امام رضا(ع) فرمودند «عرش كه خدا نيست. عرش، نام و تعبيرى از علم و قدرت است، و عرش است كه همه چيز در آن است. عرش جلوه علم و قدرت خداوند متعال است، بنابراین آبی که از عرش جاری می‌شود علم و قدرت خداوند متعال را حمل می‌کند پس آب کوثر به علم ربط دارد.

وی بیان کرد: در آیه ۱۸۸ اعراف آمده است: «قُلْ لَا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعًا وَلَا ضَرًّا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ ۚ وَلَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لَاسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِيَ السُّوءُ ۚ إِنْ أَنَا إِلَّا نَذِيرٌ وَبَشِيرٌ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ؛ بگو که من مالک نفع و ضرر خویش نیستم مگر آنچه خدا خواسته، و اگر من از غیب جز آنچه به وحی می‌دانم آگاه بودم بر خیر و نفع خود همیشه می‌افزودم و هیچ‌گاه زیان و رنج نمی‌دیدم، من نیستم مگر رسولی ترساننده، و بشارت‌دهنده گروهی که اهل ایمانند.» یکی از دغدغه‌های پیامبر(ص) افزایش موضوع خیر بوده است؛ حضرت رسول(ص) مدینه تمام علوم هستند و دنبال کثرت در خیر هستند برای همین برخی از مفسران از کوثر، به‌عنوان خیر کثیر یاد می‌کنند.

فاضل تصریح کرد: رسول دنبال کوثر هستند که آن کوثر، «خیر» است و با داشتن علم غیب به کوثر می‌رسند، بنابراین کوثر با علم غیب در ارتباط است؛ واژه «خیر» جزو موضوعات کوثر است، از امام صادق(ع) نقل شده كه «إن خيرا نهر في الجنه مخرجه من الكوثر و الكوثر مخرجه من الساق العرش عليه منازل الاوصياء و شيعتهم؛ همانا بهترين نهر در بهشت، حوض كوثر است كه از ساق عرش جريان دارد و منازل اوصيا و شيعيان آن ها در كنار آن قرار دارند.»

«خیر» از کوثر منشعب شده است

وی افزود: از کوثر انهار زیادی منشعب می‌شود که یکی از آن‌ها «خیر» است، یکی از روش‌های بهره بردن از نهر کوثر «خیر» است؛ «خیر» از کوثر منشعب شده و تا کره زمین آمده است.

این مدرس دانشگاه مطرح کرد: در روایت مفصل جنود عقل و جهل، اولین جند عقل «وزیر العقل» معرفی شده است پس «عقل» و «خیر» به هم ربط دارند؛ در قرآن کریم بر سبقت گرفتن در خیرات تأکید شده است. «خیر» از کوثر جاری می‌شود، بنابراین باید فاطمی شویم چون مسابقه عالم مسابقه فاطمیت است.

وی گفت: در سوره قدر آمده است: «لَيلَةُ ٱلقَدۡرِ خَيرࣱ مِّنۡ أَلفِ شَهرࣲ» براساس روایت امام رضا(ع) نیز عرش جلوه علم و قدرت خداوند متعال است؛ کوثر از عرش می‌آید پس در لیلة‌القدر نیز موضوع «خیر» مطرح است. ماجرای «خیر» می‌تواند حلقه وصل کوثر و قدر باشد، بنابراین لیلة‌القدر جزئی از کوثر است. کوثر شاخه اصلی است و یک شعبه آن لیلة‌القدر بوده که متأثر از کوثر است.

فاضل گفت: در روایات گفته شده است بهره بردن از کوثر موضوع مهمی است؛ در دنیا برای گرفتن رد کوثر باید سراغ «خیر» برویم که از موضوعات «خیر»، «لیلة‌القدر» است؛ حضرت زهرا(س) وصیتی را به حضرت علی(ع) داشتند که تبدیل به مصحف شده است و «الروح» بخشی از آن مصحف را خدمت امام هر زمان می‌دهد چون آن مصحف محصول «کوثر» است.

