فضای تقابلی بین کودک و تکنولوژی را کنار بگذاریم

حوزه کودک و نوجوان از آن دست مؤلفه‌هایی است که با وجود اهمیت بسیار به آن توجه کافی نمی‌شود و می‌طلبد دستگاه‌ها برای ورود به این حوزه و کمک به مجموعه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اهتمام ویژه داشته باشند. نیک می‌دانیم با توجه به خاص بودن سن نوجوانی اقدامات در این حوزه نیز باید خاص و ویژه بوده و از جذابیت لازم برخوردار باشد. برای انجام این مهم نیاز است اتاق‌های فکری با حضور اساتید خوش‌فکر و توانمند این حوزه برگزار و به موضوعات مربوط به کودکان و نوجوانان تخصصی‌تر پرداخته شود. ایکنا در خصوص نیازهای این قشر از جامعه با احسان منصوری، مدیرکل کانون پرورش و فکری کودکان و نوجوان استان مرکزی گفت‌و‌گویی انجام داده است که در ادامه می‌خوانید:

منصوری به نقش دولت و ورود بخش‌های مختلف به حوزه کودک و نوجوانان اشاره کرد و افزود: برخی از مسائل به صورت مستقیم و برخی دیگر به صورت غیرمستقیم با کودکان در ارتباط است. به‌طور مثال وقتی دستگاه‌ها و متولیان فضای خوب و با نشاطی برای کودک ایجاد کرده و کودک بعد از فضای با نشاط به دامان خانواده‌ای با انواع و اقسام مشکلات بازمی‌گردد، بدون تردید نقش ما در تعلیم و تربیت کمرنگ خواهد بود.

وی بیان کرد: سازمان‌ها و ارگان‌های تربیت یکی از ارکان و اجزای تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان هستند و خانواده در این مسیر ضلع مهمی است. وقتی خانواده درگیر مسائل و مشکلات اقتصادی است، قطعاً ما را نیز با مشکل مواجه می‌کند. حتی اگر تغذیه سالم و لازم را نداشته باشد با سوءتغذیه مواجه شده و این کمبود در میزان آموزش و بهره‌برداری از فضاهای فرهنگی تأثیر می‌گذارد.

آثار فشار اقتصادی بر افزایش آسیب‌های اجتماعی

منصوری اضافه کرد: مسائل اقتصادی روی مسائل رفاهی و تحصیلی فرزندان یک خانواده اثرگذار است و وقتی معیشت اولویت اصلی خانواده باشد و والدین درگیر مسائل اولیه باشند سایر اولویت‌ها کمرنگ و سبد فرهنگی خانواده کوچک خواهد شد و این مهم تأثیر مستقیمی در رشد فکری و فرهنگی دارد. فشار اقتصادی بر افزایش آسیب‌های اجتماعی اثرگذار است و بنیان خانواده وقتی متزلزل شود نقش نهادهای فرهنگی هرچند سنگین‌تر می‌شود، اما تأثیرگذاری آن با مخاطراتی مواجه خواهد شد.

مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان افزود: فرزندان طلاق در فضای کانون کودک و نوجوان درگیر مسائلی هستند که سایر کودکان با آن مواجه نیستند و این امور بر بهره‌وری لازمی که انتظار است در فضای فرهنگی رخ دهد تأثیر می‌گذارد. در مواجه با این کودکان باید در گام اول با این آسیب‌ها جنگید و پس از آن وارد رشد فکری و فرهنگی کودکان شویم که این امر کار را به شدت سخت‌تر می‌کند.

منصوری به مناسب‌سازی فضای آموزشی، فرهنگی و تفریحی  ویژه کودکان و نوجوانان اشاره و اضافه کرد: شهر دوستدار کودک در این زمینه گام‌هایی را برداشته است، اما با مراجعه به پارک‌ها و حتی رستوران‌ها متوجه می‌شویم که مناسب‌سازی ویژه کودکان صورت نگرفته است و کودکان به استفاده‌ای که انتظار دارند نمی‌رسند.

مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان ضرورت توجه به تخلیه هیجانات کودکان را متذکر شد و اظهار کرد: زیرساخت‌های تخلیه هیجانات کودکان و نوجوانان باید مورد اهمیت واقع شود. اگر بپذیریم که کودکان امروز با کودکان نسل‌های قبل با توجه به اقتضائات و شرایطی که فضای مجازی برای آنان به ارمغان آورده است تفاوت‌هایی دارد، متوجه می‌شویم این فضا را در جامعه کمتر داریم و به شدت در مضیقه هستیم.

منصوری به کمبود فضاهای ورزشی، بازی و سرگرمی ویژه کودکان و نوجوانان اشاره و تصریح کرد: استان ما در حوزه بازی‌های آبی در مضیقه است و علاقه‌مندان به این بازی باید به استان قم یا شهر بروجرد مراجعه کند و متأسفانه این خلأ و فقر در استان در حوزه ورزشی و بازی احساس می‌شود.

وی بیان کرد: همچنین در بحث خوراک فکری مناسب حوزه بازی‌های رایانه‌ای و نرم‌افزاری به شدت در فقر و محدودیت هستیم یا اگر وجود دارد فرهنگ‌سازی و سرمایه‌گذاری نمی‌شود. اگر سری به گیم‌نت‌ها در سطح شهر و استان بزنیم متوجه می‌شویم که کودکان و نوجوانان در این زمینه به شدت درگیر بازی‌های وارداتی که هر کدام فرهنگ همان کشور را برای ما به ارمغان می‌آورند، هستند.

مدیرکل کانون پرورش فکری استان همراهی با شهر دوستدار کودک را خواستار شد و افزود: شهرداری با منابع قابل توجهی که دارد اگر دستش در اجرا بازگذاشته شود، می‌توان در بخشی از موارد اتفاقات مثبت را داشته باشیم. گفتمان‌سازی حلقه مفقوده در فضای رویکردی کودک و نوجوان است و اگر در این حوزه جریان‌سازی شود، قطعاً گامی بزرگ برداشتیم تا فضای دولت را به فضای کودک و نوجوان پیوند زنیم.

منصوری با تأکید براینکه ساختارهای کودک و نوجوان در حوزه پرورشی در مجموعه آموزش و پرورش تا ساختار دستگاه‌ها در این حوزه به شدت نیاز به تحول و تجدیدنظر دارد، اضافه کرد: برخی دستگاه‌ها تمرکزگرا هستند و حلقه‌های میانی و مردمی را به کار نمی‌گیرند یا کمتر در این حوزه وارد می‌شوند. به نظر می‌رسد دولت باید تمرکزگرایی را کنار گذاشته و به حلقه‌ها میانی میدان دهد تا اتفاقات مثبت را با حلقه‌های میانی در استان و کشور رقم زنیم.

توجه به امیدآفرینی بین کودکان و نوجوانان

وی ضرورت توجه به امیدآفرینی بین کودکان و نوجوانان را متذکر شد و با بیان اینکه پیش‌بینی برنامه‌هایی در راستای امید به آینده در سیاست کلان کشور و استان حلقه گمشده‌ای است که باید به آن توجه ویژه داشت، اظهار کرد: متأسفانه بین برخی نوجوانان ناامیدی موج می‌زند و برای رفع این مشکل و کمک به قشر نوجوان باید فکری کرد. به نظر می‌رسد این امر متأثر از نظام حکمرانی رسانه است. متأسفانه رسالتی برای رسانه‌ها در فضای کودک و نوجوان تعریف نشده یا اگر هم تعریف شده نتوانسته میدان را از آن خود کند تا بتوان پمپاژ امید را در دل آنان داشته باشیم.

