متقی شیعیان؛ پرچمدار مبارزه با جریانات انحرافی / قناعت را از جوادالائمه یاد بگیریم

در تقویم تاریخ اسلام، 29 ذی‌القعده مصادف با سالروز شهادت نهمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت حضرت امام محمد تقی(ع) معروف به امام جواد(ع) است. امامی كه دردانه خورشید ایران اسلامی است، به‌ طوری كه تمام حاجتمندان به درگاهش او را به جوادالائمه‌اش قسم می‌دهند تا به حرمت و بركت نام دردانه‌اش نگاهی به دل‌های سوخته‌شان كند.

رضی و متقی شیعیان در سال ۱۹۵ هجری قمری متولد شد و در سنین کودکی به امامت رسید. 8 ساله بود که پدر بزرگوارشان امام رضا(ع) از سوی مأمون عباسی به شهادت رسید و دوران 17 ساله امامت او با حکومت مأمون و معتصم، خلفای عباسی، همزمان شد. امام جواد(ع) به سفر حج رفت و از آنجا به مدینه بازگشت و تا پایان خلافت مأمون در آن شهر ساکن شد. پس از مرگ مأمون به دستور معتصم عباسی، در سال 220 هجری قمری، به همراه همسرش ام‌الفضل به بغداد رفت و بنابر برخی روایت‌ها به دستور معتصم در سن 25 سالگی مسموم شد و در همان سال به شهادت رسید.

در دوران امام جواد(ع) القائات مختلفی از سوی حکومت مأمون که حاکمی زیرک و هوشیار بود به مکتب تشیع وارد می‌شد. مأمون به وسیله گرد آوردن علما و دانشمندان مکاتب مختلف سعی در ایجاد و تزریق شبهات مختلف در میان مکتب اسلام و تشیع داشت؛ لذا بنیه علمی قوی و توان انجام مناظرات علمی یکی از مهم‌ترین خصوصیاتی بود که آن امام همام داشت. این مسئله به حدی بود که امام جواد(ع) را پرچمدار مبارزه با جریانات انحرافی می‌نامند. امامی که از همان دوران کودکی با عنایت و الطاف الهی پاسخگوی تمام القائات و شبهات وارده به مکتب تشیع بود.

در ادامه این گزارش سخنان برخی از علما را درباره زندگی امام جواد(ع) و شیوه مبارزاتی آن حضرت می‌خوانیم.

حجت‌الاسلام سیدمحی‌الدین طاهری، دبیر جامعه روحانیت شیراز، با بیان اینكه امام جواد(ع) از كم‌سن‌ترین امامان شیعه هستند، اظهار کرد: امامت امام جواد(ع) در دوران مأمون عباسی شروع شد كه بین خلفای بنی‌عباسی و بنی‌امیه عالم‌ترین خلفا بود و با برنامه‌های شوم خود بین مردم به خلیفه‌ای مشهور بود كه می‌خواهد از خاندان پیامبر(ص) در دستگاه حكومتی استفاده كرده و به آن‌ها مقام و قدرت دهد. پس از شهادت امام رضا(ع)، مأمون دستگاه خلافت را به بغداد منتقل كرد و با عقد دختر خود به همسری امام جواد(ع) وی را مجبور كرد كه از مدینه به بغداد بیاید تا بتواند ایشان را كنترل كرده و دایره فعالیت‌های امام را تنگ كند.

طاهری اظهار كرد: با سیاستی كه مأمون در پیش گرفته بود می‌خواست امام را مغلوب خود كند و ایشان را همچون پدر بزرگوارش امام رضا(ع) در مناظرات شركت داد. اما  امام جواد در مناظرات علوم و حتی ادیان مختلف تمامی افراد را مغلوب خود كرد. برای بسیاری از افراد قابل باور نبود كه ایشان در سن كودكی دارای چنین فصاحت و بلاغتی در كلام خود باشد و تمامی رقبا را پشت سر بگذارد که این نشان از عظمت این امام بزرگوار است. پس از دوران مأمون و به خلافت رسیدن معتصم عباسی، وی نتوانست بزرگی امام را تحمل كند و ایشان را از مدینه فراخواند و پس از گذشت ۳۰ ماه ایشان را به شهادت رساند.