زهرائیت یکی از محصولات نماز است

وی بیان کرد: در اذان نماز «حی علی خیرالعمل» گفته می‌شود، خیرالعمل چیست؟ در نماز دنبال چه می‌گردید؟ خود نماز «خیر» است؛ طبق روایات سه تعبیر برای خیرالعمل وجود دارد، در برخی از روایات گفته شده است خیرالعمل خود نماز است، حی علی الفلاح نیز یکی از محصولات نماز است. مصلین به فلاحت می‌رسند و محصول می‌گیرند گاهی نماز می‌خوانیم ولی خروجی ندارد. حی علی الفلاح یعنی جوری نماز بخوانیم که محصول داشته باشد. حضرت زهرا(س) وقتی نماز می‌خواندند «زهرا» می‌شدند و مردم می‌دیدند خانه نورانی شده است چون حضرت زهرا(س) در محراب نماز می‌ایستادند بنابراین زهرائیت یکی از محصولات نماز است.

این دکترای علوم قرآن و حدیث اضافه کرد: «حی علی الفلاح» یعنی از نماز محصول بگیرید و «حی علی خیرالعمل» یعنی با نماز وارد «کوثر» شوید. آخر نماز به انبیا، صالحین و امام زمان(عج) که دور حوض کوثر نشستند سلام می‌دهیم.

وی گفت: گاهی نماز می‌خوانیم ولی فلاح نداریم، اگر آخر نماز به نهر کوثر برسیم کار بزرگی کردیم. هرروز خداوند با نماز اجازه می‌دهد که به نهر کوثر برسیم. برای همین عُمَر وقتی حاکم شد «حی علی خیرالعمل» را از نماز برداشت و بدعتی بزرگ نهاد. در کتاب« صحیح بخاری» پیامبر(ص) وقتی معراج رفتند «حی علی خیرالعمل» گفتند و اهل سنت به آن اذعان دارد اما چرا عُمَر آن را برداشت؟! برداشتن «حی علی خیرالعمل» برای اهل سنت یک کُد است که باید به آن دقت داشته باشند.

فاضل ادامه داد: امام صادق(ع) در خصوص برداشتن «حی علی خیرالعمل» از اذان گفت «عُمر برای این کار را کرد که مردم برای سبک گرفتن جهاد به نماز بپردازند» در روایتی دیگر نیز امام صادق(ع) می‌فرمایند «باطن این بحث این بود که مردم را از ولایت بازدارد» چون می‌دانست بین خیر و ولایت ارتباط وجود دارد.

وی اظهار کرد: حضرت علی(ع) پس از ضربت در وصیتشان می‌فرمایند«الله الله في الصلاه فانه خير العمل وانها عمود دينكم؛ از خدا بترسيد، از خدا بترسيد درباره نماز؛ زيرا كه نماز ستون دين شماست» برای همین برخی‌ها «خیرالعمل» را ولایت می‌دانند.

بدون ولایت، نماز و ابرار نخواهید داشت

این مدرس دانشگاه بیان: امام باقر(ع) به محمّد بن مروان گفته است «أ تَدْرِی مَا تَفْسِيرُ حَی عَلَى خَيْرِ الْعَمَلِ قَالَ قُلْتُ لَا قَالَ دَعَاكَ إِلَى الْبِرِّ أَ تَدْرِی بِرَّ مَنْ قُلْتُ لَا قَالَ دَعَاكَ إِلَى بِرِّ فَاطِمَةَ وَ وُلْدِهَا؛ می‌دانی تفسیر حَیَّ علی خَیرِ العَمَل چیست»؟ عرض کردم: نه. فرمودند: تو را به نیکی دعوت کرده است؛ می‌دانی نسبت به چه کسی؟ عرض کردم: نه. فرمودند «تو را به احسان و نیکی به فاطمه(س) و فرزندان ایشان دعوت کرده است». پس خیرالعمل حرکت به سمت ابرار است، بنابراین ابرار، ولایت و نماز به یکدیگر ارتباط دارند و شما بدون ولایت نماز و ابرار نخواهید داشت.

