شرح مناظرات بانویی از شاگردان امام صادق(ع) با اهل سنت

کتاب «حُسنیه در دربار هارون» شرح مناظرات بانویی از شاگردان امام صادق (ع) است که با علمای اهل سنت به بحث نشست. البته این کتاب تحت عنوان مکالمات حسنیه نیز مشهور است. نویسنده این کتاب ابوالفتوح رازی است که این اثر را در قرن ۶ به نگارش درآورده است.

شیخ ابراهیم استرآبادی ملقب به کرکین صاحب ترجمه رساله حُسنیه در مقدمه کتابش می‌گوید: در سال ۹۵۸ هجری هنگامی که از سفر حج و زیارت ائمه معصومین بازمی‌گشتم سفری به شام کرده و وارد دمشق شدم.

در این شهر به مومنانی پرهیزکار از سلسله جلیله سادات که دارای مذهب شیعه بودند بر خوردم، نزد آن‌ها رساله حُسنیه را که به زبان عربی بود یافتم. رساله را از اول تا آخر مطالعه کردم و چون درباره مذهب اهل بیت و اثبات حقانیت شیعه بود حلاوت و شیرینی آن چنان در من اثر کرد که باعث شد نسخه‌ای از آن را به ایران بیاورم پس از بازگشت به ایران به خواهش بعضی از مومنین آن را به فارسی ترجمه کردم اصل کتاب که به زبان عربی و منسوب به شیخ ابوالفتوح رازی است که او از مفسرین بنام شیعه به شمار می‌رود.

حُسنیه بانوی بزرگواری است که به افتخار خدمتکاری و شاگردی خاص حضرت امام جعفر صادق (ع) شرفیاب شده و در اثر نبوغ که از خود نشان داد حضرت مهم‌ترین مسائل اعتقادی و ولایی را آنچنان به او آموختند که پس از شهادت حضرت توانست در مجلس هارون با مخالفان مکتب اهل بیت (ع) و بسط و مناظره کند و ریشه اعتقادات فاسد علمای آن زمان را بخشکاند.

مفسر کبیر ابوالفتوح رازی در این کتاب روایت کرده است که در زمان خلافت هارون الرشید مردی بازرگان می‌زیست که مال و نعمت فراوانی داشت و از مشاهیر بغداد به شمار می‌رفت و در محبت خاندان عترت شهرتی تام داشت، پیوسته ملازم امام صادق (ع) بود و وظیفه خدمت‌گزاری آن حضرت را به‌جای می‌آورد.

بعد از شهادت امام صادق (ع) در اثر ظلم و ستم دشمنان اموال و دارایی‌هایش را از دست داد و به درویشی افتاد و از اموال دنیا جز کنیزی برایش نمانده بود. او را وقتی که پنج ساله بود خریده و به مکتب فرستاده بود. این بانو مدت ۱۰ سال برای کسب علم و معرفت به محضر امام صادق (ع) شرفیاب شد و حدود ۲۰ سال به مطالعه علوم دینی اشتغال داشت.

بنا به شرایط خواجه، حُسنیه وارد دربار هارون شده و با علمای اهل سنت به مناظره و مباحثه می‌پردازد که در ادامه این کتاب آورده شده است.