این مقام مسئول با بیان اینکه نگاه سنتی به این سمت معطوف می‌شود که این قشر از جامعه را باید از فضای مجازی دور نگه داشت، اضافه کرد: به نظر می‌رسد این رویکرد پاسخگو نخواهد بود و باید فرهنگ‌سازی در این عرصه صورت گرفته و خودآگاهی ایجاد شود تا فضای تقابلی بین کودک و نوجوان با فناوری و تکنولوژی را کنار بگذاریم. همچنین به نظر می‌رسد در نظام بودجه‌ریزی در فضای دولت و به تبع آن در استان و شهرستان در این حوزه با فقر رویکردی مواجه هستیم.

به گفته وی بحث‌های حمایت مالی مربیان و فعالان حوزه کودک و نوجوان از دیگر موارد حائز اهمیت است؛ چراکه غیر از مربیان فعال در کانون پرورش فکری یا آموزش و پرورش فعالان این حوزه به‌ندرت می‌توانند از این طریق امرار معاش کنند و این امر گواه بر عدم حمایت مالی و معنوی در این حوزه است.

خوراک فرهنگی و هنری از جمله تولید انیمیشن‌های فاخر و با محتوا از جمله مواردی است که منصوری به آن اشاره کرد و گفت: در این حوزه با وجود اتفاقات خوبی که در سال‌های اخیر انجام شده است با کمبود و فقر مواجه هستیم. درست است که نسبت به گذشته کارهای خوبی همچون «پسر دلفینی» و «بچه زرنگ» تولید شده است، اما نسبت به راهی که در پیشرو داریم راه کمی طی شده است تا خوراک فکری مناسب برای جامعه هدف داشته باشیم. بهتر است دولت از تولید انیمیشن‌های مناسب حمایت و زیرساخت‌های تولید را پشتیبانی کند.

ضرورت حمایت دولت از انیمیشن‌های با محتوا

وی با بیان اینکه توجه به زیرساخت‌هایی همچون پخش فیلم در سالن‌های بزرگ ضروری است، افزود: متأسفانه سالن‌های خوب ویژه کودکان نداریم، اما می‌توان با هزینه کمتر و انجام تجهیزات لازم از ظرفیت‌های موجود در کانون پرورش فکری، آموزش و پرورش، شهرداری، حوزه هنری، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استفاده کرد.

منصوری به کمبودهای موجود در حوزه تئاتر، نمایش‌های عروسکی و صحنه‌ای ویژه کودکان اشاره و تصریح کرد: در این حوزه نیز نسبت به دهه 70 با فقر مواجه هستیم. متأسفانه انجام کارهای گروهی ضعیف شده است و با حمایت‌هایی که می‌توان از نمایش صحنه‌ای و عروسکی داشت این خلأ را برطرف کرد.

وی با بیان اینکه باید نظام حکمرانی مصرف اصلاح شود؛ چراکه عدم مصرف درست ما به آینده آنان ضربه وارد می‌کند، استانداردسازی ابزارها و تجهیزات بازی در پارک‌ها و مراکز ورزشی را مورد تأکید قرار داد و افزود: متأسفانه گاه شاهدیم به دلیل عدم استانداردسازی، کودکان و نوجوان دچار حادثه شده و گاه جان خود را از دست می‌دهند که این امر گواه بر مشکل‌دار بودن زیرساخت‌هاست.

مدیرکل کانون پرورش فکری  استان در پایان گفت: پیشنهاد بنده این است که استاندار بخشی از وقت خود را به شنیدن نقطه نظرات فعالان حوزه کودک و نوجوان اختصاص دهد. اگر کمیته یا هیئتی با حضور فعالان این حوزه از دستگاه‌ها و حلقه‌های میانی از مردم تشکیل شود بهتر می‌توان به امور این حوزه پرداخت. کانون پرورش فکری حاضر است متولی تشکیل هیئت اندیشه‌ورز حوزه کودک و نوجوان باشد و در تصمیم‌سازی و گفتمان‌سازی مشارکت داشته باشد.