تضعیف عدالت؛ جامعه را نابود خواهد کرد

داود معماری، دکترای علوم، قرآن و حدیث، در گفت‌وگو با ایکنا از قزوین، اظهار کرد: مهم‌ترین کلیدواژه در سیره حضرت علی (ع) واژه عدل است، بین مریدان، شیعیان و حتی در بین سایر مسلمانان و حتی در بین مستشرقین که در خصوص زندگی حضرت تحقیق کردند همه حضرت را تجسم عدالت و منادی عدالت و عامل به عدالت می‌دانند و حتی بسیاری از محققین اشاره کردند که حضرت علی (ع) برای پافشاری بر عدالت شهید شد؛ حضرت در عمل به قدری بر عدالت تأکید داشتند که جان خود را فدای آن کردند.

این استاد دانشگاه تشریح کرد: عدالت را به ۲ شکل در سیره حضرت علی(ع) مشاهده می‌کنیم، یکی عدالت فردی است به این معنا که شخص باید از نظر منش و اخلاق فردی دارای اعتدال باشد؛ انسان باید از نظر شخصیتی به تعادل برسد و به همه حوزه‌های وجودی خود توجه کند و مانند برخی از افراد زندگی یک بُعدی نداشته باشد. اهل تصوف برای اینکه به آخرت بپزدارند دنیا را کنار گذاشتند و کار، شغل، ازدواج، همسر، فرزند و مادیات را نادیده ‌گرفتند. در بین مسیحیان کشیشانی هستند که ازدواج نمی‌کنند و حتی راهبان بودایی نیز برداشت اشتباه دارند، اما در سیره علی (ع) دنیا و آخرت جدا از هم نیست. در آیه ۲۰۱ سوره بقره آمده است «خدایا ما را از نعمت‌های دنیا و آخرت بهره‌مند گردان و از عذاب آتش دوزخ نگاه‌دار» و این دعا را هر روز در قنوت نماز خود تکرار می‌کنیم.

وی بیان کرد: از نظر سیره حضرت علی (ع) بُعد مادی و جسمی انسان هم مهم است باید به بُعد مادی خود نیز توجه کنیم که داشتن بدن سالم و تغذیه سالم و نشاط از نظر جسمی بسیار مهم است چون مقدمه داشتن سلامت فکری، روحی و عقلانی است معمولاً کسانی می‌توانند مطالعه و تجزیه و تحلیل داشته باشند که از سلامت جسم برخوردار باشند. افراد به شرطی می‌توانند ثواب مذهبی ببرند که از سلامت جسمی برخوردار باشند زمانی می‌توانیم جهاد، حج، نماز و روزه را به‌جای آوریم که به سه بُعد مادی، فکری و معنوی خود توجه داشته باشیم و هیچ یک را فدای هم نکنیم. اعتدال در شخصیت اولین نکته‌ای بود که علی (ع) سعی می‌کردند به مردم تعلیم دهند البته خود حضرت تجسم آن بودند و در رفتار تعادل داشتند، حضرت علی (ع) فردی کاملاً متعادل بودند و به همه ابعاد وجودی خود توجه داشتند.

معماری خاطرنشان کرد: بعد دیگر عدالت در سیره علی (ع) عدالت اجتماعی است و از آن تحت عنوان قسط یاد می‌شود و همه انبیا برای برپایی قسط و عدل در جامعه خود به رسالت برانگیخته شدند برای همین حضرت علی (ع) عنوان می‌کردند جامعه هم باید مانند فرد به تعادل برسد، جامعه زمانی به تعادل می‌رسد که عدالت اجتماعی برپا باشد.

وی گفت: تعادل اجتماعی هم به این معناست که هر کس بر مبنای شایستگی در جای خودش قرار گیرد و افراد توسط رانت، پُست‌ها و مسئولیت‌های مهم اجتماعی را اشغال نکنند و مردم ضربه آن را نخورند یا اینکه امکانات به عده‌ای خاص اختصاص پیدا نکند و فرصت‌های پیشرفت به یکسری آقازاده داده نشود.

استاد دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) افزود: قدرت، ثروت و فرصت‌ها باید عادلانه در بین مردم تقسیم شود. اگر فرد روستایی در شهرهای دورافتاده برای پزشک شدن استعداد و علاقه و پشتکار داشته باشد حکومت باید آن فرصت را در اختیارش قرار دهد و این فرصت‌ها غیرعادلانه به افراد دیگر سپرده نشود تا با پول، جذب دانشگاهای پزشکی شوند. در مجموع باید بگوییم که افراد محروم در صورت لیاقت موانعی برای رسیدن به موفقیت نداشته باشند.

وی مطرح کرد: ثروت جامعه به‌صورت عادلانه تقسیم شود اگر اینگونه نباشد شهرها از امکانات بیشتر برخوردار و مناطق محروم همیشه در محرومیت خواهند ماند و تغییر در چهره شهرها و روستاهای محروم احساس نخواهد شد.

معماری اشاره کرد: افراد برای مدیریت در پُست‌های اجرایی و مهم باید طبق شایستگی، لیاقت و توانایی گمارده شوند تا برای خود و جامعه مفید باشند. اگر مسئولیت و مدیریت نهادهای دولتی بر مبنای عدالت باشد جامعه‌ای عدالت محور، سالم، رو به پیشرفت و با نشاط خواهیم داشت. جامعه‌ای که عدالت در آن تضعیف شود به یک بدن بیمار تبدیل خواهد شد و بعد از مدتی از پای درمی‌آید. حضرت علی (ع) روی عدالت تأکید داشتند بنابراین افراد یک جامعه اسلامی اهل افراط و تفریط در افکار و منش نباشند و فرصت‌ها بر مبنای شایستگی افراد براساس عدالت اجتماعی تقسیم شود.

این دکترای علوم، قرآن و حدیث در پایان یادآور شد: باید به سیره ائمه (ع) عمل کنیم وقتی در خصوص حضرت علی (ع) می‌گوییم تا زمانی که سیره حضرت را در زندگی خود پیاده نکنیم و اثر آن در اجتماع مشاهده نشود هیچ تأثیری نخواهد داشت.