وی ادامه داد: شما برای بهره بردن از نهر کوثر باید سمت نماز حرکت کنید و برای بهره بردن از نماز نیز باید اهل ولایت شوید، برای اهل ولایت بودن باید ابرار باشید؛ پس ابرار بهره برندگان از «خیرکثیر» هستند؛ اگر از ابرار باشیم از ماجرای کوثر بهره خواهیم داشت.

فاضل با اشاره به آیات قرآن کریم گفت: آیه ۱۹۱ سوره آل عمران آمده است «الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَٰذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ؛ آنها که در هر حالت، ایستاده و نشسته و خفته خدا را یاد کنند و دائم در خلقت آسمان و زمین بیندیشند و گویند: پروردگارا، تو این دستگاه با عظمت را بیهوده نیافریده‌ای، پاک و منزهی، ما را به لطف خود از عذاب دوزخ نگاهدار.» در آیه ۱۹۳ نیز آمده است « رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا ۚ رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ؛ پروردگارا، ما صدای منادیی که خلق را به ایمان فرا می‌خواند که به پروردگارتان ایمان آورید، شنیدیم و ایمان آوردیم، پروردگارا، از گناهان ما درگذر و زشتی کردار ما بپوشان و هنگام جان سپردن ما را با نیکان و صالحان محشور گردان.»

اولی‌الباب دنبال چه هستند؟

وی در ادامه تصریح کرد: براساس این دو آیه در می‌یابیم که اولی‌الباب افراد باهوشی هستند و می‌دانند که باید وارد سیستم ابرار شوند. با دنبال کردن ابرار درمی‌یابیم که یک چیزی می‌نوشند و دغدغه یک چیز را دارند، آنان دنبال کوثر هستند.

این دانش‌آموخته دکترای علوم قرآن و حدیث اظهار کرد: در آیه ۱۸۹ سوره بقره آمده است: «يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ ۖ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ ۗ وَلَيْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ ظُهُورِهَا وَلَٰكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَىٰ ۗ وَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ؛ (ای پیغمبر) از تو سؤال کنند که سبب بدر و هلال ماه چیست؟ جواب ده که در آن تعیین اوقات عبادات حج و معاملات مردم است. و نیکوکاری بدان نیست که از پشت دیوار به خانه درآیید (چه این کاری ناشایسته است) ولی نیکویی آن است که پارسا باشید و به خانه‌ها (و به هر کار) از راه آن داخل شوید، و تقوا پیشه کنید، باشد که رستگار شوید.» ابرار می‌توانند وارد بیوت اهل بیت(ع) شوند و از کوثر بخورند.

وی بیان کرد: خداوند در آیه ۵ و ۶ سوره انسان می‌فرماید: «إِنَّ الْأَبْرَارَ يَشْرَبُونَ مِنْ كَأْسٍ كَانَ مِزَاجُهَا كَافُورًا عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا عِبَادُ اللَّهِ يُفَجِّرُونَهَا تَفْجِيرًا؛ نکوکاران عالم (که در این آیه حضرت علی و فاطمه و حسنین علیهم السّلام و شیعیانشان به اجماع خاصّه و اخبار عامّه مقصودند) در بهشت از جام شرابی نوشند که طبعش (در لطف و رنگ و بوی) کافور است، از سرچشمه گوارایی آن بندگان خاص خدا می‌نوشند که به اختیارشان هر کجا خواهند جاریش سازند». آنان از چه یک چشمه می‌خورند که از کوثر نشأت می‌گیرد.

