احمدبن موسی(ع) شیعه را از انحراف نجات داد / تكرار دوباره عاشورا در سرزمین پارس

به گزارش ایكنا از فارس، نامش را احمد نهادند و رسمش مانند سایر اجداد بزرگوارش، رسم علوی بود. آن‌قدر دارای كرامت و بزرگی بود كه به او سیدالسادات‌الاعاظم لقب دادند.  

امام موسی کاظم(ع) دارای ۵ همسر و 19 فرزند پسر بوده است که امامزادگان احمد و میرمحمد و حمزه علیهم‌السلام همگی از یک مادر بوده‌اند که وی مشهور به ام احمد بوده است که امام موسی کاظم(ع) نسبت به او بسیار مهربان بود. وقتی که آن حضرت از مدینه به بغداد رهسپار می‌گشت ودیعه امامت را به او سپرده و فرمود: «هرکس و در هر موقع و زمانی که نزد تو آمد این امانت را از تو مطالبه کرد باید بدانی که من شهید شدم و آن کس جانشین و امام بعد از من است و اطاعتش بر تو و سایر مردم واجب است».

در میان فرزندان ام احمد، حضرت احمد به کرم، جلالت و شجاعت از همه امتیاز داشت و شب‌ها تا صبح به عبادت مشغول بود و در عمر خود هزار بنده آزاد کرد.

در فضیلت احمدبن موسی(ع) سخن بسیار است. به‌طور کلی از آنچه نسب‌شناسان، علمای رجال، محدثان، محققان، مورخان،‌ مؤلفان و نویسندگان در خصوص احمدبن موسی(ع) و فضایل وی نوشته‌اند،‌ بر می‌آید که او کریم، شجاع، فاضل،‌ صالح، پرهیزگار، صاحب ثروت و منزلت، بزرگوار و با عزت بوده و نزد پدرش منزلتی خاص داشته است. شب‌ها تا صبح به عبادت مشغول بوده، با قلم خود، ‌قرآن بسیار نوشت و شخصی موثق و راوی احادیث زیادی از نیای خود بود.

احمدبن موسی(ع) آنچنان فضایل و مناقب بود كه در عصر او مردم گمان می‌كردند كه جانشین پدرش امام موسی كاظم(ع) خواهد بود و امام بعد از ایشان است و در این راستا بارها داستان ولایت‌مداری را از زبان علما شنیده‌ایم و خوانده‌ایم.

نقش احمدبن موسی(ع) در رشد تشیع به خوبی بازگو نشده است

اما به حق می‌توانیم ادعا کنیم که آنچنان که باید نقش حضرت احمدبن موسی(ع) در رشد تشیع بازگو شود، تبیین نشده است و ویژگی‌هایی آن حضرت به شکل صحیح انعکاس پیدا نکرده است.

مقام و موقعیت حضرت احمدبن موسی(ع) چنان تأثیرگذار بود که بعد از امام هشتم(ع) شیعه دچار تفرقه و تشتت نشد و کسانی که به امام هشتم(ع) اعتقاد داشتند تا امام دوازدهم پیش رفتند و بدان‌ها اعتقاد داشتند در حالی که نسبت به ائمه گذشته چنین نبود. ‌کسانی که به امام هشتم(ع) رسیدند راه را ادامه دادند تا امام دوازدهم و این به برکت برخورد مناسبی بود که حضرت احمدبن موسی(ع) در مدینه انجام دادند.

در آن زمان به دلیل طولانی‌شدن مدت زندان امام موسی كاظم(ع) مردم از اطلاعات لازم دور افتاده بودند و دچار شیادانی در گوشه و کنار کشورهای اسلامی شده بودند و در آن موقعیت حضرت احمدبن موسی(ع) عملاً ولایت را اثبات کرد و تمام کسانی که برای بیعت به خانه ایشان آمده بودند را به همراه خود خدمت امام هشتم(ع) آورد و اعلام کرد که امام من،‌ علی‌بن موسی‌الرضا(ع) است.

