مقصود از سرمایه در دعای ابوحمزه ثمالی چیست

به گزارش ایکنا از قزوین، مسعود جان‌بزرگی، استاد روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در آخرین وبینار آموزشی قرآن، دعا و روانشناسی معنوی که شنبه شب، نهم فروردین‌ماه به همت دپارتمان درمان معنوی مرکز طلیعه سلامت و مرکز دانش‌بنیان گسترش و آزمایش روانشناسی معنوی جان‌بزرگی برگزار شد، گفت: در این چند شب مطالبی درباره روانشناسی بقا یا روانشناسی زندگی مطرح کردیم و برای این امر هفت قانون در نظر گرفته شده بود که پنج قانون به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت و در این فرصت به قانون ششم و هفتم خواهیم پرداخت.

وی ادامه داد: درباره قانون اول عنوان شد که باطن به اصطلاح مراقب ظاهر است یعنی به عبارت دیگر بقای زندگی روح ضرب در جسم است و دائم روح ما مراقب جسم ما است دائم در حال حیات دادن به ظاهر ماست و اگر کوچک‌ترین آسیبی به آن وارد شود واکنش نشان می‌دهد اما نمی‌دانیم که ما در دنیای ظاهر چقدر به باطن توجه داریم.

بیشتر بخوانید:

• صلح، ایمان را به عمل صالح وصل می‌کند 
• سرمایه معنوی حاصل ضرب عمل صالح در ایمان است 
• امید یکی از سرمایه‌های روان‌شناختی است 

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: در قانون دوم ظاهر خیلی مراقب باطن نیست چون درگیر هیجانات است و به عبارتی ظاهر، عاشق خودش است به همین دلیل اغلب آدم‌ها در زندگی بیشترین هزینه را برای این بخش می‌دهند و از نظر منابع دینی هم این موضوع خیلی بی‌راه نیست و توجه به آن واجب است.

وی اظهار کرد: در قانون سوم عنوان شد که پویش استکمالی و رشد لازم است و در صورتی رشد اتفاق می‌افتد که ظاهر حواسش به باطن باشد و باطن نیز حواسش به ظاهر باشد و با هم همافزایی داشته باشند یعنی ما درصدد ظهور باطنی باشیم که فطریست و اکتسابی نیست.

استاد روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: قانون چهارم قانون باخت و یا ضد رشد است غفلت مهم‌ترین عاملی است که باعث می‌شود آن دایره استکمالی خراب شده و انسان دچار مشکل شود و برد در این است که هوشیار باشیم و هوشیاری برابر با خداآگاهی است و خودآگاهی سکولار رشد معنوی یا رشد تعالی جویانه را به ما نمی‌دهد.

وی بیان کرد: قانون پنجم درباره سرمایه معنوی است، گفتیم سرمایه معنوی مساوی با ایمان ضرب در عمل صالح است و درباره این صحبت شد که اگر دل ایمان را بشکافیم چه فاکتورهایی در آن می‌بینیم و اگر عمل صالح را موشکافی کنیم چه فاکتورهایی را در آن خواهیم دید که در آیات قرآن نیز به آن اشاره شده است.

جان‌بزرگی ادامه داد: درباره قانون ششم باید بگوییم که این قانون تجارت پرسود است یعنی اگر ما سرمایه‌ای داریم کسی در این دنیا برنده است که تجارت پرسود با آن سرمایه داشته باشد بنابراین معامله قاعدتاً باید روی دارایی‌ها صورت بگیرد و در ازای خریدی که انجام می‌دهیم لازم است ثمنی که دریافت می‌کنیم دو ویژگی داشته باشد اول اینکه ارزش آن در طول زمان از بین نرود و دوم اینکه دائماً در حال تولید خیر باشد یعنی به عبارت دیگر از آن شری به وجود نیاید.

برنامه انسان معطوف به عمل باشد

وی گفت: قانون هفتم نیز قانون برنامه‌ریزی است که ممکن است کمی تعجب برانگیز باشد اینجا باید تأکید کنم که برنامه باید معطوف به عمل باشد نه معطوف به هدف و نیت، با اینکه ما می‌گوییم معنویت یعنی تنظیم عمل بین هدف و نیت اما در اینجا اگر ما غافل شویم مشکل بسیاری برای خود به وجود می‌آوریم.

این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: یادمان باشد که وقتی برنامه ذهنی خود را روی هدف و نیت می‌آوریم ذهن ما انرژی زیادی را صرف می‌کند در واقع انرژی مصرف می‌کنیم اما محصولی به وجود نمی‌آید و این موضوع مهمی است که باید درباره آن بیشتر صحبت کنیم. این هفت قانون قوانین زندگی معنوی هستند که دوست داشتم در فرصت ماه مبارک رمضان آن را برای مخاطب مطرح کنم.

وی با بیان اینکه باید دید حاصل عملی این بحث که در ماه مبارک رمضان مطرح شد چیست، گفت: می‌گوییم زندگی یعنی ظاهر ضرب در باطن، اما خیلی اوقات غفلت از این ارتباط باعث آسیب به انسان می‌شود یعنی به عبارت دیگر اگر ما به صدای باطنی خود گوش دهیم متوجه می‌شویم که صدای باطن نزدیک‌ترین صدا به منبع اصلی معنویت ماست و خاموش کردن آن کار بسیار سختی است و فقط انسانی که دچار جنون می‌شود ممکن است این صدا را نشنود که البته در این مورد هم خیلی بعید به نظر می‌رسد.

