فهم اشتباه از دین بر چشیدن طعم ایمان اثر دارد

به گزارش ایکنا از قزوین، حجت‌الاسلام والمسلمین عباس پسندیده، رئیس پژوهشکده اخلاق و روان‌شناسی اسلامی، شب گذشته، ۲۶ اسفندماه در وبینار قرآن، دعا و روان‌شناسی معنوی که به همت دپارتمان درمان معنوی مرکز طلیعه سلامت و مرکز دانش‌بنیان گسترش و آزمایش روانشناسی معنوی جان‌بزرگی برگزار شد، گفت: عامل چهارم در چشیدن طعم ایمان، دین فهمی است؛ ادراک پدیده‌ها یکی از عوامل مؤثر روی چشایی ما انسان‌هاست و خداوند به ما فهم داده است و فهم عاملی برای درک کردن و شناختن پدیده‌‌هاست.

وی افزود: در حقیقت فهم پدیده‌هایی در خارج از وجود ما، یعنی حتی گاه نسبت به خودمان هم شناخت پیدا می‌کنیم زیرا فهم یک موضوع است و آنچه فهمیده شود یک موضوع دیگر است. اینجاست که فهم پل بین واقعیت و روان ما می‌شود و تصویری شکل می‌دهد، به‌طور نمونه محسوساتی که دارای جرم هستند در بیرون وجود دارند برای اینکه جرم آن‌ها برای ما ادراک شود به‌وسیله چشم است یعنی دیدن، یا اینکه صداها در بیرون وجود دارد برای ادراک این صداها از شنوایی استفاده می‌شود.

رئیس پژوهشکده اخلاق و روان‌شناسی اسلامی بیان کرد: فهم حقیقت‌ها و پدیده‌ها عامل اثرگذار بر چشایی است و اگر معنویت را ادراک کنیم طعم آن را خواهیم چشید، اما عنصر سومی وجود دارد که گاهی نپذیرفتن خداوندگاری خدا مانع چشیدن طعم ایمان می‌شود.

وی اظهار کرد: در حقیقت نکته روان‌شناسی اینجاست تصویری که از یک حقیقت دارید بر مزه چشیده شده آن اثر می‌گذارد یعنی اگر بر چشایی مادی هم دقت کنید می‌بینید ممکن است شایعات بر روی طعم آنچه می‌خورید اثر داشته باشد. در اینجا عنصر سومی به میان می‌آید و آن فهم است یعنی ادراک ما از پدیده و گاهی ادراک ما از پدیده‌ها بر چشایی اثرگذار است.

بیشتر بخوانید: 

• حب و بغض نشان از تعادل سیستم روانی انسان است 
• تأثیرپذیری هیجان معنوی از دو مفهوم «زهد» و «رغبت» 
• چگونه طعم ایمان را بچشیم

این استاد دانشگاه تصریح کرد: نکته دوم پدیده دین است، چراکه دین یادگار و فرستاده خداست یعنی منصوب به خداوند متعال است و ما دین را مجموعه برنامه‌های خدا می‌دانیم، به‌طور مثال در روایت داریم اهل‌ بیت‌(ع) می‌فرمایند شیعیان مراقب رفتارتان باشید، چراکه شما منصوب به ما هستید پس مراقب باشید.

وی گفت: وقتی که منصوب شدیم اگر کار بدی انجام دهیم روی فرد مقابل که منصوب به آن هستیم هم اثر می‌گذارد و این یک قانون است؛ دین یادگار خداست یعنی همان برنامه‌های خدا برای زندگی است، برنامه خدا برای زندگی برای من و شما تا حدود زیادی ناشناخته است و قدری نسبت به آن خوشبین نیستیم و با بدبینی به آن نگاه می‌کنیم که اگر این‌طور باشد چون دین نشانه خداست و از جانب خداوند متعال است نوع تصوری که ما از دین خواهیم داشت بر روی نوع چشایی ما اثر می‌گذارد.

رئیس پژوهشکده اخلاق و روان‌شناسی اسلامی اظهار کرد: ابهام‌ها، تصورات منفی می‌توانند منجر به اختلال چشایی شوند اگر برداشت غلط از دین داشته باشیم و دین را آن‌گونه که است نشناسیم و فهم ما دقیق و مطابق واقعیت نباشد بر چشایی ما از ایمان به خداوند متعال اثر می‌گذارد‌.

وی ادامه داد: چقدر ما نسبت به دین خداوند متعال اطلاعات دقیق داریم؟ خیلی مهم است که اطلاعات ما چقدر صحیح و شناخت واقع‌گرایانه است؟ براساس آنچه از منابع دینی می‌فهمیم این است که رابطه‌ بین این دو وجود دارد.

