بررسی علل ریزش خواص در حکومت علوی

معصومه انصاری، نویسنده کتاب «ریزش خواص از گردونه حق در حکومت علوی» در گفت‌وگو با ایکنا از قزوین، گفت: این کتاب شامل چهار بخش تعریف و تببین ریزش، ناکثین، قاسطین و مارقین است.

وی ادامه داد: هر بخش شامل چهار فصل است که در فصل اول عنوان واقعه از نگاه تاریخ بررسی شده است، در فصل دوم عنوان واقعه از نگاه امیرالمؤمنین(ع) و نهج‌البلاغه و در فصل سوم شخصیت‌های اصلی هر گروه مورد بررسی قرار گرفته است و در فصل چهارم بررسی علل ناکثین، قاسطین و مارقین در هر بخش پرداخته شده است.

انصاری اظهار کرد: در این کتاب سعی شده است به بررسی علل ریزش‌ها در حکومت علوی(ع) پرداخت شود بنابراین به تفصیل در سه گروه ناکثین، قاسطین و مارقین پرداخت شده است. در بخش اول سعی شده است که تعریف و تبیینی در راستای ریزش داده شود و سپس نگاه کلی به ریزش در حکومت علوی(ع) اشاره شده است.

این نویسنده تصریح کرد: در بخش دوم به اولین شکاف پیش آمده بین مسلمین(ناکثین) پرداخته‌ شده که این جنگ توسط عایشه و همراهی طلحه و زبیر برپا شد و خسارات جبران‌ناپذیری را پدید آورد؛ برای به دست آوردن درست علل ریزش «ناکثین» ابتدا پدیدار شدن این گروه و شکل‌گیری آن را در کتب تاریخی پی گرفتیم و سپس با کمک از نهج‌البلاغه شرح و توضیحی از این گروه از بیان مبارک حضرت علی(ع) عنوان کردیم. با این بررسی‌ها در فصل آخر علل ریزش «ناکثین» را به دست آوردیم که مؤثرترین آن‌ها جاه‌طلبی، دنیاگرایی، حسادت و غیره بوده است.

انصاری خاطرنشان کرد: در بخش سوم دومین مخالفان امام علی(ع) بررسی شده است و در ابتدا در تاریخ و سپس در بیان خود مولا علی(ع) شکل‌گیری صفین را بازگو کرده‌ایم و درباره حکمیت توضیح داده‌ایم که در ابتدا به‌دلیل حماقت و عدم بصیرت یاران امام علی(ع) و در نهایت با ساده‌لوحی ابوموسی اشعری و حیله‌گری عمر و عاص پایان ناخوشایندی را در تاریخ اسلام رقم زد.

وی گفت: از شخصیت‌هایی که نقش اصلی را در صفین داشتند می‌توان به عمروعاص و مروان بن حکم اشاره کرد و بزرگ‌ترین علل ریزش «قاسطین» نیز شهوت، قدرت، فساد اخلاقی و فقدان نور حکمت و دانش بود.

این محقق اشاره کرد: در بخش آخر از «مارقین» سخن گفته شده است کسانی که در جهل و حماقت تمام فرو رفته بودند و بزرگ‌ترین جنایت تاریخ شهادت حضرت علی(ع) توسط این گروه رقم خورد. در این بخش نیز پس از عنوان چگونگی شکل‌گیری خوارج در تاریخ و بیان امام علی(ع) به شخصیت‌هایی امثال ذوالخویصره، عبدالله بن کواء و ذوالثدیه که نقش عظیمی در شکل‌گیری این گروه داشتند اشاره شده است.

این نویسنده در پایان یادآور شد: شاخصه‌های فکری خوارج، تهور و بی‌باکی، عبادت‌پیشگی ظاهری، کج‌فهمی، تنگ‌نظری و کوته‌بینی آنان بود که با تمام این اوصاف امام علی(ع) تا زمانی که اعتراضشان را علنی نکرده بودند با آنان به مقابله نپرداختند و حتی سهم آنان را نیز از بیت‌المال قطع نکردند؛ از علل ریزش مارقین می‌توان به فقدان بصیرت، عجول بودن در تصمیم، تعصبات قبیله‌ای و ضعف بنیان‌های عقیدتی نام برد.