زیارت جامعه کبیره تفسیر آیه تطهیر است

زیارت جامعه کبیره از زیارت‌نامه‌های مشهور شیعیان به‌شمار می‌رود که توسط امام هادی(ع) بیان شده است. مضمون زیارت جامعه کبیره، مقام امامت و شأن ائمه اطهار(ع) و وظایف شیعیان در مقابل آن‌هاست که شیخ صدوق برای نخستین بار آن را روایت کرده است.

سوم رجب سالروز شهادت امام هادی(ع) است، زیارت جامعه کبیره به امام هادی(ع) منسوب است که دارای نکات بسیاری است، برای آگاهی از این نکات، خبرنگار ایکنا از قزوین با حجت‌الاسلام ‌والمسلمین محمد محبی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی قزوین گفت‌وگویی کرده است که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:

ایکنا_ در خصوص سندیت زیارت جامعه کبیره بفرمایید؟

یکی از اصحاب امام هادی(ع) به نام «موسی بن عبدالله نخعی» خدمت این امام عرض کرد «یا بن رسول‌الله، مرا زیارتی با رسایی و تأثیر بیاموز که کامل باشد تا اینکه هرگاه خواستم یکی از شما را زیارت کنم، آن را بخوانم.» امام هادی(ع) زیارت جامعه کبیره را برای «موسی بن عبدالله» انشا کردند که در کتاب‌های «من لا یحضره الفقیه» و «عیون اخبار الرضا» به آن اشاره شده است.

این زیارت‌نامه در قالب حدیثی از امام هادی(ع) ثبت و در عین حال در کتب اهل سنت به نام «فرائد السمطین» نیز به آن اشاره شده است پس این زیارت‌نامه از امام هادی(ع) صادر شده و بعد از آن نیز علما این زیارت‌نامه را سینه به سینه حفظ کردند تا به دست ما رسیده است.

ایکنا_ زیارت جامعه کبیره چه ویژگی‌ها و نکاتی دارد؟

در خصوص محتوای زیارت جامعه کبیره باید گفت که محوری‌ترین بخش زیارت‌نامه در خصوص ولایت‌شناسی و جایگاه رفیع اهل‌ بیت(ع) در بین اسلام و امت اسلامی است. امروز قساوت و جنایت‌هایی که توسط رژیم صهیونیست علیه امت اسلامی در فلسطین و سوریه اتفاق می‌افتد به‌دلیل عدم توجه به محتوای زیارت جامعه کبیره است.

براساس محتوای زیارت جامعه کبیره «السلام علی قادَةَ الْأُمَمِ وَأَوْلِیاءَ النِّعَمِ، وَعَناصِرَ الْأَبْرارِ، وَدَعائِمَ الْأَخْیارِ، وَساسَةَ الْعِبادِ؛ رهبران امت‌ها و سرپرستان نعمت‌ها و بنیادهای نیکان و استوانه‌های خوبان و رهبران سیاسی بندگان» تمام این تعبیرها برای این است اگر ستون خیمه نباشد خیمه پناهگاه مناسبی برای بشر نخواهد بود و این نکته همواره مورد تأکید و سفارش پیامبر(ص) است.

اگر امت اسلامی بعد از رحلت پیامبر(ص) بر مدار اهل‌ بیت(ع) قرار می‌گرفتند امروز امت اسلامی را تکه‌تکه نمی‌دیدیم و یک امت منسجم حول محور اهل‌ بیت(ع) را شاهد بودیم و عدالت نه‌تنها در جهان اسلام بلکه در کل کره خاکی برقرار می‌شد. لازم به ذکر است که امید تمام ادیان و امت‌ها به منجی آخرالزمان است.

اگر حضرت مهدی(عج) به‌عنوان آخرین شخصیت برجسته اهل‌ بیت(ع) ظهور کنند بشر را هدایت و از گمراهی و ظلم و جنایت خارج خواهند کرد؛ همچنین با ظهور حضرت حجت عدالت و حقوق بشر به معنای واقعی کلمه در دنیا برقرار و اخلاق و ارزش‌های انسانی بر محور حضرت مهدی(عج) برقرار خواهد شد.

در زیارت جامعه کبیره اشاره شده است که علم و فهم اهل‌ بیت(ع) عادی نیست، بلکه مبتنی بر وحی و علم الهی است برای همین امام بر نیازهای بشر اشرافیت کامل دارد و تک‌ساحتی نیست. چون اهل‌ بیت(ع) نیازهای بشر را براساس وحی و علم الهی درک می‌کنند جامعه را ناقص مدیریت نمی‌کنند، همچنین با سیاست‌های غلط در عرصه‌های بین‌المللی، بشر را با مشکل مواجه نمی‌کنند.

