ضرورت بازیابی معنایی وحدت حوزه و دانشگاه

به گزارش ایکنا از قزوین، شعار وحدت و دانشگاه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به‌عنوان یک مطالبه توسط مردم مطرح شد و مردمان بابصیرت در راهپیمایی‌های خود شعار «روحانی، دانشجو پیوندتان مبارک» را سرمی‌دادند. در این میان بزرگانی همچون شهید آیت‌الله دکتر مفتح و شهید مطهری پرورش‌یافته مکتب انقلاب بودند که نخستین گام‌ها را برای وحدت حوزه و دانشگاه برداشتند و معلمانی بزرگ برای طالبان این مسیر شدند.

در ابتدای تعریف وحدت حوزه و دانشگاه باید به این نکته اشاره کرد وحدت حوزه و دانشگاه به معنای ادغام این دو نهاد علمی نیست، حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی عباسی، مدیر مرکز مشاوره حوزه علمیه قزوین با تأکید بر این نکته به ایکنا گفت: وحدت حوزه و دانشگاه هیچ‌وقت به معنای ادغام نبوده است چون سیستم و نظم متفاوتی داشته و کتاب‌های درسی و اساتید آنان متفاوت است؛ وحدت حوزه و دانشگاه به معنای وحدت در هدف است. هر دو باید برای حفظ نظام و خدمت به مردم کار کنند و در صحنه‌های سیاسی، اجتماعی حاضر باشند.

وی ادامه داد: وحدت حوزه و دانشگاه به معنای مکمل همدیگر بودن است یعنی نواقص همدیگر را کامل کنند، برای مثال دانشگاهیان بیشتر بر امور سیاسی و مناصب اجتماعی قرار می‌گیرند و بیشتر دولتمردان از دانشگاهیان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه هستند، بنابراین دانشگاهیان از این جهت می‌توانند نظام اسلامی را تقویت کنند. 

وحدت در هدف و جهت‌گیری‌ها

مدیر مرکز مشاوره حوزه علمیه قزوین بیان کرد: حوزه علمیه در زمینه اعتقادات، اخلاق و احکام می‌تواند دانشگاه را تقویت کند، یعنی دانشگاه از نظر سیاسی حوزه را تقویت و حوزه علمیه هم از جهت احکام و اعتقادات و دینی به دانشگاه کمک کند، بنابراین وحدت حوزه و دانشگاه به معنای وحدت در هدف، وحدت در جهتگیری‌ها است.

این مسئول گفت: ممکن نیست حوزه و دانشگاه با هم ادغام شوند؛ دانشگاه و حوزه باید در محتوای درسی و برنامه‌ها هدف مشترک داشته باشند، اهداف و برنامه‌های این دو نهاد در راستای تقویت و حفظ نظام اسلامی، تقویت ولایت و خدمت به مردم باشد البته این دونهاد در راستای اهداف خود باید مکمل همدیگر باشند.

عباسی با اشاره به اینکه شهید مفتح بنیان‌گذار وحدت حوزه دانشگاه بود، بیان کرد: شهید مفتح جزو شخصیت‌هایی بود که قدم اول و بزرگی را برای وحدت حوزه و دانشگاه برداشت، البته شهید مطهری هم نیز این‌گونه بود. در زمانی که حصار خیلی بلند و محکمی بین دانشگاه‌ها بود این دو استاد حصارها را شکستند؛ در آن سال‌ها وحدت حوزه و دانشگاه به‌عنوان یک نظریه مطرح بود برای همین شهید مفتح وارد دانشگاه شد و علاوه بر تدریس در دانشگاه این نظریه را تقویت کرد.

وی در خصوص وضعیت فعلی وحدت حوزه و دانشگاه گفت: وضعیت وحدت حوزه و دانشگاه به صورت نسبی است و با وضعیت مطلوب فاصله دارد؛ مراوده این دو نهاد هنوز به صورت مطلوب نیست البته حداقل‌ها در حال انجام است و روحانیونی به‌عنوان نمایندگان ولی فقیه در دانشگاه حضور دارند که واسط بین روحانیت و دانشگاه هستند و برای تدریس از اساتید حوزه هم دعوت می‌کنند. گاهی اساتید دانشگاه هم در علوم سیاسی و علوم دانشگاهی در حوزه‌ها تدریس می‌کنند منتها این‌ها حداقل بوده و به حد مطلوب نرسیده است.

