کدام پیامبر با عنوان «کلمةالله» معرفی شده است

ایکنا در قزوین به‌مناسبت سالروز میلاد حضرت مسیح(ع) گفت‌وگویی با پرویز آزادی، عضو هیئت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) و دکترای الهیات در خصوص «آیات قرآنی مربوط به حضرت مسیح(ع)» انجام داده است که در ادامه می‌خوانیم:

ایکنا_ قرآن کریم حضرت عیسی(ع) را با کدام ویژگی‌ها معرفی کرده است؟

در قرآن کریم شخصیت حضرت مسیح(ع) از ابعاد مختلفی مورد توجه قرار می‌گیرد. خداوند متعال آفرینش حضرت عیسی(ع) را هم رتبه آفرینش حضرت آدم(ع) می‌داند و در آیه ۵۹ سوره آل عمران می‌فرماید: «إِنَّ مَثَلَ عِیسَیٰ عِنْدَ اللَّهِ کمَثَلِ آدَمَ ۖ خَلَقَهُ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ کنْ فَیکونُ؛ همانا مثل (خلقت) عیسی به امر خدا مثل خلقت آدم است که او را از خاک بساخت، سپس بدان خاک گفت: (بشری به حد کمال) باش، همان دم چنان گشت».

آفرینش حضرت آدم(ع) یگانه است برای همین این مقام آفرینش والاست؛ با توجه به شرایط زمانی و مکانی که یهودیان به سر می‌بردند چنین آفرینشی تذکری برای آنان بود تا به خود آمده و به شریعت حضرت موسی(ع) بازگردند؛ یکی از رسالت‌های حضرت عیسی(ع) زنده کردن تورات و تشویق پیروان حضرت موسی(ع) در عمل به تورات بود.

خداوند مادر عیسی(ع) را با مائده بهشتی، نحوه بچه‌دار شدن و زایمان تکریم می‌کند؛ خداوند در قرآن کریم وقتی در خصوص ادیان بحث می‌کند معمولاً به موضوعات اختلافی می‌پردازد برای نمونه آفرینش حضرت مسیح(ع) آفرینشی منحصر به فرد است و می‌گوید که مسیح خدا نیست و بنده خداوند است. یهودیان با پیروی از هوای نفسانی حضرت مسیح(ع) را تکذیب کردند و مطابق روایت خود حضرت مسیح(ع) را به صلیب کشیدند، البته قرآن کریم به صلیب کشیدن حضرت مسیح(ع) را رد می‌کند. خداوند روایت صحیح را بیان می‌کند تا طالبان هدایت که در سرگردانی به سر می‌برند را نجات دهد. خداوند به صراحت درباره آفرینش مسیح (ع) و بنده بودن این حضرت اشاره دارد.

یهودیان حضرت مسیح(ع) را به‌عنوان یکی از پیامبران بنی اسرائیل نپذیرفتند که خداوند متعال در قرآن کریم به آنان انتقاد می‌کند همچنین مسیحیانی که حضرت مسیح(ع) را خدا اتخاذ کردند را مورد انتقاد قرار می‌دهد و در آیه ۱۱۶ سوره مائده می‌فرماید «وَإِذْ قَالَ اللَّهُ یا عِیسَی ابْنَ مَرْیمَ أَأَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِی وَأُمِّی إِلَٰهَینِ مِنْ دُونِ اللَّهِ ۖ قَالَ سُبْحَانَک مَا یکونُ لِی أَنْ أَقُولَ مَا لَیسَ لِی بِحَقٍّ ۚ إِنْ کنْتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ ۚ تَعْلَمُ مَا فِی نَفْسِی وَلَا أَعْلَمُ مَا فِی نَفْسِک ۚ إِنَّک أَنْتَ عَلَّامُ الْغُیوبِ؛ و (یاد کن) آن گاه که (در قیامت) خدا گوید: ای عیسی‌بن مریم، آیا تو مردم را گفتی که من و مادرم را دو خدای دیگر سوای خدای عالم اختیار کنید؟ عیسی گوید: خدایا، تو منزهی، هرگز مرا نرسد که چنین سخنی به ناحق گویم، چنانچه من این گفته بودمی تو می‌دانستی، که تو از سرائر من آگاهی و من از سر تو آگاه نیستم، همانا تویی که به همه اسرار غیب جهانیان کاملاً آگاهی». به نظر می‌رسد این گفت‌وگو در قیامت اتفاق خواهد افتاد و انکار حضرت مسیح(ع) در قرآن کریم به صراحت اشاره شده است.

