معیارهای لازم برای اسلامی شدن دانشگاه‌ها

حجت‌الاسلام والمسلمین اسماعیل رئیسی، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور چهارمحال‌و‌بختیاری، در گفت‌و‌گو با ایکنا از چهارمحال و بختیاری، اظهار کرد: مسئله اسلامی شدن دانشگاه‌ها چندین سال گذشته از سوی مقام معظم رهبری به عنوان شعار راهبردی و استراتژیک برای پیشرفت و آینده مطلوب کشور در میان دانشگاهیان مورد توجه قرار گرفت و ایشان این مسئله مهم را به دانشگاهیان گوشزد کردند.

وی با اشاره به اینکه اسلامی کردن دانشگاه‌ها معنای عمیق و وسیعی دارد که همگان باید به آن توجه کنند، افزود: متأسفانه برخی از روی جهالت یا تعمد به سراغ ظواهر کم اهمیت و کم فروغ در دانشگاه رفته‌اند و عده‌ای جنجال به پا کردند که این نظریه موجب فرار مغزها و اختناق خواهد شد.

رئیسی گفت: اگر بخواهیم علمی شویم، باید اسلامی شویم، زیرا هیچ مکتبی به اندازه اسلام به علم و معرفت توجه نکرده، بنابراین از شاخصه‌های اساسی اسلامی شدن دانشگاه‌ها مسئله علمی شدن و عمیق شدن است.

وجه قالب دانشگاهیان دین‌مدارانه و تدین باشد

وی بیان کرد: از نظر رهبری به عنوان تئوریسین اسلامی شدن دانشگاه و موتور محرک این شعار، گرچه نباید از ارزش‌های اسلامی در دانشگاه فاصله گرفت و به دنبال علمی شدن ظواهر پیش رویم، بلکه بایستی وجه قالب دانشگاهیان دین‌مدارانه، دیندارانه و تدین باشد.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه متدین بودن یکی از شاخصه‌های اسلامی شدن دانشگاه‌ها است، ادامه داد: باید وجه قالب دانشگاه متدینانه باشد، یعنی علم را در خود بجوشاند، همانطور که تمدن علمی در سال‌های آغازین اسلام انجام گرفت، در دنیای امروز هم اگر بهره‌ای از علم می‌بریم، به برکت تمدن اسلامی است که شاخصه اصلی آن علم بوده است.

وی ادامه داد: دانشگاه‌‌ اسلامی باید مرکز علم و تعمق باشد، از طرف دیگر پرداختن به مقوله علم، تحقیق و صنعت یکی از مهم‌ترین و واجب‌ترین مهمات نظام اسلامی است.

رئیسی تصریح کرد: مسئله اسلامی شدن دانشگاه‌ها به این معناست که دانشگاه به معنای واقعی کلمه، محل فراگرفتن علم است، گرچه یکی از شعارهای اصلی رهبری در میان دانشگاهیان تولید علم بوده و این امر به معنای اسلامی شدن است، بنابراین سوء‌ برداشت‌های جاهلانه که در فضای دانشگاه مشاهده می‌شود، باید کاملا رفع شوند.

رئیسی یادآور شد: باید رویکرد دانشگاه در کلیت خود همان جهات و اهداف انقلابی و اسلامی باشد، زیرا برخی قصد دارند دانشگاه را از اهداف اسلامی شدن منحرف کنند، از طرفی باید جهت‌گیری دانشگاه دفاع از ارزش‌های اسلامی و دفاع از مظلومان و محرومان باشد.

وی افزود: باید در دانشگاه اسلامی ایستادگی بر اصول، پایه‌های مستحکم فکر و اندیشه، شکوفایی و نشاط معنا داشته و مظاهر فسق و فجور در آن دانشگاه وجود نداشته باشد.

آرمانگرایی اصل مهم و اساسی در دانشگاه

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور چهارمحال و بختیاری با تأکید بر اینکه آرمانگرایی در دانشگاه یک اصل مهم است، تصریح کرد: دانشگاه نباید به هیچ حدی، قانع باشد البته از لحاظ کمیت بعد از انقلاب شاهد تحول عظیم در این زمینه هستیم. اگر دانشگاه بخواهد کشوری آباد با رفاه عمومی ایجاد و آن را در افق بالاتری بسازد، باید از دو جناح علم و معنویت، اخلاق و دین برخوردار باشد، بنابراین آرمانگرایی به معنای علم است.

وی افزود: امروزه بدون ابزار علم در دنیا نمی‌توان قدم از قدم برداشت و در این زمینه موفق بود، بنابراین در تمام امور کشور و مسائل عمومی حتی در گسترش اخلاق و معنویت نیاز به علم بالا و تعمق علمی وجود دارد که لازم است برای ارتقا یافتن در علم، تلاش بیشتری صورت گیرد.

رئیسی تأکید کرد: با مطالعه تاریخ متوجه می‌شویم برخی اروپایی‌های خشن که در ذات آن‌ها خشونت وجود دارد با اینکه با ظاهر آراسته‌ مقابل انسان‌ها ظاهر می‌شوند، اما ذاتاً خشن هستند و امروز به برکت علم به مردم دنیا زورگویی می‌کنند، پس مشخص است که علم وسیله اقتدار است.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور چهارمحال و بختیاری ادامه داد: این مسئله بسیار مهم بوده و لازم است در علم آرمانگرا باشیم که مسئله اسلامی شدن دانشگاه‌ها جدای از این امر نیست، از طرفی دانشگاه باید به گونه‌ای باشد که استعدادهای علمی را طوری تربیت و کشف کند که طی چند سال آینده افراد مستعد را شناسایی و در مجموعه‌های علمی جهان از وجود آن‌ها استفاده شود، بنابراین اگر دانشگاه به وظیفه علمی خود عمل کند از چنین استعدادهایی برخوردار خواهیم شد.

