اصلی‌ترین چالش آینده کشور سالخوردگی جمعیت است
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت گفت: منفی شدن تراز تجاری، حضور بیشتر اتباع خارجی برای کار در ایران، پیوست امنیتی فرهنگی، فشار چهار برابر بر شبکه بهداشت و درمان، کاهش قدرت و امنیت ملی و ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی تبعاتی است که پیری جمعیت برای جامعه رقم خواهد زد.
به گزارش ایکنا از قزوین، صالح قاسمی، دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت، در کارگاه آموزشی «طرح ایران جوان بمان» که عصر چهارشنبه نهم شهریور با حضور فعالان فرهنگی جمعیت در سالن اجتماعات کوثر شهر قزوین برگزار شد، اظهار کرد: جمعیت موضوعی است که ۴۷ متغیر دارد و با فعالیت‌های جزیره‌ای و پرداختن به مباحثی همچون ازدواج، مسکن، ناباروری، تجرد و طلاق به تنهایی نمی‌توان این مسئله را حل کرد.
وی با اشاره به شاخص‌های جمعیت شناسی بیان کرد: شاخص اول «نرخ رشد جمعیت» است. در حال حاضر ایران با ۸۵ میلیون نفر جمعیت نرخ رشدی ۰/۷ در‌صدی دارد و این در حالی‌ست که در سال ۶۵ نرخ رشد ۳/۹۱ درصد بوده است. این حد از افول در دنیا بی‌سابقه است. طبق پیش‌بینی‌های انجام شده سال ۱۴۱۹ نرخ رشد ایران با آمار ۹۵ میلیون نفری جمعیت به عدد صفر خواهد رسید و پس از آن منفی خواهد شد.
وی تصریح کرد: شاخص دوم در مسئله جمعیت، «نرخ باروری» است یعنی هر خانم ایرانی به‌طور میانگین چند فرزند به دنیا می‌آورد! در سال ۱۳۶۵ تعداد فرزندان هر خانواده ۶/۵ بوده و متأسفانه در حال حاضر این عدد به میانگین ۱/۶ به ازای هر زن رسیده است که پایین‌ترین نرخ باروری در میان تمام کشورهای اسلامی است! این شاخص بیانگر آن است که زنگ خطر جمعیت در ایران به صدا درآمده است.
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت گفت: روند کاهش موالید در ایران قابل توجه است، سال ۱۳۹۴ آمار متولدین یک میلیون و ۷۵۰ هزار نوزاد بوده که این رقم با کاهش ۴۵۰ هزار نفری در سال گذشته به عدد یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر رسیده است.
۱۱ درصد جمعیت ایران سالمند هستند
وی افزود: ۱۱ درصد جمعیت ایران بالای ۶۰ سال بوده و سالمند هستند و طبق آمار رسمی، کشور در حال عبور از میانسالی به سالمندی است. طی ۳۰ سال آینده این آمار به ۳۲ درصد سالمندی در کشور تبدیل خواهد شد و انفجار سالمندی اتفاق خواهد افتاد که از هر سه ایرانی یک نفر سالمند است.
قاسمی از جمله عوارض سالمندی در کشور را کاهش تولید و درآمد ملی برشمرد و افزود: منفی شدن تراز تجاری، حضور بیشتر اتباع خارجی برای کار در ایران، پیوست امنیتی فرهنگی، فشار چهار برابر بر شبکه بهداشت و درمان، کاهش قدرت و امنیت ملی و ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی تبعاتی است که پیری جمعیت برای جامعه رقم خواهد زد.
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت اظهار کرد: امروزه میانگین سنی کشور بالای ۳۵ است و میانسال محسوب می‌شود تا در ۲۵ سال آینده کشوری سالمند داشته باشیم. برای صندوق بازنشستگی ضریب پشتیبان تعریف می‌شود یعنی برای ارائه خدمات به یک بازنشسته چند نفر نیروی کار حق بیمه پرداخت می‌کنند، این نسبت امروز ۴ به یک است و پایین‌تر از آن ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی است. اگر دولت کمک نکند در حال حاضر هم صندوق توان پرداخت مستمری بازنشستگان را ندارد.
وی ادامه داد: «ناباروری» متغیر دیگر در موضوع جمعیت است اما تأثیر آن در حل این مسئله زیاد نیست و این فرزندان به شدت گران هستند. سرمایه‌گذاری در پیش‌گیری از ناباروری ثانویه مهمتر است یعنی زوج‌هایی که بارور بودند اما به جهت سبک زندگی، تغذیه و فاصله فرزندان به ناباروری ثانویه رسیده‌اند.
«سقط جنین» مؤثر در تنظیم نرخ جمعیت
قاسمی با بیان اینکه یکی از متغیرهایی که سهم بالایی در تنظیم نرخ جمعیت دارد «سقط جنین» است، خاطرنشان کرد: سالانه ۳۷۰ هزار سقط در کشور ثبت می‌شود که ۲ درصد خود به خود (غیر ارادی)، ۳ درصد درمانی (با مجوز پزشک) و متاسفانه ۹۵ درصد جنایی (ارادی و بدون مجوز پزشکی قانونی) است که در این میان تنها ۳ درصد مربوط به روابط نامشروع است و الباقی در خانواده به جهت فرزند ناخواسته یا فرزند برنامه‌ریزی نشده، سقط می‌شوند. بیشترین فراوانی انجام سقط در منزل است که برخی دارو‌ها این موضوع را بسیار تسهیل می‌کند.
وی تصریح کرد: مهمترین موضوع برای جهاد تبیین و تبلیغ موضوع جمعیت است که باید در آن به الگوی رفتار اجتماعی یکسانی دست یابیم تا به دغدغه‌ای برای همه جامعه تبدیل شود.
عضو ستاد جمعیت صدا و سیما گفت: یکی از علل کم‌فرزندی در ایران مطرح شدن «سنّ بارداری امن» است. سنین بارداری امن از ۱۹ تا ۴۲ سال است و غیر آن منع بارداری نداریم و تنها نیاز به مراقبت بیشتر وجود دارد، این مطلب علمی است اما پزشکان در داخل کشور ۲۵ تا ۳۵ سال را مناسب بارداری دانسته و خارج از این بازه سنی را ریسک بالا عنوان می‌کنند و ظاهراً عده‌ای به هر شکل در تلاشند تا سیاست‌های جمعیتی در داخل کشور اجرا نشود.
انتهای پیام