سیاست‌مدارانی برای قلمرو خود سیاست‌گذاری می‌کنند اگر در این سیاست‌گذاری تمام ابعاد یک موضوع لحاظ نشود قطعاً با شکست روبه‌رو خواهد شد. برای مثال در پی تلاش برای حل مشکلات از قبیل اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی ابعاد و حواشی موضوع را ملاحظه می‌کنند، اما ماجراهای پیچیده برای اهل‌ بیت(ع) شفاف و روشن است برای همین دلایلی که ما را در تصمیم‌گیری وادار به عقب‌نشینی می‌کند ملغی خواهد شد. انسان به‌دلیل علم ناقص برای باز کردن گره مشکلی به مشکلات بشر اضافه می‌کند، اما این مشکلات در پرتو هدایت اهل‌ بیت(ع) به حداقل خواهد رسید.

ایکنا_ چرا در زیارت جامعه کبیره از اهل‌ بیت(ع) با عبارت‌های قرآنی یاد می‌شود؟

زیارت جامعه کبیره توصیه و تبیین جایگاه محوری سرپرستی و امامت معصومان است، این زیارت تفسیر آیه تطهیر است؛ خداوند در آیه تطهیر فرموده: «إِنَّما یریدُ اللّهُ لِیذهِبَ عَنکمُ الرِّجسَ أَهلَ البَیتِ و یطَهِّرَکم تَطهِیرًا؛ خدا فقط می‌خواهد آلودگی را از شما خاندان پیامبر بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند.»

یکی از شخصیت‌های برجسته اهل سنت و نایب رئیس علمای بلاد شام که اصالتاً فلسطینی است و در شهرک یرموک مستقر است وی نقل کرده «اگر امت پیغمبر(ص) بعد از رحلت ایشان براساس مطالب زیارت جامعه کبیره حول محور اهل‌ بیت(ص) جمع می‌شدند الان این مشکلات در جهان اسلام نبود و مردم مظلوم و بی‌گناه فلسطین در سرما آواره نبودند.» اگر امت پیامبر(ص) حول اهل‌ بیت(ع) جمع می‌شدند امروزه این مشکلات وجود نداشت و دشمنان اسلام و نظام استکبار این شرایط را برای ملت‌های مستضعف جهان به‌ویژه مسلمانان ایجاد کنند.

در جای‌جای قرآن کریم آیات فراوانی در خصوص هدایت جامعه و سیاست‌گذاری جامعه وجود دارد که زیارت جامعه کبیره به آن اشاره دارد. در آیه هفتم سوره رعد آمده است: «وَیقُولُ الَّذِینَ کفَرُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَیهِ آیةٌ مِنْ رَبِّهِ ۗ إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ ۖ وَلِکلِّ قَوْمٍ هَادٍ؛ و باز کافران به طعنه می‌گویند که چرا از خدایش بر او آیت و معجزه‌ای فرستاده نشد؟ باید بدانند که تنها وظیفه تو اندرز و ترسانیدن خلق از نافرمانی خداست و هر قومی را از طرف خدا رهنمایی است.» لقب امام علی‌النقی(ع)، «هادی» و ناظر به این آیه شریفه است چون ائمه معصومین را نور واحد الهی می‌دانیم حتی به‌عنوان امام هدایتگر برای آیندگان است، همچنین یکی از القالب امام عصر(عج) است، یعنی کسی است که هدایت واقعی از او نشئت می‌گیرد.

«هادی» دارای اندیشه شگرف، عامل، پاک و مطهر است. ائمه اطهار(ع) از جانب خداوند متعال سرپرست هستند، بنابراین می‌توانند زمینه بهره‌مندی از نعمت‌های الهی را در دنیا و آخرت برای بشر فراهم کنند. اگر بشر بخواهد از نعمت‌هایی نظیر امنیت و اخلاق استفاده کند این امر در پرتو و سرپرستی ائمه اطهار(ع) حاصل خواهد شد.

امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری شاگردان مکتب اهل‌ بیت(ع) هستند، در حالی‌ که اطراف کشور را ناامنی فراگرفته است مردم ایران در امنیت کامل زندگی می‌کنند، طبیعتاً اگر امام معصوم در رأس امور قرار گیرد شرایط بهتر خواهد بود. هر چقدر رهنمودهای معصومین را در کشور به‌کار بستیم به همان اندازه شرایط بهتری داشتیم اگر هم مشکلی وجود دارد برای این است که کلمات هدایت بخش ائمه اطهار(ع) را به‌کار نبستیم.

امروز دنیا در شرایط بحرانی قرار دارد، بنابراین براساس پیام زیارت جامعه کبیره همه باید حول محور ولایت که امروز در دستان فقیه جامع‌الشرایط که مقام معظم رهبری است، برای حفظ وحدت تلاش کنیم. در شرایطی که دشمنان درصدد رخنه برای ورود و ایجاد ضربه و آسیب به ایران اسلامی است هرچقدر وحدت و انسجام خود را در مقابل وسوسه‌های شیطانی آمریکا، اسرائیل و منافقین حفظ کنیم امنیت حاصل خواهد شد. اگر حول محور فرامین مقام معظم رهبری جمع نشویم دچار مشکل خواهیم شد؛ پیام این زیارت جامعه کبیره این است که همه حول محور ولایت قرار گیریم و اطاعات داشته باشیم تا زمینه ظهور امام عصر(عج) را برای جهان داشته باشیم و جهانی توأم با امنیت حاصل شود.