پسندیده تصریح کرد: واقعیت این است دین دوستدار انسان است و ما اگر فهم واقع‌بینانه داشته باشم توهمات و دیدگاه‌های منفی آزاردهنده کنار می‌رود، وقتی تصور منفی داشته باشیم این تصور وجود من را آزار می‌دهد و به من آسیب می‌رساند و من وقتی از چیزی آسیب ببینیم طبیعتاً با خود او به قول جوان‌های امروز نمی‌توانم حال کنم پس اگر فهم ما عمیق و روشن‌بینانه باشد توهمات را کنار می‌زند و جمال واقعی دین را برای ما روشن می‌کند.

وی اظهار کرد: فهم واقع‌گرایانه و فهم روشن‌بینانه از دین و مجموعه دستورات آن عامل سلامت چشایی معنوی ماست؛ عنصر سوم فهم از دین است اگر این فهم روشن‌بینانه باشد می‌تواند به ما کمک کند که چشایی معنوی ما سالم کار کند و طعم ایمان را درک کنیم. امام صادق(ع) در حدیثی می‌فرمایند انسان حقیقت ایمان را نمی‌چشد تا اینکه این سه ویژگی در آن باشد؛ فهم عمیق دین.

این مسئول گفت: ما یک جهان‌بینی دینی داریم یعنی دیدگاه شما نسبت به دین چیست و چه تصوری از آن دارید؟ یک دیدگاه، دیدگاه خداسو است یعنی آنچه‌ خدا از ما خواسته است، در پس‌زمینه ذهن ما خدایی وجود دارد که یک سری آمال و آرزو دارد و به ما یک سری کارها گفته است که انجام دهید.

قوانین الهی منت خدا بر شماست

پسندیده بیان کرد: امام حسن(ع) در حدیثی می‌فرمایند قوانین الهی منت خدا بر شماست، منت به معنای یک امر گران‌بهاست و معنی این حدیث در نگاه اول چیز عجیبی است یعنی خداوند لطف بزرگی به ما کرده که قوانین برای ما وضع کرده است. رحمت خدا به معنای رحمت عواطف انسانی است، اما به هر نوع عاطفه‌ای رحمت نمی‌گویند بلکه رحمت عواطفی است که از یک طرف در موضع ضعف قرار دارد.

وی اظهار کرد: امام حسن(ع) می‌فرماید: «بل رحمة منه إليكم، لا إله إلاّ هو»، این مبنتی بر انسان‌شناسی است یعنی وجود انسان‌ها مانند معادن طلا و نقره، آمیزه‌ای از گوهرهای گران‌سنگ و خاک‌های بی‌ارزش و آلوده هستند؛ «ليميز الله الخبيث من الطيِّب» یعنی انسان‌ها ترکیبی از طیب و خبیث هستند، طیب‌هایی در وجود شماست که گوهر اصیل انسانی است و یک سری اموری که مانند خاک هستند هم وجود دارد، اما از میان آن باید طیب بیرون بیاد و خبیث زدوده شود.

پسندیده گفت: خبیث‌زدایی و طیب‌پروی یک نوع روش است، در آیات قرآن کریم و احادیث، قوانینی در این باره وجود دارد، چراکه خبیث‌های متعددی در وجود ماست که هر کدام از آن‌ها با یک ابزار مخصوص از بین می‌رود، بنابراین با تعدد قوانین مواجه هستیم تا بخشی از خبیث‌ها را بزداینده و وجود ما را پیراسته کنند. همه هستی خداست، نماز بخوان تا در وجودت روشن شود این یعنی طیب‌پروری، همچنین در روزه هم خبیث‌زدایی و طیب‌پروری وجود دارد.

وی ادامه داد: روش خدا ابتلا و تمحیص است، قدیم‌ها شیر را درون مشک‌ می‌ریختند و می‌زدند، آن‌قدر تکان می‌دادند تا گوهرهای آنکه کره و روغن بود بالا بیایید که این روش نوعی زبده‌گیری و خالص کردن یا همان ابتلا و تمحیص است زیرا انسان اگر بخواهد گوهرش از امور خاکی جدا شود باید به چالش کشیده شود، امام حسن مجتبی(ع) نیز می‌فرمایند بعد از اینکه خبیث‌هایتان زدوده شد با سرعت به سمت رحمت خداوند متعال خواهید رفت.

رئیس پژوهشکده اخلاق و روان‌شناسی اسلامی اظهار کرد: قرآن کریم و نظریه خبیث‌زدایی و طیب‌پروری بیان کرده است خدا رهایتان نمی‌کند تا وقتی که خبیث را از طیب جدا کند؛ اگر فهم عمیق اتفاق افتاد و ابهام‌ها برطرف شد حسن دین آشکار می‌شود و این امر باعث می‌شود فکر و ذهن ما صاف و چشایی که تحت افکار بود آزاد شود، انسان‌ها اگر ذهنشان آزاد شود آن موقع است که جست‌و‌خیزشان آزاد می‌شود و می‌توانند از معنویت و ارتباط با خدا لذت ببرند.