خلأ پرداخت به ادعیه در کتب دانشگاهی و درسی

حجت‌الاسلام محمدهادی شهاب، عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی با اشاره به جذابیت و جنبه عرفانی ادعیه‌‌ای که از امامان به یادگار مانده است، اظهار کرد: از جمله ادعیه عرفانی، پرمحتوا و معرفتی که به دست ما رسیده، ادعیه امام سجاد(ع) و گفتار و فرمایشات امام علی(ع) در نهج‌البلاغه است.

وی افزود: جالب این است که نشر این ادعیه در شرایطی رخ داده است که امام سجاد(ع) در متن حادثه کربلا بوده‌اند و این ادعیه در جریانات حاکمیت ظلم و جور آن زمان، منتشر شد که این نشان‌دهنده مقام بلند معرفتی امام سجاد(ع) است.

استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه بیرجند بیان کرد: صحیفه سجادیه به همین دلیل بسیار اهمیت دارد؛ دعاهای ایشان در واقع دارای یک سیستم علمی و معرفتی بوده و مجموعه هدایت‌بخشی است؛ ضمن اینکه بسیار به لحاظ احساسی و عاطفی نیز قوی است.

شهاب ادامه داد: وقتی فردی ادعیه امام سجاد(ع) را می‌خواند همه اضلاع وجودی وی سیراب می‌شود؛ چراکه صحیفه سجادیه بعد وجودی، احساسی، معرفتی و شناختی آدمی را قوی و در واقع انگیزه‌های قوی از لحاظ کنشی در او پیدا می‌شود.

وی افزود: ادعیه امام سجاد(ع) احساس آدمی را همراه با شناخت برمی‌انگیزاند؛ این شناخت شامل معرفت نسبت به خود و خداوند و شناخت از مسیری است که می‌خواهید به سوی خداوند طی کنید؛ این شناخت یک شناخت وجودی بوده و تنها ذهنی نیست.

شهاب با بیان اینکه این معرفت، شناختی است که با کل وجودتان سروکار دارد چراکه همه احساسات و عواطف شما را درگیر می‌کند؛ لذا مکتب امام سجاد(ع) یک مکتب معرفتی، تربیتی، اخلاقی و عرفانی است، اظهار کرد: متأسفانه با وجود اینکه میراث ما فرهنگ شیعی است بسیار از آن فاصله داریم.

وی بیان کرد: این معرفت شناختی در نهج‌البلاغه نیز مشاهده شده و در کلام امام علی(ع) نیز این معرفت و شناخت نسبت به خود و خداوند وجود دارد که هر فردی کمی از آن را مطالعه کند به وجود آن پی خواهد برد.

شهاب با بیان اینکه معرفت‌افزایی نسبت به کلام و گفتار امیرالمؤمنین(ع) بسیاری از مشکلات جوامع ما را نیز حل خواهد کرد، تصریح کرد: خواندن و یا عمل کردن به این ادعیه و گفتار راه زندگی را بر ما هموار خواهد کرد و برای حل مشکلات ما راهگشا خواهد بود.

وی تصریح کرد: خلأ این مضامین بسیار در جامعه ما مشهود است؛ به‌طور مثال در کتب درسی نیز باید این مضامین دیده شود، اما متأسفانه خود ارتباط روحی قوی با این مضامین برقرار نکرده‌ایم تا اینکه به کتب درسی وارد شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند با بیان اینکه ائمه اطهار(ع) به دعا نگاه متفاوتی دارند، گفت: دعا ارتباطی است که فرد با خداوند برقرار می‌کند و در آن ارتباط خود و خدا را می‌یابد؛ در حالی که این نوع دعا در وجود ما بسیار کم است؛ دلیل این خلأ این است که افراد دست‌اندرکار این حوزه به شدت صورت‌گرا فعالیت می‌کنند.

شهاب با بیان اینکه اگر هم روزی محتواهای ادعیه وارد کتب دانشگاهی و درسی شوند، صوری و شکلی بوده و جنبه محتوایی ندارد، تصریح کرد: این یک خطر مهم در وضعیت فرهنگی ماست و اگر نتوانیم محتوا و جذابیت ادعیه و زندگی امامان معصوم(ع) را منتقل کنیم، در واقع تنها نام‌های زیبایی داریم که نسل جوان ما از محتوای آن هیچ نمی‌دانند.