این اقدام احمدبن موسی(ع) در آن زمان كه دارای مقبولیت بسیار بالایی در میان مردم بود، بسیار مؤثر واقع شد زیرا سایر مردم نیز به تبعیت از ایشان با امام رضا(ع) بیعت كردند. پس در واقع اقدام حضرت احمدبن موسی(ع) موجب شد که شیعه در کنار امام هشتم(ع) باقی بماند و بعد از آن به جای دیگری انحراف پیدا نکند.

دوران احمدبن موسی(ع) و امام رضا(ع) مصادف با خلافت مأمون عباسی بود كه در آن زمان قیام و نهضت سادات هاشمی و علوی به اوج خود رسیده بود و با زعامت و هدایت حضرت امام رضا(ع) اسلام راستین و حاكمیت الهی ترویج و چهره كریه خلفای عباسی و حكومت غاصبان روشن می‌شد لذا مأمون به‌منظور فرو نشاندن مبارزات انقلابی شیعیان و تحكیم خلافت متزلزل عباسی، حضرت امام رضا(ع) را علی‌رغم میل باطنی از مدینه به طوس انتقال داد و ولایت‌عهدی را به ایشان تحمیل كرد.

چگونگی شهادت احمدبن موسی(ع)

بعد از آن كه امام رضا(ع) به طوس رفت، نامه‌ای برای برادر بزرگ خود یعنی احمدبن موسی(ع) نوشت و از او درخواست كرد تا به نزدش در طوس بیاید لذا حضرت احمدبن ‌موسی(ع) به ‌همراه دو تن از برادرانش به نام‌های محمد و حسین و گروه زیادی از برادرزادگان، خویشان و شیعیان، بالغ بر دو یا سه هزار نفر به قصد دیدار امام(ع) از طریق بصره عازم خراسان شدند و از هر شهر و دیاری كه می‌گذشتند، بر تعداد همراهانشان افزوده می‌شد، به‌طوری‌كه برخی از مورخان تعداد آن‌ها را نزدیك به پانزده هزار نفر ذكر كرده‌اند.

در همین حین بود كه مأمون امام رضا(ع) را در سال 202 هجری قمری به شهادت رساند و وقتی از حركت احمدبن موسی(ع) به سمت طوس خبردار شد به فكر راه چاره افتاد بنابراین به تمام حكام و عمال خود دستور داد هر كجا قافله بنی‌هاشم را یافتند، مانع از حركت شوند یا آن‌ها را به قتل رسانند.

حاكم فارس «قتلغ خان» با لشكری انبوه از شهر خارج شد و در برابر كاروان احمدبن ‌موسی(ع)‌ اردو زد. آن حضرت در دو فرسنگی شیراز با قتلغ‌خان روبه‌رو شد. در آن‌جا خبر شهادت برادرش علی‌بن‌ موسی‌الرضا(ع) انتشار یافت. احمدبن ‌موسی(ع) اصحاب و یاران خود را خواست و جریان را به آگاهی همه رساند و افزود: قصد این‌ها ریختن خون فرزندان علی‌بن ‌ابی‌طالب(ع) است، هر كس از شما مایل به بازگشت باشد یا راه فراری بداند، می‌تواند جان از مهلكه به سلامت برد كه من چاره‌ای جز جهاد با این اشرار ندارم. تمامی برادران و یاران حضرت عرض كردند كه مایل‌اند در ركاب وی جهاد كنند. آن بزرگوار در حق آن‌ها دعای خیر كرد و فرمود: پس برای مبارزه،‌ خود را آماده سازید.

سپاه قتلغ خان در برابر یاران احمدبن ‌موسی(ع) صف‌های خود را آراستند و جنگ نابرابری آغاز شد. در نتیجه رشادت و فداكاری یاران احمدبن‌ موسی(ع)، دشمن چند بارشكست خورد و عقب‌نشینی كرد. اما در نهایت احمدبن موسی(ع) و تعداد زیادی از یارانش، هر كدام به وضعی و در موضعی به ‌شهادت رسیدند و مورخان اتفاق نظر دارند که غالب امامزادگان در فارس و دیگر شهرهای ایران، از پراکنده‌شدگان این نهضت هستند.

