صداقت در رأس ویژگی یک حاکم باید باشد
گروه معارف: یک استاد حوزه علمیه قم با توضیح نامه 53 نهج البلاغه گفت: آخرین مسئله‌ای که حضرت علی(ع) مالک اشتر را به آن سفارش می‌کند روابط اجتماعی یک حاکم است؛ که در راس آن صداقت و احسان و ساده گرفتن به مردم است، باید با طبقات مختلف مردم با مدارا رفتار شود چرا که آنها پایه‌های اصلی یک حکومت هستند چه ثروتمندان و چه نیازمندان.
مصطفی سلیمانیان استاد حوزه علمیه قم در گفت و گو با خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا) از همدان، اظهار کرد: نامه 53 که نامه‌ی حضرت علی(ع) به مالک اشتراست، به عنوان نامه حکومت داری و حکومت شناسی معروف است .
سلیمانیان در ادامه بیان کرد: حضرت علی(ع) مالک اشتر را به عنوان امیر و نماینده خود به همراه دستورات حکومت داری که برای او نگاشته شده بود به مصر فرستادند .
وی با اشاره به اینکه نامه 53 نهج البلاغه به عنوان قدیمی‌ترین سند رسمی روش حکومت داری در سازمان ملل ثبت شده است، بیان کرد: در این نامه امام علی(ع) مالک اشتر را در ابتدا به مسائل کلی تقوا سفارش می‌کند چرا که این نامه را حضرت علی(ع) به مالک بن حارث اشتر نخعی نوشتند، جد مالک یغوث بن نخع بود به همین دلیل اینان را از قبیله‌ی نزحج، نخعی می‌گفتند.
سلیمانیان گفت: مالک اشتر در جنگ با رومیان و فتح ایران شرکت داشت، با فرماندار فاسد کوفه درگیر شد و اولین کسی بود که برای امام علی(ع) بیعت گرفت و در جنگ جمل و صفین جزء فرماندهان به نام و بسیار شجاع امام بود و در نهایت در روستای قولزوم توسط جاسوسان مسموم شد.
این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: در این نامه حضرت علی(ع) مالک را به تقوا، انجام واجبات و ترک محرمات سفارش می‌کند چراکه انجام آنها باعث رشد آدمی و ترک آنها باعث سقوط ارزش انسان است.
سلیمانیان با اشاره به ویژگی یک حاکم اسلامی افزود:حضرت در قسمت بعد مالک را به اداره درست حکومت سفارش می‌کنند اولین سفارش ایشان به مالک اشتر نسبت به مردم، رفتار رهبر جامعه مبنی بر رحمت، عطوفت و محبت نسبت به آنها است.
وی ادامه داد: حضرت علی(ع) می‌فرماید« ای مالک باید به همه‌ی مردم کمک کنی چون مردم برادران دینی تو و یا نظیر تو در خلقت هستند» به همین دلیل مالک را به مدارای با مردم و عدم غارت اموال آنها سفارش می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه اولین آسیبی که برای هر حاکم در کمین است غرور و خودپسندی اوست افزود: حضرت علی(ع) فرمودند« غرور از کار حاکم باید نابود شود».
این استاد حوزه با بیان اینکه سفارش بعدی امام علی(ع) ترجیح نظرات و رضایت مردم عادی به سیاست است ادامه داد: عموم مردم برعکس افراد سیاسی که در هر درخواستی در ابتدا حزب خود را در نظر دارند غالبا درخواست‌هایی به حق داشته و سریع‌تر راضی می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه سفارش سوم امام علی(ع) به مالک حفظ سرّ بوده است گفت: با توجه به اینکه حفظ اسرار در یک نظام به نفع مردم و نظام حکومت است به جهت حفظ آبروی مردم و مسائل امنیتی لازم است.
این استاد دانشگاه و حوزه افزود: اینکه مدارای با مردم جز اولین سفارشات حضرت علی(ع) است لذا بیانگر مهم بودن آن در پایه‌گذاری یک دولت است.
وی افزود: نکته بعدی که حضرت علی(ع) سفارش می‌کند مشورت است، طبیعتا هر حاکمی مشاوری دارد اما نکته‌ی مهم در این نامه صفات یک مشاور است، مشاوری خوب است که در مقابل حاکم، ترس نداشته باشد و حریص و اهل ستم نباشد. بارها شاهد آن بوده‌ایم که بعد از کناره گیری یک حاکم مشاوران او به ظالم بودن و ناکارآمدی او اذعان کرده‌اند اما به دلیل ترس تا آن روز او را قبول داشته‌اند.
سلیمانیان اظهار کرد: آخرین مسئله‌ای که حضرت علی(ع) مالک اشتر را به آن سفارش می‌کنند روابط اجتماعی یک حاکم است که در راس آن صداقت و احسان و ساده گرفتن به مردم است، باید با طبقات مختلف مردم با مدارا رفتار شود چرا که آنها پایه‌های اصلی یک حکومت هستند چه ثروتمندان و چه نیازمندان.
وی در پایان خاطرنشان کرد : امروزه یکی از مسئله‌هایی که در برخی مدیران دیده می‌شود دور شدن آنها از مردم و گرفتاریشان با خواص این دنیا است.
اینکه گاهی گمان دارند اطلاعات آنها درست است و به مردم به این دلیل که دارای مقامهای مدیریتی نیستن اعتماد ندارند، حال آنکه حضرت علی(ع) حاکمان را به مردمداری دعوت کرده است و همچنین مقام معظم رهبری چاره‌ی کار آنها را در برگشت به نامه‌ی 53 نهج البلاغه دانسته‌اند.