وی اضافه کرد: متأسفانه افراد مستعد بسیاری در دانشگاه‌ها وجود دارد اما دانشگاه یا این افراد را کشف نمی‌کند یا قدردان چنین افرادی نیست، از طرفی بسیاری تلاش می‌کنند که در دانشگاه‌ها بن‌بست علمی ایجاد کنند که بنا به فرمایش رهبری، ایجاد بن‌بست علمی بزرگ‌ترین جنایت است و این کار از کشت و کشتار و شکنجه کردن به مراتب بالاتر است.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور چهارمحال و بختیاری گفت: اگر دانشگاه بخواهد اسلامی عمل کند بایستی برنامه کلان علمی برای کشور فراهم کند، از طرفی شاخصه اول در اسلامی شدن دانشگاه یا سند اسلامی شدن، این بوده که دانشگاه به دنبال ارتقای کیفیت علمی خود باشد و واقعاً استعدادهای علمی را کشف و در اختیار جامعه قرار دهد.

ضرورت وابستگی دین در وجود دانشجو

وی بیان کرد: دانشگاه باید به گونه‌ای تجدید بنیان شود که معرفت دینی از سوی دانشجو پیدا شود، یعنی این فرد وابسته به دین باشد و متقابلاً، دانشگاه باید به گونه‌ای برخورد کند اگر کسی نسبت به دین اهتمام و معرفتی نداشت، در وجود دانشجو وابستگی به دین را بگنجاند.

رئیسی تصریح کرد: مهم این است که شاکله دانشگاه، اسلامی باشد، مثلاً در حوزه‌های علمیه افرادی که در آن وارد می‌شوند، شاید از لحاظ اعتقادی و تدین در افق موردنظر نباشند اما با توجه به فضای عمومی و محتوایی، چند سالی که در آن فضای قرار گیرد، متدینانه از حوزه خارج خواهد شد.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور چهارمحال و بختیاری ادامه داد: ما نیز به دنبال اسلامی شدن دانشگاه در این مقوله هستیم تا خروجی آن، دانشجویی پایبند به اعتقادات و وابسته به دین باشد که متأسفانه این‌گونه نیست و اکنون دست‌پرورده‌های دانشگاه‌ها از چنین خصوصیاتی به معنای واقعی، برخوردار نیستند، بنابراین آنچه به علم روح و جان و جهت می‌بخشد در حقیقت جهت فکری، سیاسی، دینی و انقلابی دانشگاه است که باید جهاد انقلابی در این زمینه شکل گیرد.

وی اظهار کرد: به معنای واقعی دانشگاهی دیندار است که تمایل به ارزش‌های انقلابی و اسلامی داشته باشد، بنا به تعبیر رهبری، دانشگاهی که در آن بحث انقلابی بیان نشود و استاد و دانشجو نسبت به حرکات انقلابی پیشاهنگ نباشند، احساس تکلیف در آن‌جا انجام نخواهد شد و تضمین‌کننده آینده دانشجویان نیست.

برخی مسائل دانشگاه با اسلامیت منافات دارد

رئیسی با اشاره به اینکه متاسفانه در دانشگاه‌ها مسائلی به لحاظ ظاهری وجود دارد که با اسلامیت منافات دارد، بیان کرد: برخوردار نبودن اساتید دانشگاه از مطالعه مفید از مصادیق این امر است که متأسفانه بسیاری از اساتید بدون مطالعه سرکلاس حاضر می‌شوند یا مطالب چند سال را هر ساله تکرار و انگیزه کافی را در دانشجو ایجاد نمی‌کنند.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور چهارمحال‌و‌بختیاری نبود نشست‌های مشورتی با دانشجویان، نبود ارتباط دانشگاه‌ها با مراکز علمی و غریب بودن پژوهش در دانشگاه را از جمله عواملی برشمرد که با اسلامیت دانشگاه در تضاد هستند.

وی تأکید کرد: نشاط علمی در دانشگاه وجود ندارد و دانشگاه تنها به دنبال اعطای مدرک‌ است، از طرفی برخی از کتب درسی به لحاظ محتوایی، از محتوای سالمی برخوردار نیستند، حتی در کتاب‌های علوم انسانی وارفتگی، بی‌عزمی و تسلیم در برابر دشمن را آموزش می‌دهند.

رئیسی یادآور شد: در حقیقت رهبری به روسای دانشگاه‌ها و مسئولان ذیربط بر مطالبه اساسی و کلیدی دانشجویان در دانشگاه تأکید کردند که باید این امر مدنظر قرار گیرد، گرچه نهاد رهبری در دانشگاه‌ها می‌توانند نقش بسزایی را در اسلامی شدن دانشگاه‌ها ایفا کنند.

وی بیان کرد: جامعه به لحاظ شکلی و اسمی اسلامی است، حتی افراد ادعای اسلامی بودن را دارند، اما با بدیهیات و اولویت‌های اسلام فاصله بسیار داریم که لازم است برای رفع فاصله اقدامات مؤثری در جامعه به خصوص جامعه دانشگاهی شکل بگیرد.