ایکنا_ چرا وجود حضرت عیسی(ع) نشانه‌ای از آیات الهی است؟

وجود حضرت مسیح(ع) از آیات الهی است و خداوند با عنوان «کلمه» نیز از ایشان یاد می‌کند. به دنیا آمدن حضرت خارق‌العاده بوده و سابقه نداشته است، همچنین علاوه بر قرآن کریم سخن گفتن حضرت عیسی(ع) در اناجیل مختلف نیز آمده است. وجود حضرت عیسی(ع) از آیات الهی است و زنده کردن مردگان، شفا دادن بیماران، بینا کردن نابینایان و درمان بیماری‌های صعب‌العلاج از معجزات حضرت عیسی(ع) است. تولد حضرت عیسی(ع) و معجزاتش خارق‌العاده بود تا به مردم تلنگر وارد کند. آیاتی که مردم در زمان حضرت مسیح(ع) می‌دیدند برای هدایتشان کافی بود.

نوع معجزات پیامبران با یکدیگر متفاوت است؛ برای مثال حضرت مسیح(ع) در گهواره تکلم می‌کند که هیچ‌گاه سابقه نداشته است. او از همان ابتدا خود را پیامبر دارای کتاب معرفی می‌کند که به او کتاب داده شده است اما در دهه سوم زندگی حضرت مسیح(ع) معجزاتی که ایشان نشان می‌دهد بیشتر جنبه طبابت دارد و اینگونه تحلیل می‌شود که معجزات پیامبران در راستای تخصص‌های رایج در زمان هر پیامبر بوده است، مثلاً در عصر حضرت موسی(ع) سحر و جادو رواج زیادی داشته است برای همین حضرت معجزاتی می‌آورد که نشان می‌دهد این پدیده عادی نیست و کاری که انجام داده تنها یک معجزه است.

در عصر حضرت عیسی(ع) پزشکی رواج زیادی داشته است و معجزات حضرت مسیح(ع) نشان می‌دهد که کاری خارق‌العاده است و با علم پزشکی نمی‌توان آن را انجام داد و کسی بدون اذن خداوندمتعال نمی‌توانست آن‌ها را انجام دهد.

ایکنا_ چرا خداوند متعال در قرآن کریم حضرت عیسی(ع) را «کلمةالله» خواندند؟

خداوند متعال در آیه ۵۹ سوره آل عمران می‌فرماید «إِنَّ مَثَلَ عِیسَیٰ عِنْدَ اللَّهِ کمَثَلِ آدَمَ ۖ خَلَقَهُ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ کنْ فَیکونُ؛ همانا مثل (خلقت) عیسی به امر خدا مثل خلقت آدم است که او را از خاک بساخت، سپس بدان خاک گفت: (بشری به حد کمال) باش، همان دم چنان گشت». چون آفرینش حضرت عیسی(ع) با یک کن فیکون اتفاق می‌افتد و خداوند می‌فرماید «باش» و حضرت مسیح(ع) به دنیا می‌آید. این نشانگر صفت خالقیت خداوند است که با یک کلمه، مسیح را می‌آفریند.

خداوند می‌خواهد به خلقت منحصر به فرد خود در آفرینش حضرت مسیح(ع) اشاره کند که همانند آدم آفریده شده است و حضرت مسیح(ع) روال طبیعی آفرینش سایر انسان‌ها را ندارد و این نشانه تکریم و اکرام حضرت مسیح(ع) است که با عنوان کلمه از آن یاد شده است.

ایکنا_ مسیح به چه معناست؟

مسیح به معنای مسح شده است. سنتی در بین یهودیان بوده است که نوزادان را غسل تعمید می‌دادند، گفته می‌شود حضرت مسیح(ع) نیز چنین غسلی داده شده است و روایتی دیگر نیز وجود دارد که در آن آمده است توسط فرشتگان و خداوند تعمید داده شده است و نشانگر عنایت خاص خداوند به انسان است که به او مسیح گفته می‌شود. نام منجی یودیان، مسیح است اما حضرت عیسی(ع) را به‌عنوان منجی خود نپذیرفتند و همچنان دنبال منجی خود هستند. آنان می‌گویند منجی ما مسح شده است یعنی خداوند عنایت و لطف خاصی به او می‌دهد و ما را نجات خواهد داد.

ایکنا_ آیا در قرآن کریم آیه‌ای مبنی بر بازگشت حضرت مسیح(ع) در زمان ظهور وجود دارد؟

در روایات پررنگ به آن اشاره شده است ولی در آیات قرآن به صراحت به بازگشت و رجعت حضرت مسیح اشاره نشده است. روایت فراوانی داریم که در زمان ظهور حضرت مهدی(عج) حضرت مسیح نیز رجعت می‌کنند و یکی از مؤیدات حقانیت امام زمان(عج) اقتدای حضرت مسیح(ع) به ایشان است و پشت سر حضرت مهدی(عج) نماز می‌خوانند و ایشان را تأیید می‌کنند.