فاضل گفت: اوج ابرار، اهل بیت(ع) هستند و امام حسن(ع) فرمودند« «کلما فی کتاب اللَّه (عزّوجلّ) من قوله ان الابرار فو اللَّه ما اراد به الا علی بن ابی‌طالب و فاطمه و انا و الحسین(ع): هر جا در قرآن مجید ان الابرار آمده به خدا سوگند منظور پروردگار از آن علی بن ابی‌طالب و فاطمه و من و حسین است. زیرا ما به سبب پدران و مادران خود «ابرار» هستیم و دل‌های ما با عبادات و نیکی‌ها بالا رفته و از دنیا و دوستی آن بیزار شده است و ما در همه فرائض الهی از او اطاعت می‌کنیم و به وحدانیت او ایمان داریم و پیامبرش را تصدیق می‌کنیم.»

وی با تأکید بر اینکه شیعیان اهل بیت(ع) می‌توانند به درجات پایین‌تر ابرار برسند، اضافه کرد: در آیه ۱۸ و ۱۹ سوره متففین در خصوص ابرار آمده است: «كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْأَبْرَارِ لَفِي عِلِّيِّينَ، وَمَا أَدْرَاكَ مَا عِلِّيُّونَ؛ چنین نیست (که شما کافران پنداشتید، امروز) نکوکاران عالم با نامه اعمالشان در بهشت علّیّین روند، و چگونه به حقیقت علّیّین آگاه توانی شد؟» کتاب ابرار در بالاترین مکان قراردارد؛ شهدای کربلا نیز جزو علیین هستند و از کوثر نوشیدند؛ شب عاشورا امام حسین(ع) جایگاه آنان را نشان دادند. علی‌اکبر(ع) وسط جنگ گفتند رسول‌الله(ص) برای من کاسه‌ای آوردند. حضرت رسول(ص) برای علی‌اکبر(ع) چه آبی آورده بودند؟ آنقدر ماجرا عجیب بود که حضرت علی‌اکبر(ع) متوجه ضربت شمشیر نمی‌شوند.

این مدرس دانشگاه تشریح کرد: در آیه ۲۰ تا ۲۶ سوره متففین آمده است: «كِتَابٌ مَرْقُومٌ، يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ، إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ، عَلَى الْأَرَائِكِ يَنْظُرُونَ،  تَعْرِفُ فِي وُجُوهِهِمْ نَضْرَةَ النَّعِيمِ، يُسْقَوْنَ مِنْ رَحِيقٍ مَخْتُومٍ، خِتَامُهُ مِسْكٌ ۚ وَفِي ذَٰلِكَ فَلْيَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ؛ کتابی است (که به قلم حق) نوشته شده. که مقربان درگاه حق به مشاهده آن مقام نائل شوند. محققا نیکوکاران در بهشت ابد متنعّمند. آنجا بر تختها (ی عزت تکیه زنند و رحمت و نعمت‌های خدا را) بنگرند. در رخسارشان نشاط و شادمانی نعیم بهشتی خواهی دید. (ساقیان حور و غلمان) به آنها شراب ناب سر به مهر بنوشانند، که به مشک مهر کرده‌اند و راغبان (عاقل) بر این نعمت و شادمانی ابدی باید به شوق و رغبت بکوشند». پس با ماجرای کوثر متوجه خواهیم شد که ابرار از چه آبی می‌نوشند؛ باید متذکر شویم که ابرار دنبال رسیدن به کوثر هستند.

وی تصریح کرد: فاطمیون کسانی هستند که از نار خارج شده و وارد نور می‌شوند و از آب کوثر می‌نوشند. در روایات داریم که فاطمیت یکی از رفتارهای خداوند متعال است و او این‌گونه شما را می‌کشاند در غیر این صورت شیطان ما را به این سو و آن سو می‌کشاند.

فاضل در پایان بیان کرد: در آیه دوم سوره کوثر آمده است: «فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ؛ پس براى پروردگارت نماز گزار و قربانى كن» یعنی به نماز بایستید تا به کوثر برسید. پیامبر(ص) در پایان نماز به نهر خیر می‌رسید. با نماز می‌توان به «خیر» رسید. نماز نوعی عمل برای رسیدن به هدف و وصل شدن به بالاست. نماز فاطمی باید «وانحر» داشته باشد، در حقیقت «وانحر» یک کد است.