طاهری با اشاره به اینكه مهم‌ترین لقب این امام بزرگوار جواد است، تصریح كرد: آن حضرت از سخاوت مثال‌زدنی برخوردار و بسیار به فكر بیماران، فقرا و نیازمندان بود و با سخاوت تمام به همه كسانی كه نیازمند بودند كمک می‌كرد.

وی قناعت را بزرگ‌ترین درس زندگی امام جواد(ع) جهت الگوبرداری از سبک زندگی ایشان دانست و بیان کرد:‌ قناعت یكی از مهم‌ترین مؤلفه‌هایی است كه باید در ترویج سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی به آن توجه داشت.

آیت‌الله سیدشرف‌الدین ملک‌حسینی، عضو مجلس خبرگان رهبری، نیز ضمن تسلیت فرارسیدن سالروز شهادت امام جواد(ع)، بیان کرد: شیعه و امامان ما در طول تاریخ رنج‌های فراوانی كشیده‌اند تا این مكتب را حفظ كنند. رنج‌ها و مشقت‌های امامان در گذر زمان متفاوت بوده است و با وجود حاكمان ظالم و زورگو شیعه از صیانت خود دفاع كرده و با گذر از سختی‌های فراوان به ما رسیده است.

وی تصریح كرد: وقتی مأمون عباسی به خلافت رسید، حكومت شدیدترین برخوردها را با آل‌الله كردند و مبارزان، همسران و فرزندان آن‌ها را كشتند و یكی از بزرگ‌ترین خیانت‌هایی كه به اسلام شد این بود كه عالمان حقه‌باز و بدلی ساختند كه به عدد هر كدام از آن‌ها فرقه‌ای ساخته شد و در راه از بین بردن شیعه به جنگ و پیكار و كشتن شیعیان و همچنین ساختن كذب پرداختند.

آیت‌الله ملک‌حسینی ادامه داد: مأمون عباسی برای اینكه امامان شیعه را در دل پیروانشان خار كند سعی كرد كه با مقام‌های دنیوی مثل ولیعهدی به شیعیان نشان دهد كه فرزندان پیامبر(ص) حب جاه و مقام در دل دارند و به دنبال مقام‌های دنیوی هستند. از این طریق امام رضا(ع) را به كانون قدرت نزدیک كرد تا امام را در مظنه اتهام قرار دهد، اما نمی‌دانست که ایشان به فضل خدا و به زیبایی از این مخمصه عبور كرد و با پذیرفتن ولایتعهدی به‌صورت ظاهری و قبول نكردن اینكه در كارهای حكومتی دخالتی كند، باعث شد كه شیعیان از او دور نشده و رسالت خطیر خود را به زیبایی انجام داد. پس از شهادت امام رضا(ع) فرزند وی امام جواد(ع) كه در آن زمان كودک ۸ ساله بود به‌عنوان امام معرفی شد و این اولین تجربه شیعه بود كه امامی دارد كه هنوز به سن بلوغ شرعی نیز نرسیده و باید وظیفه مهم و خطیر امامت را عهده‌دار باشد.

آیت‌الله ملک‌حسینی بیان کرد: اگر به زندگی امام جواد(ع) نگاه كنیم، درمی‌یابیم كه وی مانند پدر بزرگوارش از علم فصیح و بلیغی برخوردار بود و گاه در یك جلسه به ۳۰ هزار سؤال پاسخ می‌گفت. در آن زمان گاه دانشمندان برای اینكه امام را در مخمصه قرار دهند با آوردن احادیث جعلی از او سوال می‌پرسیدند و وی با بیان رسا و بلیغ خود و با آوردن احادیث محكم از پیامبر(ص) و آیات قرآن به زیبایی تمام و با احترام پاسخ می‌داد و مردم را راهنمایی می‌كرد.