مدیر مرکز مشاوره حوزه علمیه قزوین اظهار کرد: طی سال‌های اخیر برخی ازمجتهدین جوان با بصیرت و زمان‌شناس با دانشگاه‌ها ارتباط برقرار کردند و در فضای مجازی با تشکیل سایت با دانشگاه‌ها گفتگو و تبادل نظر دارند.

وی با تأکید بر اینکه تنها با ارتباط حوزه و دانشگاه نمی‌توان گفت که این دونهاد وحدت دارند، گفت: وحدت حتی با تغییر برخی از کتب درسی نیز محقق خواهد شد یعنی باید برخی از موضوعات مهم اجتماعی و سیاسی در کتب درسی حوزی و هم در کتب دانشگاهی گنجانده شوند؛ برای مثال 22 بهمن، فتنه 88، سیاست خارجی جمهوری اسلامی، اداره کشور، استانداری‌ها، دفاع مقدس ازجمله موضوعاتی است که باید وارد کتب حوزی و دانشگاهی شوند تا تفکرات حوزه و دانشگاه را به هم نزدیک کند در غیر این صورت تنها رفت و آمد بین حوزه و دانشگاه کفایت نمی‌کند.

عباسی بیان کرد: بسیاری از آموزه‌ها بین دانشگاه و حوزه مشترک است و تخصصی بودن نمی‌توان جایگزین این شود. اعتقادات از کتاب و سنت گرفته شده است و نیاز هر بشری است برای همین نیاز هر استاد و دانشجویی است که اعتقاد به خدا، صفات خداوند، قیامت  مخصوص حوزه‌های علمیه نیست و هر مومنی باید آن‌ها را بداند.

وی در خصوص نحوه تحقق وحدت حوزه و دانشگاه گفت: باید اخلاق و رفتار اجتماعی را از قرآن کریم و عترت اخذ کنیم که در عصر امروز منبع آن حوزه‌های علمیه هستند، برای همین دانشگاه‌ها برای تقویت اعتقادات، اخلاق و احکام باید با حوزه ارتباط داشته باشند. تخصصی بودن در یک بخش کارگشا است ولی برای همه بخش‌ها کفایت نمی‌کند، با توجه به فراوانی نقاط اشتراک بین حوزه و دانشگاه، وحدت این دو نهاد با نزدیک شدن محتوای درسی بین حوزه و دانشگاه تحقق خواهد یافت.

وحدت حوزه و دانشگاه نیازمند بازیابی معنایی است

حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد محبی، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان قزوین نیز اظهار کرد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی قشر عظیمی از جامعه به خاطر سوءمدیریت دوره ستم‌شاهی و نفوذ غربی‌ها بی‌‎سواد بودند که با پیروزی انقلاب اسلامی علاوه بر توسعه مدارس افراد بی‌سواد با کمک  نهضت سواد آموزی، باسواد شدند برای همین بیشترین آمار بالای باسوادی را در جهان داریم که این امر در پرتو وحدت حوزه و دانشگاه محقق شده است.

وی گفت: وحدت حوزه و دانشگاه جزو اهداف انقلاب اسلامی بود و شاگردان امام خمینی(ره) به ویژه شهید آیت‌الله دکتر مطهری و شهید آیت‌الله دکتر مطهری و شهید آیت‌الله دکتر بهشتی و شهید باهنر و مقام معظم رهبری و دیگر شخصیت‌ها بر اساس این هدف عمل کردند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی دانشگاه‌ها توسعه پیدا کردند و با انگیزه‌های دینی ساخته شدند. 

این مسئول در خصوص وحدت و حوزه و دانشگاه گفت: دانشگاه و حوزه از هم جدا نبودند تا بخواهد وحدت ایجاد شود برای همین به نظر می‌رسد باید یک بازیابی معنایی در وحدت حوزه و دانشگاه داشته داشته باشیم. حوزویان برای تأسیس دانشگاه گام برداشتند که این گام فراتر از وحدت است در حقیقت این دو نهاد مستقل نبودند.

