اوصاف ویژه پیامبر(ص) در سوره احزاب

محمود مهدوی دامغانی، قرآن‌پژوه و مترجم قرآن کریم در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، در خصوص مدح پیامبر(ص) در زبان فارسی اظهار کرد: در راستای مدایح پیامبر(ص) که در زبان و ادب پارسی گفته شده باید گفت همان شاعری که در زمره شعرا شهره شده و روی او حسابی باز شده در این بازتاب کوتاهی نکرده است، استاد ادب فارسی، احمد احمدی بیرجندی در یک جلد کتاب به‌صورت مفصل اوصاف را جمع‌آوری و بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی در سال 72 آن را چاپ کرده است.

مهدوی دامغانی بیان کرد: مدایح نبوی در این کتاب از زمان فردوسی تا زمان دیگر ناموران از جمله اقبال، ملک‌الشعرای بهار و ... آورده شده و هر یک به میزان سرسپردگی، عرض ادب به پیشگاه حضرت ختمی مرتبت(ص) را غنیمت شمرده است.

وی افزود: امید است تا حدودی خلق و خوی محمدی را فراگیریم و عمل کنیم، چرا که دانشی ارزنده است که به زیور عمل آراسته شود،  همان‌طور که استاد سخن سعدی سروده که به عمل کار برآید،  به سخن‌دانی نیست و در این باب یک شاعر بسیار نیکو سروده است:

شيفته سيرت نکوی محمد(ص)

خلق جهان محو نور روی محمد(ص)

ديده گرش صد هزار بار ببيند

سير نخواهد شدن ز روي محمد(ص)

نيست مهی در فلک به نور جمالش

نيست گلی در چمن به بوی محمد(ص)

سلسله کائنات و رشته هستی

بسته سراسر به تار موی محمد(ص)

خوي محمد شعار ساز که خويی

نيست پسنديده‌تر ز خوی محمد(ص)

این مترجم قرآن کریم گفت: اوصاف پیامبر(ص) در سوره احزاب نقل شده و خداوند می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِیرًا؛ اى پیامبر ما تو را گواه و بشارتگر و هشداردهنده فرستادیم» و «وَدَاعِیًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجًا مُّنِیرًا؛ و دعوت‌‏كننده به‌سوى خدا به فرمان او و چراغى تابناك».

مهدوی دامغانی اظهار کرد: بزرگواری حضرت ختمی مرتبت(ص) در شیوه عملی ایشان و در دوران اوج قدرت وی با گروهی از بانوان که به گردن ایشان حق داشتند در آثاری که در سده سوم هجری نوشته شده است از جمله سیره ابن هشام دیده می‌شود که همواره برایم آموزنده بوده است و کوششی که در نویسندگان اسلامی از سده نخست برای ضبط جزئیات زندگی حضرت پیامبر(ص) دیده‌ام برای هیچ‌یک از انبیاء ندیده‌ام، حتی لالایی حلیمه سعدیه برای پیامبر(ص) در سیره ابن هشام ضبط است.

وی افزود: هنگامی‌که رفتار حضرت ختمی مرتب(ص) را نسبت به خواهر رضاعی خود و به کنیز ابولهب که چند روزی به حضرت شیر داده می‌خوانیم لذت می‌بریم مردی که فاتح است چگونه با ثویبه، کنیز ابولهب که در هنگام ولادت پیامبر(ص) به ایشان شیر داده است به لحاظ عاطفی و مالی از ایشان حمایت می‌کردند که این رفتار پیامبر(ص) در برابر حلیمه سعدیه که دایه ایشان بوده نیز نمایان است.

مهدوی دامغانی اظهار کرد: پس از هجرت پیامبر(ص) به مدینه حلیمه سعدیه درگذشته بود و خواهر رضاعی حضرت به نام شیما در سال هفتم هجرت که پیامبر(ص) در اوج قدرت است و آن هنگام که لرزه بر اندام سلاطین زمان انداخته است را به عنوان اسیر نزد وی آوردند پیامبر(ص) برای یک لحظه نگریست و دید خواهر رضاعی ایشان است، سپس از جای برخواست و اظهار محبت و عنایت به ایشان نمود

وی افزود: در آن زمان بود که پیامبر(ص) فرمود: میل داری با احترام در کنار ما زندگی کنی یا به صحرا برگردی که شیما گفت: با اجازه شما به وطن باز می‌گردم و لذا پیامبر(ص) برای ایشان مقرری تعیین فرمودند و به وی چندین گوسفند برای تأمین زندگی دادند و لذا باید این شیوه از سیره پیامبر(ص) را آموخت. خداوند فرموده است: «وَ مَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ؛ ما تو را مهرورزی برای عالمیان قرار دادیم» و از وجود مقدس پیامبر(ص) جز این انتظاری نیست که ایشان معلم همه ماست.

این قرآن‌پژوه و مترجم قرآن بیان کرد: در عین حال در نخستین سوره‌ای که خداوند بر حضرت ختمی مرتبت نازل کرده فرموده است بشریت از از طاغوت شدن سخت بر حذر داشته است و فرموده است:  اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ؛ بخوان به نام خدایی که خلق را آفریده است و خدای تو سخت گرامی است مبادا خود را بی نیاز فرض کنید که طاغوت می‌شوید. ما انسان ها باید بدانیم که طاغوت به فرد خاصی اطلاق نمی‌شود، بلکه به کسی گفته می‌شود که خود را از خدا بی‌نیاز ببیند.

وی با اشاره به جزئیاتی از زندگی پیامبر اعظم(ص) افزود: چنین مردی با آن عظمت و در اوج قدرت چنان در محراب عبادت می‌گریست که آوای سینه او در نیمه شب همچون جوشش دیگ بر روی آتش بود و وقتی به ایشان عرضه می‌داشتند مگر نه اینکه خداوند در قرآن به شما نوید داده که تمام کوتاهی شما را بخشیده و فرموده است: «إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحاً مُّبِيناً لِّيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِن ذَنبِكَ وَمَا تَأَخَّرَ وَيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَ يَهْدِيَكَ صِرَاطاً مُّسْتَقِيماً وَيَنصُرَكَ اللَّهُ نَصْراً عَزِيزاً؛ همانا ما گشايش آشكارى را براى تو پيش آورديم تا خداوند براى تو گناهِ پيش و پس (از هجرت را كه كفّار مكّه به تو نسبت مى‏دهند) ببخشد و نعمتش را بر تو تمام كند و تو را به راه راست هدايت نمايد و خداوند تو را با پيروزى شكست ناپذيرى يارى کند».

مهدوی دامغانی اظهار کرد: حضرت در قبال این سخنان می‌فرماید: در قبال این عنایت خدا بنده سپاسگذار نبودم. چنین مردی که بر اساس نص صریح قرآن منافع بسیاری از سرزمین‌ها در ملکیتش بود تا بین مسلمین تقسیم کند را با این وجود از این جهان فانی می‌گذرد و جز موقوفات از او چیزی باقی نمی‌ماند.

وی در پایان گفت: در آخرین روزهای حیات پیامبر(ص) هفت درهم در خانه پیامبر(ص) باقی مانده بود که پسر عموی خود امیرالمؤمنین(ع) را فراخواند تا آن هفت درهم را بین فقرا تقسیم کند که این موارد تنها بخشی از سیره نبوی بوده و امید است خداوند ما را در عمل به سیره نبوی توفیق دهد.