افراد صبور بینش درستی نسبت به سختی‌های زندگی دارند

فاطمه عبادی، مشاور حوزه علمیه قزوین، در گفت‌وگو با ایکنا از قزوین، با اشاره به لزوم توجه به صبر در زندگی، گفت: یکی از شاخصه‌های مهم اخلاقی در سبک زندگی صحیح توجه به موضوع صبر است؛ صبر از صفاتی است که در قرآن به آن تأکید شده و واژه صبر و مشتقات آن در قرآن بیش از صدبار بیان شده است؛ همچون «إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ‌»، «بشر الصَّابِرِينَ وَاللَّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ» که این آیه‌ها نشان دهنده جایگاه ویژه صابرین است، بنابراین اگر می‌خواهیم سبک زندگی خود را بر مبنای قرآن پیش ببریم باید به جایگاه ویژه صبر در زندگی توجه داشته باشیم.

وی اظهار کرد: باید مسیر زندگی را طوری ترسیم کنیم که خود، خانواده و فرزندانمان صبور باشیم؛ طبق روایات صبر به سه قسمت تقسیم می‌شود، یک صبر بر معصیت یعنی صبر در برابر تمایلات نفسانی تا از این طریق فرد بتواند خودش را در مواجهه با گناه حفظ کند و در دام حرام و معصیت نیفتد.

عبادی بیان کرد: دوم صبر بر طاعت است یعنی اینکه فرد در برابر سختی‌های اطاعت و بندگی مقاومت داشته باشد و سختی را به جان بخرد و طاعت الهی را به‌جا آورد؛ خداوند در قرآن اشاره کرده است «رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما فَاعْبُدْهُ وَ اصْطَبِرْ لِعِبادَتِهِ» یعنی اینکه در راه عبادت خداوند سختی به جان بخرید و صبوری پیشه کنید. بسیاری از تکالیف الهی همچون حجاب، روزه، خمس، زکات و نماز که افراد از انجام آن سر باز می‌کنند به‌دلیل عدم صبوری بر سختی‌های اطاعت است که این عدم صبوری و عدم مقابله با نفس باعث می‌شود افراد از انجام تکالیف الهی دوری کنند.

وی تصریح کرد: سوم صبر بر مکروهات و مصیبت‌ها است، این دنیا پوشیده از بلا است و ما انسان‌ها مدام در حال امتحان هستیم؛ «وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ» یعنی ما همیشه در برابر سختی‌ها هستیم و اگر کسی در برابر این سختی‌ها و مشکلات مقاومت و صبوری داشته باشد بشارت خداوند شامل حال او خواهد شد.

عبادی اظهار کرد: «الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ» یعنی افرادی صبور هستند که بینش درستی نسبت به مصیبت‌ و سختی‌ها دارند و می‌دانند که همه‌ این عالم از خداست، ما نیز از خدا هستیم و به سوی خدا باز می‌گردیم.

وی یادآور شد: افراد آشنا به واژه صبر می‌دانند که دنیا گذرا و محلی برای آزمون است، دنیا محل خوشی و پایداری نیست و همه ما روزی از این دنیا می‌رویم و خوشی و ناخوشی‌ها پایان خواهد یافت.

صبر سازنده، تاب‌آوری بالایی به همراه دارد

وی بیان کرد: از دیدگاه روانشناسان صبر در برابر مشکلات و مصیبت‌ها به ۲ بخش تقسیم می‌شود، یک صبر منفعل یعنی اینکه فرد مشکلات را فقط تحمل می‌کند و غم و غصه را در درون خود می‌ریزد که این نوع صبر باعث می‌شود حالت یأس و ناشکری برای او پیش بیاید و در مقطعی این غم‌های درونی فرد مانند آتش‌فشانی فوران می‌کند و به سمت افسردگی سوق داده شود. در این نوع صبر زمانی که فرد با مصیبتی رو به می‌شود نسبت به دیدگاه‌های اعتقادی، خدا و اهل‌ بیت(ع) نیز شبهه پیدا می‌کند.

عبادی اظهار کرد: صبر نوع دوم صبر سازنده و فعال است که در این نوع بازسازی شخص صورت می‌گیرد به این نوع صبر نیز تاب‌آوری گفته می‌شود؛ یعنی فرد این قدرت را دارد که مشکلات زندگی را تحلیل کند و راه حلی برای شرایط ارائه کند. فرد با صبر سازنده نگاه و بینش درستی به مسائل دارد و عملکردش را منطبق با آن بینش درست هم مسیر می‌کند.

وی اظهار کرد: فردی که عزیزی را از دست می‌دهد اگر صبرش منفعل باشد و فقط تحمل کند به مرور زمان دچار افسردگی می‌شود اما اگر صبر سازنده و فعال داشته باشد تاب‌آوری بالایی خواهد داشت.

این کارشناس بیان کرد: کسی که صبر سازنده داشته باشد پس از دست دادن عزیزانش می‌داند که انالله و اناالیه راجعون یعنی بازگشت همه به سوی خداست؛ این افراد از این مصیبت تذکر می‌گیرند تا به تمایلات دنیوی دل نبندند.

وی تصریح کرد: اولین قدم برای اینکه صبور باشیم این است که بینش و نگرش خودمان را نسبت به دنیا اصلاح کنیم و بدانیم که باید در مشکلات قضای الهی را در نظر بگیریم و به خدا توکل و اعتماد کنیم.

این کارشناس اظهار کرد: در روایت‌ها گفته شده وقتی کاسه صبر شما لبریز شد به نماز پناه ببرید و امام علی(ع) نیز در برابر مشکلات و سختی‌ها نماز می‌خواندند. یادآوری مقام صابرین و توجه به مثال‌های قرآن از سختی‌هایی که انبیا متحمل شده‌اند، سبب می‌شود از انبیا الگو بگیریم و مسیر زندگی را با بهره‌گیری از این موارد طی کنیم.