جان‌بزرگی تصریح کرد: گویا ما در درون خودمان فضایی داریم که این فضا بسیار قابل احترام و توجه است ولی معمولاً به آن توجهی نمی‌شود و منطق روزه نیز مربوط به همین فضاست به این صورت که ما دهان ظاهری خود را می‌بندیم تا به دهان باطنی توجه کنیم که ببینیم باطن به دنبال چیست.

وی ادامه داد: نکته دیگری که از بحث‌های گذشته قابل استفاده است این است که نباید آب با سراب اشتباه شود یعنی سرمایه را با شبه سرمایه اشتباه نگیریم، به عنوان مثال محبت و عشق در دل انسان سرمایه محسوب می‌شود اما اینکه این سرمایه کجا خرج شود اهمیت دارد.

این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: در دعای ابوحمزه آمده است که سرمایه چیست در واقع سرمایه ایمانی است که ما به خدا داریم و به عبارت دیگر خود خداوند سرمایه اصلی زندگی ماست برای اینکه اوست که زندگی ما را تربیت می‌کند.

وی تصریح کرد: ضمن اینکه ما افرادی در زندگی داریم که جزو سرمایه‌های اصلی زندگیمان به حساب می‌آیند به عنوان مثال پیامبر(ص)، ائمه معصومین(ع) و قرآن سرمایه‌های معنوی ما هستند که ما از آنها غافل هستیم، اگر ما فقط سوره حمد را در زندگیمان پیاده کنیم ثروتمندترین آدم در دنیا خواهیم شد.

این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: ما از اول ماه مبارک نیت کردیم که عبادت کنیم و با خدا معامله کردیم، از سوی مقابل خدا می‌گوید تجارت پرسود شما با من بود و مطمئن باشید که ضرر نخواهید کرد، سود این معامله‌ای که کردیم باید در دست ما باشد، مثلاً اینکه در ماه مبارک مضان من توانسته‌ام ارتباط خود را با تلفن همراهم سر و سامان ببخشم که این تلفن همراه وقت من را بیهوده نگیرد.

وی اظهار کرد: به عنوان مثال چه لزومی دارد اخباری را گوش بدهیم که می‌دانیم بعضی از آنها بی‌غرض نیست، اخباری که ما را آشفته می‌کند و باطن ما را به هم می‌ریزد، چون ذهن ما قابل برنامه‌ریزی است باید برنامه‌ریزی کنیم و ببینیم آیا می‌توانیم برنامه‌ای که در ماه مبارک رمضان پیش بردیم را در طول سال اجرا کنیم، در این روزهای پایانی ماه مبارک رمضان از خداوند کمک بگیریم چون دعا در این روزها به اجابت نزدیک‌تر است.

مفهوم تجارت پرسود با خداوند

جان‌بزرگی بیان کرد: تجارت پرسود به تجارتی گفته می‌شود که سرمایه انسان و سود حاصل از این سرمایه تضمین شود بنابراین اگر با خداوند معامله کنیم هم سرمایه و هم سود سرمایه تضمین می‌شود خداوند هم در قرآن آورده است که با ظاهر و با باطن خودتان با من معامله کنید و این موضوع در تورات و انجیل نیز آمده است‌.

وی اظهار کرد: خداوند در آیه ۱۱۲ سوره توبه آورده است، معامله کنندگان با خدا التائبون هستند یعنی کسانی که توبه می‌کنند، العابدون کسانی که اهل عبادت هستند، دسته سوم الحامدون کسانی که اهل شکر و سپاس هستند و نقطه قوت‌ها را می‌بینند، خیلی بد است که وقتی این مطرح می‌شود که آمریکا ممکن است به ایران حمله کند عده‌ای خوشحال می‌شوند و در نظر نمی‌گیرند که کشورهایی که به آنها حمله شد چه سرنوشتی پیدا کردند.

این استاد روانشناسی افزود: دسته چهارم السائحون یعنی روزه‌دارها هستند، دسته بعدی الراکعون هستند کسانی که اهل رکوعند و دسته بعدی الساجدون هستند، کسانی که سجده می‌کنند، خداوند در حالی که یک بار درباره اهل عبادت سخن گفته ولی مجدد به الراکعون و الساجدون اشاره کرده است برای اینکه بنده را برای معامله سودمند خوشحال کند.

وی خاطرنشان کرد: در ادامه خداوند می‌گوید و بشر المؤمنین یعنی این‌ها مؤمنانی هستند که باید خوشحال باشند که چنین معامله‌ای را انجام داده‌اند، بنابراین اگر انسانی که اشتباه می‌کند روحیه توبه داشته باشد در واقع با خدا معامله کرده است، اما این‌ها ذره‌ای سود برای خدا ندارد و هرچه هست به انسان باز می‌گردد.

جان‌بزرگی در پایان گفت: بیایید روی دارایی‌هایمان معامله کنیم نه اینکه برویم سراغ ندارایی‌هایمان، معامله ندارایی معامله ضرر روی ضرر است اینکه می‌گوییم کسی را ناراحت نکنیم معامله ندارایی است، خدا وقتی کالاهایش را اینطور راحت در اختیار ما قرار داده است چرا ما باید سراغ ندارایی برویم، وقتی صدای فقر در ذهن انسان می‌پیچد آن صدا صدای شیطان و ندارایی است، در حالی که دارایی‌ ما ایمان به خیر و خوبی است که صدای خداوند است.