در تاریخ اسلامی، سالروز شهادت آن حضرت را ۱۷ رجب‌المرجب می‌دانند که بدین‌منظور همه ساله برنامه‌های متنوع و مختلفی جهت بزرگداشت این روز در جوار بارگاه ملکوتی آن حضرت در شیراز برگزار می‌شود.

آستان مقدس حضرت سیداحمدبن موسی‌الکاظم(ع)ملقب به شاهچراغ(ع) و سیدمیرمحمدبن موسی(ع) را چلچراغ شیراز می‌نامند که انوار تابناک خود را بر آسمان استان فارس و مردمان متدین و ولایتمدار آن گستردانیده است.

رهنمودهای رهبری افق جدیدی بر شناخت شیراز گشود

این حرم مطهر به فرموده مقام معظم رهبری، سومین حرم اهل بیت(ع) در ایران اسلامی است و رهنمودهای معظم‌له افق جدیدی مبنی بر شناخت شیراز به‌عنوان سومین شهر مذهبی کشور گشود. تعابیر رفیع ایشان درباره شخصیت احمدبن موسی(ع) و جایگاهی که شیراز یافته است، می‌تواند منشأیی برای تحول فرهنگی و مذهبی و قرار گرفتن به عنوان یکی از رویکردهای توسعه این شهر به شمار آید.

از نظر صاحب‌نظران و علما و اندیشمندان، از احمدبن موسی شاهچراغ(ع) در چهار مورد هجرت، جهاد، شهادت و ولایت‌مداری در اکثر زمان‌ها به‌عنوان الگوی برتر یاد شده است.

فرهنگ ولایت‌مداری،‌ دفاع از ولایت و پایمردی بر ارزش‌ها جزو درس‌های نسخ نشده اهل بیت(ع) است که حضرت شاهچراغ(ع) در این زمینه‌ها به عنوان نمونه بارز اجتماعی یاد شده است.

احمدبن موسی(ع) متعلق به جامعه بشری است

بنا بر مطالب فوق باید تأكید كرد كه شخصیت احمدبن موسی(ع) شخصیتی در حد فارس و کشور نیست بلکه فراتر از اینهاست و در حد جامعه اسلامی و حتی به یک معنا جامعه بشری است و باید در معرفی چهره او اقدامات لازم و اساسی را دنبال کرد و انجام داد.

در شیراز طبق یك رسم بیش از 90 ساله، هر ساله در 17 رجب و به‌مناسبت سالروز شهادت حضرت احمدبن موسی(ع) مراسم سوگواری با حضور هیئات مذهبی در حرم مطهر آن حضرت برگزار می‌شد اما امسال به دلیل شیوع كرونا این مراسم برگزار نشد.

راه‌اندازی بخش زیارت نیابتی حرم شاهچراغ(ع)

با این حال دست‌اندركاران حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) سعی كردند تا داغ زیارت به دل شیفتگان خاندان عصمت و طهارت(ع) نماند لذا بخش زیارت نیابتی را در پایگاه اینترنتی آستان مقدس شاهچراغ(ع) به آدرس shahecheragh.ir/ziarat راه‌اندازی كردند كه علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به این آدرس درخواست خود را به همراه دلنوشته ارسال كنند تا خادمان حرم مطهر نایب‌الزیاره آنان باشند.

البته کاربران عرب زبان و انگلیسی زبان نیز برای این منظور می‌توانند به لینک های arabic.shahecheragh.ir/ziarat و en.shahecheragh.ir/ziarat مراجعه و درخواست خود را ثبت كنند.

یادآور می‌شود، از زمان شیوع بیماری كرونا در استان فارس و بنا به توصیه مسئولان ستاد مدیریت مقابله و پیشگیری از كرونا، زیارت در حرم مطهر شاهچراغ(ع) محدود شده است و در جوار مضجع شریف آن حضرت حائل قرار داده شده است و زائران تنها از باب‌الرضا(ع) امكان تشرف به حرم مطهر دارند.