همه موجودات تسبیح‌گوی خدا هستند + فیلم

به گزارش ایکنا، فهم قرآن کریم دارای لایه‌هایی است که هر کس به اقتضای تلاش علمی و عملی خود به لایه‌های عمیق‌تر آن دست پیدا می‌کند. خواندن ترجمه ساده آیات اولین لایه فهم قرآن است و نهایتی نیز برای آن قابل تصور نیست.

آزاده عباسی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و معارف در درس‌گفتارهایی که «سعادتنامه» نام دارد ما را با لایه‌ای عمیق‌تر از ترجمه ساده آشنا می‌کند. او در این 10 درس کوشیده تا به نحوی، شیوه فهم و درک بهتر آیات را نیز به ما بیاموزد.

فیلم و متن قسمت اول این درس‌گفتار در ادامه می‌آید.

از جمله سیستم‌هایی که ما در مطالعه قرآن کریم داریم مطالعه به صورت موضوعی است که با عنوان تفسیر موضوعی شناخته می‌شود؛ ما در این سلسله برنامه‌ها قصد داریم به تفسیر موضوعی بپردازیم. یکی از موارد مهم در تفسیر موضوعی، تسبیح موجودات در عالم است و اینکه همه موجودات در عالم تسبیح خدا را می‌گویند؛ قرآن کریم فرموده است: تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِيهِنَّ ۚ وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَٰكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ ۗ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا. همه موجودات تسبیح الهی می‌گویند گرچه ما انسان‌ها آن را درک نکنیم.

در تفاسیر چند نوع تسبیح بیان شده است؛ تسبیح حالی و مقالی. در تسبیح حالی از موجودات سخنی برنمی‌آید و سخنی نمی‌گویند و با حال خودشان تسبیح خدا را می‌گویند و تسبیح مقالی هم آن است که موجوداتی مانند انسان توانایی بیان مطالب را دارند. تسبیح الهی به صورت کلی ناظر به چند بحث است؛ همانطور که صفات الهی به ثبوتیه و سلبیه تقسیم می‌شود؛ تسبیح هم اینطور است، تسبیح به حمد مربوط به صفات ثبوتی است و تسبیح سلبی ناظر به تنزیه پروردگار است لذا تفاوت است بین تسبیح و تنزیه و منزه کردن خدا از اموری که شایسته ذات الهی نیست. 

در بسیاری از سور قرآن بحث با تسبیح شروع می‌شود؛ هفت سوره با فعل سبح و یسبح شروع می‌شود و یک سوره هم یعنی اسراء با سبحان شروع می‌شود؛ ما این سوره‌ها را با عنوان مسبحات می‌شناسیم و در این سور خط سیر تسبیح الهی دنبال می‌شود. در سوره اسراء، اوج تسبیح خدا مورد توجه است لذا فرموده است: تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِيهِنَّ ۚ وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَٰكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ ۗ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا.

نکته مهم دیگر در بحث تسبیح، بحث آیات پایانی سوره حجر است؛ آیات پایانی این سوره که خطاب به پیامبر فرموده است: وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّكَ يَضِيقُ صَدْرُكَ بِمَا يَقُولُونَ؛ فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ؛ ای پیامبر(ص) ما آنچه را که باعث ضیق صدر تو شده است می‌دانم. سعه صدر اعطای الهی به پیامبر(ص) است و ضیق صدر چیزی است که حضرت به آن مبتلا شده است و دستور برای رفع ضیق صدر در این آیات هم آن است که «وَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ». تسبیح در اینجا تعداد ندارد؛ فرمود: وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ؛ مشخص است ضیق صدر به این ترتیب برطرف می‌شود.

در این ماه حتما حواسمان به تسبیح پروردگار «سبحان الله»، «سبحان الله»، «سبحان الله» باشد.