روش‌های تفسیر قرآن توسط امام صادق(ع)
مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در جمعیت هلال احمر استان قزوین با بیان روش‌های تفسیری امام صادق(ع)، گفت: در بیان روش‌های تفسیری امام می‌توان به روش تفسیری قرآن به قرآن یا تفسیر کردن آیات به وسیله آیات دیگر اشاره کرد. همچنین تفسیر آیات با بهره‌گیری از احادیث و روایات پیامبر(ص) و یا امامان پیشین و گاهی هم تفسیر آیات با توجه به شأن نزول آنها از دیگر روش‌هایی است که امام در تفسیر قرآن به کار گرفته است.
حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالفضل مفیدی‌کیا، مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در جمعیت هلال احمر استان قزوین، در گفت‌‌وگو با ایکنا از قزوین دوران امامت امام صادق (ع)، گفت: امام باقر(ع) و امام صادق(ع) همزمان با دوران جابه‌جایی حکومت بنی‌عباس و بنی‌امیه حرکت خود را با خونخواهی شهادت امام حسین(ع) و یارانش آغاز کردند و به شایستگی از این فرصت برای تبیین اصول و مبانی اسلام بهره بردند.
وی ادامه داد: امام صادق(ع) با راه‌اندازی دانشگاه علوم دینی، بالغ بر چهار هزار شاگرد تربیت کرد و در تعلیم مبانی دین و تفسیر و عرفان و کلام کوشید و موضوعات علمی همچون شیمی و ریاضیات را هم به آنان آموخت.
مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در جمعیت هلال احمر استان قزوین اظهار کرد: شاگردان امام صادق(ع) منحصر به شیعیان نبودند و افرادی همچون محمدبن‌مسلم، برید‌بن‌معاویه و هشام‌بن‌حکم از محضر امام تلمذ کردند. زرارةبن‌اعین‌شیبانی در علم حدیث، هشام‌بن‌محمد‌بن‌السائب در علم کلام و جابربن‌حیان‌مالک در علم شیمی آموزه‌های فراوانی از امام صادق(ع) فرا گرفته‌اند.
وی خاطرنشان کرد: عده‌ای از بزرگان و رؤسای فرقه‌های اهل سنت هم در مکتب امام صادق(ع) شاگردی کرده‌اند. ابوحنیفه؛ بنیانگذار فرقه حنفی اهل سنت از جمله آن‌هاست. ابوحنیفه ۲ سال نزد امام شاگردی کرده و از او نقل است که اگر این ۲ سال شاگردی نزد امام شیعیان نبود من در زمینه علم و در راهِ یافتن پاسخ سوالاتم به هلاکت می‌رسیدم.
مفیدی‌کیا بیان کرد: ابوحنیفه نقل می‌کند که روزی منصور دوانیقی مرا فراخواند و درخواست کرد تا چهل سوال طرح کنم به طوری که امام‌صادق(ع) از پاسخگویی به آن عاجز شود و شخصیت علمی‌اش تنزل پیدا کند. اما ابوحنیفه ۴۰ سوال مطرح کرد و امام به تک تک آنها به طور مفصل و با تشریح مسائل پاسخ داد که در انتهای آن جلسه ابوحنیفه می‌گوید من انسانی عالم‌تر و فقیه‌تر از علی‌بن‌محمد ندیده‌ام.
وی افزود: همچنین مالک‌بن‌انس بنیانگذار فرقه مالکی اهل سنت عنوان می‌کند با فضیلت‌تر از علی‌بن‌محمد؛ نه چشمی دیده، نه گو‌شی شنیده و نه بر قلب کسی خطور کرده است. این سخن را مالک‌بن‌انسی می‌گوید که از لحاظ ساختار فکری در نقطه مقابل و مخالف امام صادق(ع) قرار دارد.
این مسئول ادامه داد: جایگاه علمی امام صادق از نظر علم و عبادت و ورع و تقوا فوق‌العاده متعالی و مافوق تصور بشر است. امام معصوم است و با وحی در ارتباط است. اگر چه ائمه دیگر ما هم به همین صورت بودند اما در میان آنان امام ششم بیش از همه فرصت پرداختن به علم و دانش و تربیت دانشمندان و دانشجویان در زمینه‌های مختلف علمی و فلسفی و عبادی را پیدا کرده است.
