حکمت و راه‌های کسب آن در بیان لقمان حکیم

به گزارش ایکنا از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین ناصر رفیعی، سخنران حرم بانوی کرامت در محفل معارفی حرم حضرت معصومه(س) که شب گذشته، 29 شهریورماه در شبستان امام خمینی(ره) برگزار شد، ضمن گرامیداشت حلول ماه مبارک ربیع‌الاول و فرا رسیدن هفته دفاع مقدس، اظهار کرد: خداوند متعال در آیه 269 سوره بقره می‌فرماید: «یُؤْتِی الْحِکْمَةَ مَنْ یَشَاءُ وَمَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْرًا کَثِیرًا وَمَا یَذَّکَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ، (خدا) دانش و حکمت را به هر کس بخواهد (و شایسته بداند) می‌دهد؛ به هر کس حکمت داده شود، خیر فراوانی داده شده است و جز خردمندان، کسى پند نمى‌گیرد».

وی ضمن اشاره به تفاوت‌های علم و حکمت با تأکید بر این که علم اکتسابی و حکمت موهبتی الهی است، ادامه داد: قرآن کریم در فراز‌هایی از آیه شریفه ۱۶۴ سوره آل عمران، حکمت را یکی از اهداف انبیای الهی ذکر نموده است؛ پیامبر را خدا فرستاد تا به مردم، قرآن و حکمت بیاموزد.

سخنران حرم مطهر بانوی کرامت با اشاره به حدیث نبوی «کادَ الحَکیم أن یَکونَ نبیّا: انسان حکیم، نزدیک نبوت است»، افزود: کلمه حکمت، ۲۰ مرتبه در قرآن کریم و کلمه حکیم نیز بار‌ها و بار‌ها در آیات الهی ذکر شده است.

وی در ادامه تبیینی از بحث علم و حکمت در قرآن و حدیث ارائه کرد و گفت: حکمت، معرفت و شناخت اسرار عالم است و کسی که از اسرار خلقت و آفرینش انسان و احکام سردرآورد، حکیم است؛ برخی حکمت را به معنای قدرت بازدارنده در مقابل گناه و برخی نیز آن را ابزار فهم آیات الهی و برخی حکمت را نورانیت تعریف نموده‌اند.

رفیعی در تعریف خویش از حکمت، آن را علم واقع یا همان درک حقیقت دانست و تصریح کرد: حکیم کسی است که حقایق و واقعیات امور را می‌داند؛ حکمت بر خلاف علم اشتباه‌پذیر نبوده، فارغ از این، علومی که به واقع و حقیقت رسیده را نیز در بر می‌گیرد، از مرحله علم و آگاهی عبور نموده و به مرحله دریافتن می‌رسد.

وی با اشاره به راه‌های رسیدن به حکمت و دستیابی به قدرت تشخیص حقیقت و واقعیت و نیز درک و فهم عمیق مسائل، بیان کرد: انسان حکیم با عبور از مرز شبهات، سخن و قلمی حکیمانه و محکم و مستدل دارد؛ لقمان حکیم در روایتی ضمن تشریح راه رسیدن به حکمت؛ صدق الحدیث و پرهیز از دروغگویی را نخستین گام رسیدن به حکمت ذکر می‌کند؛ چرا که انسان‌های صادق، چون مطابق با واقع حرف می‌زنند، واقع‌بین هم می‌شوند.

سخنران محفل معارفی حرم مطهر اداء الامانت در تمام سطوح مادی و غیر مادی‌اش را یکی دیگر از شروط درک و فهم عمیق مسائل برشمرد و ابراز کرد: لقمان حکیم اجتناب از مسائل بیهوده و بی‌ثمر در زندگی را یکی دیگر از شروط رسیدن به حکمت ذکر می‌کند.

وی کنترل چشم، زبان و شکم را از شروط رسیدن به حکمت توصیف نمود و با بیان این که سالم ماندن قلب و روح در گرو سالم بودن کانال‌های ورودی آن است، اضافه کرد: چشم، گوش، زبان، شکم و ذهن چشمه و رودخانه‌های مهم روح انسان هستند؛ افعالی که انسان با آن‌ها مرتکب می‌شود، در سالم یا مریض سازی روح موثر هستند. چرا که حکمت با کنترل این مبادی شکل می‌گیرد.

رفیعی در بخش پایانی سخنان خود ضمن اشاره به روایت «رأسُ الحِکمَةِ لُزومُ الحقِّ»، با بیان این که خداوند متعال به کسانی که در جامعه از حق دفاع می‌کنند، حق بینی یا همان حکمت اعطا می‌کند، یادآور شد: انسان‌هایی که اهل خدعه و نیرنگ نیستند، خود را در مسیر کسب حکمت قرار می‌دهند. حکیم با پرهیز از نفاق و دورویی، انسانی صاف و ساده است.