یکی از جنبه‌های حضرت مسیح(ع) که کمتر به آن پرداخته شده بشارت دادن ایشان در مورد پیامبر بعدی است. در آیه ۶ سوره صف آمده است «وَإِذْ قَالَ عِیسَی ابْنُ مَرْیمَ یا بَنِی إِسْرَائِیلَ إِنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیکمْ مُصَدِّقًا لِمَا بَینَ یدَی مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ یأْتِی مِنْ بَعْدِی اسْمُهُ أَحْمَدُ ۖ فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِالْبَینَاتِ قَالُوا هَٰذَا سِحْرٌ مُبِینٌ؛ و هنگامی که عیسی مریم به بنی اسرائیل گفت: من همانا رسول خدا به سوی شما هستم و به حقانیت کتاب تورات که مقابل من است تصدیق می‌کنم و نیز (شما را) مژده می‌دهم که بعد از من رسول بزرگواری که نامش (در انجیل من) احمد است بیاید. چون آن رسول ما با آیات و معجزات به سوی خلق آمد گفتند: این سحری آشکار است». سنت بشارت دادن در مورد پیامبر بعدی، سنتی بین پیامبران بوده است که حضرت مسیح (ع) آمدن پیامبرآخرالزمان را بشارت دادند و در برخی از اناجیل با تعابیر مختلف از این بشارت یاد شده است. این بشارت داده شده است تا مسیحیان آگاه به پیامبر اکرم(ص) ایمان آورند و بهانه‌ای نداشته باشند.

در زمان ظهور پیامبر(ص) برخی از اهل کتاب مسلمان شدند و اهل کتاب همگی یکسان نیستند در آیه ۱۱۳ سوره آل عمران آمده است «لَیسُوا سَوَاءً ۗ مِنْ أَهْلِ الْکتَابِ أُمَّةٌ قَائِمَةٌ یتْلُونَ آیاتِ اللَّهِ آنَاءَ اللَّیلِ وَهُمْ یسْجُدُونَ؛ همه اهل کتاب یکسان نیستند، طایفه‌ای از آن‌ها معتدل و به راه راست‌اند، در دل شب به تلاوت آیات خدا و نماز و طاعت حق مشغولند». خداوند در قرآن کریم برخی از اهل کتاب را تکریم می‌کند که مؤمنان وارسته‌ای هستند. تعداد قابل توجهی از مسیحیان و یهودیان به پیامبر(ص) ایمان آوردند البته شخصیت‌هایی بودند که از روی نفاق و صرفاً برای وارد کردن اسرائیلیات به دین اسلام، ایمان آوردند.

در آیه ۴۳ سوره نحل آمده است «وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِک إِلَّا رِجَالًا نُوحِی إِلَیهِمْ ۚ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکرِ إِنْ کنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ؛ و ما پیش از تو غیر رجال مؤیّد به وحی خود کسی را به رسالت نفرستادیم، پس اگر نمی‌دانید از اهل ذکر (یعنی علما و دانشمندان هر امت) سؤال کنید.» مصادیق بارز اهل ذکر، مومنانی از اهل ذکر هستند یعنی کسانی از اهل کتاب که ایمان آوردند و تأیید کردند که حضرت محمد(ص) پیامبر است. اسامی اهل کتاب در سیره و سنت نیامده است اما اسامی کسانی که منافقانه ایمان آوردند وجود دارد که در خصوص آنان زیاد بحث شده است.

خداوند در قرآن در مورد وحی پیامبر صحبت می‌کند و درآیه ۳ آل‌عمران می‌گوید «نَزَّلَ عَلَیک الْکتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِمَا بَینَ یدَیهِ وَأَنْزَلَ التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِیلَ؛ آن خدایی که قرآن را به راستی بر تو فرستاد که تصدیق کننده کتب آسمانی قبل از خود است و (پیش از قرآن) تورات و انجیل را فرستاد» هر آنچه بر ابراهیم و موسی و سایر پیامبران نازل شده است همه را تأیید می‌کند که آنان پیامبران الهی بودند و آموزه‌های آنان را نیز به صورت اجمالی تأیید می‌کند. اهل کتاب جاهایی را تغییر دادند و به تعبیر قرآن کریم در آیه ۴۶ سوره نساءآمده است «مِنَ الَّذِینَ هَادُوا یحَرِّفُونَ الْکلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ؛ گروهی از یهود کلمات (خدا) را از جای خود تغییر داده» ولی این تحریف‌ها اینگونه نیست که تمام کتاب و پیام نابود شود بلکه با معیار قرار دادن قرآن کریم می‌توان این تحریف‌ها را شناسایی کرد.

به صورت کلی خداوند پیام همه پیامبران و به صورت خاص پیام حضرت عیسی(ع) و موسی(ع) را مورد تأیید قرار می‌دهد. عقیده مسلمانان نیز اینگونه است برای همین مسلمانان عقیده سایر پیامبران را قبول دارند و همه را پیام‌هایی از یک منبع می‌دانند، همچنین همه کتاب‌ها از جانب خداوندمتعال برای انسان‌ها آمده است.