وی تصریح کرد: دانشگاه به برکت شخصیت‌های حوزوی از جمله امام خمینی(ره) و سایر بزرگان حوزوی ایجاد شد چون نگاه حکمران دینی، مدیریت عالمانه کشور بود. یک مدیریت عالمانه به مهندس، پزشک، متخصصین مختلف علوم تجربی، فنی و  مهندسی و حتی علوم انسانی داشت برای همین حوزه علمیه متوجه رسالت حکمرمانی بود.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان قزوین بیان کرد: منظور از وحدت حوزه و دانشگاه این است که حوزه علمیه و دانشگاه از دستاوردهای علمی همدیگر مطلع باشند. البته این دو نهاد از دستاوردهای هم اطلاع دارند ولی با نقطه مطلوب فاصله داریم.

وی ادامه داد: وحدت حوزه و دانشگاه به‌‎عنوان یک اصل در کشور ما پذیرفته شده است اما از نظر عملی شدن خلأ وجود دارد ولی از لحاظ قانونی خلأیی را شاهد نیستیم. رفت و آمد این نهاد با هم کم است برای همین بزرگان حوزه و دانشگاه باید طی جلساتی اهداف خود را بازخوانی کنند.

محبی با بیان اینکه در وحدت حوزه و دانشگاه با نقطه مطلوب فاصله بسیار داریم، اظهار کرد: در عرصه‌های علوم انسانی هنوز از منابع غنی دینی شامل قرآن کریم، روایات معصومین و تفکرات اندیشمندان دینی به خوبی استفاده نکردیم و دانشجویان بیشتر در فضای دانشگاه هستند و فرصت منابع انسانی در دانشگاه نسبت به دانشگاه گسترده است.

وی تصریح کرد: اگر ارتباط حوزه و دانشگاه یک ارتباط تنگاتنگ باشد و از دستاوردهای علمی همدیگر بهره ببرند شاهد شکوفایی گسترده در حوزه علوم انسانی خواهیم بود. وقتی علوم انسانی شکوفا شود در حوزه فناوری پیشرفت‌های چشمگیری خواهیم داشت، البته این در یک سطح اتفاق افتاده و همین موجب شده است ایران یکی از قدرت‌های بزرگ جهان محسوب شود.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان قزوین بیان کرد: حوزه علمیه متولی مباحث دینی و دانشگاه متولی علوم تجربی است، اگر این برای حل مسئله کنار هم قرار بگیرند می‌توانیم مرجع علمی جهان شویم و البته این امر در آینده محقق خواهد شد چون زیربنای دانشگاه‌ها و حوزه علمیه با این رویکرد پایه‌گذاری شده است؛ حتی جزو پیشگویی‌های دین اسلام است اگر علم در ثریا باشد توسط مردمان ایران زمین کشف خواهد شد و این در پی وحدت حوزه و دانشگاه و در کنار قرار گرفتن علوم تجربی و علوم دینی محقق خواهد شد.

حوزه و دانشگاه که دو بال پیشرفت کشور هستند 

وی نیز خاطرنشان کرد: دشمنان سعی دارند بین حوزه و دانشگاه که دو بال پیشرفت کشور هستند فاصله بیندازند و این و نهاد از محصولات و دستاوردهای علمی یکدیگر بی‌اطلاع باشند چون اگر این دانش‌ها در کنار هم قرار گیرند پیشرفت خوبی حاصل و دانش جدیدی تولید خواهد شد، دشمنان تلاش دارند بین این دو نهاد که دو بال هستند فاصله ایجاد کنند. 

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان قزوین در پایان سخنانش بیان کرد: امیدوار هستیم که با فهم صحیح معنای وحدت حوزه و دانشگاه، نقشه دشمنان را برآب کنیم. دشمنان درصدد اختلاف و تفرقه بین آحاد ملت‌ها و مردم به‌خصوص غرب آسیا هستند بنابراین در بحث حوزه و دانشگاه باید هوشیار بوده و بر خلاف اهداف دشمن وحدت و انسجام و وفاق و همدلی خود را افزایش دهیم.

به گزارش ایکنا، پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) همواره بر علم‌آموزی تأکید داشتند و امروزه طالبان علم در دانشگاه‌ها و حوزه‌ها مشغول علم آموزی هستند. وحدت حوزه و دانشگاه نیز به منزله دو بال برای پیشرفت است که با تقویت آن می‌توانیم گام‌های بلندی را در عرصه‌های علمی دنیا برداریم و تعاریف جدیدی از علم را به دنیا عرضه کنیم.  

گزارش: سیده زهرا حسینی فلاح