عرفان امام صادق(ع)، عرفان عبودیتی است
وی اظهار کرد: جز آنچه مختص ذات خداوندی است تمام ابعاد وجودی خداوند در اهل‌بیت(ع) تجسم یافته و اهل‌بیت نشانه‌های خدا بر روی زمین هستند؛ به همین جهت نمی‌توان با صراحت گفت که مقام علمی امام چیزی جدا از عرفان اوست چرا که آنچه در مقام علمی امام می‌بینیم در عرفان امام هم بروز و ظهور یافته است.
این مبلغ دینی گفت: عرفان امام صادق(ع) از نوع عرفان‌های مصطلح نیست بلکه سبک عرفانی امام بر پایه سلوک او استوار است. سبک زندگی امام بر اساس عبودیت و بندگی خدا است یعنی عرفان امام «عرفان عبودیتی» است نه عرفان حالتی یا صرفاً عرفان معرفتی.
وی افزود: امام صادق(ع) بنده‌ای بود که کشاورزی می‌کرد و در کار خود عرق می‌ریخت، در فعالیت علمی چهار هزار شاگرد تربیت کرد و در عین حال صاحب خانواده هم بود و با آنها در کمال احترام و اخلاق و ادب و محبت رفتار می‌کرد به نحوی که خانواده و تربیت فرزندان در مرکز توجهات امام قرار داشت و علاوه بر اینها در اجتماع هم حاضر بود و به فعالیت‌های سیاسی می‌پرداخت. اینها بیانگر آن است که عرفان امام در تمام ابعاد زندگی و شخصیتی او متجلی بود.
مفیدی‌کیا با بیان اینکه امام‌صادق(ع) عرفان را در دعا می‌دید، بیان کرد: آن حضرت افراد را به ارتباط با خدا و دعا کردن سفارش می‌کرد و تأکید داشت جز از طریق دعا نمی‌توان به خدا نزدیک شد. معمولاً وقتی موضوع دعا کردن پیش می‌آید صحیفه سجادیه به ذهن ما خطور می‌کند در حالی‌که از امام صادق(ع) ۱۳۵۵ مورد دعا در موضوعات مختلف به ما رسیده است که این دعاهای معرفتی، تجلی عرفان امام است.
وی در رابطه با سبک تفسیر قرآن امام‌صادق(ع) اظهار کرد: تفسیر امام صادق تفسیر قرآن با روایت و احادیث است. امام سبک ویژه‌ای برای تفسیر قرآن داشت و در این عرصه هم شاگردان بسیاری تربیت و به جهان اسلام تزریق کرده است. آنچه در سبک تفسیری امام حائز اهمیت است آن است که ایشان به شدت از تفسیر به رأی پرهیز می‌کرد.
مسئول دفتر نمایندگی ولی‌فقیه در جمعیت هلال احمر استان قزوین گفت: در بیان روش‌های تفسیری امام می‌توان به روش تفسیری قرآن به قرآن یا تفسیر کردن آیات به وسیله آیات دیگر اشاره کرد. همچنین تفسیر آیات با بهره‌گیری از احادیث و روایات پیامبر(ص) و یا امامان پیشین و گاهی هم تفسیر آیات با توجه به شأن نزول آنها از دیگر روش‌هایی است که امام در تفسیر قرآن به کار گرفته است.
وی ادامه داد: گاهی تفسیر قرآن امام‌صادق(ع) به‌صورت واژگانی بوده و از طریق تشریح کلمات آیه به تفسیر آن می‌پرداخت. امام به حجیت ظواهر قرآن در تفسیر آیات به شدت اهمیت می‌دادند و در مقابل به شدت از تفسیر صوفیان و قاریانی که امام را به شدت بالا برده و تا جایگاه خداوندی رسانده بودند پرهیز می‌کرد.
مفیدی‌کیا در پایان گفت: ابوعبدالرحمن سلمی نخستین کسی بود که کتاب‌های تفسیر قرآن امام‌صادق(ع) و احادیث تفسیری ایشان را جمع‌آوری کرده و کتاب «حقایق‌التفسیر» را به رشته‌ی تحریر درآورده است. از امام یک رساله تفسیری هم به جای مانده بود که به دست ما نرسیده است.
انتهای پیام
