امروز جهان تشنه یک فرهنگ متعالی است

به گزارش ایکنا از قزوین، آیت‌الله عبدالکریم عابدینی، نماینده ولی‌ فقیه در استان و امام جمعه قزوین در جلسه تفسیر قرآن در شرح سوره انسان گفت: خدای متعال در ابتدای سوره انسان ما را متوجه عقبه‌مان می‌کند و اینکه از کجا آمده‌ایم را به ما یادآوری می کند، فکر کردن و شناخت اسرار وجودی انسان به ما کمک می‌کند تا عظمت عالم آفرینش و عظمت خالق را بشناسیم.

وی ادامه داد: خدای متعال در آیه یک سوره انسان می‌فرماید «هَلْ أَتَى عَلَى الْإِنْسَانِ حِينٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُنْ شَيْئًا مَذْكُورًا»، در این آیه خداوند پرسشی را مطرح کرده و فرموده آیا زمانی طولانی بر انسان گذشت که چیز قابل ذکری نبود؟

امام جمعه قزوین عنوان کرد: مفسران این طور گفته‌اند که این آیه به این معناست که حتماً بر انسان مراحلی گذشته که هیچ چیزی نبوده، بعد کم‌کم شیء شده است، حتی آن زمان هم که شیء شده و تبدیل به نطفه شده چیز قابل ذکری نبوده است، اما می‌بینیم همان نطفه تبدیل به انسانی با همه پیچیدگی‌ها می‌شود.

وی بیان کرد: خدای متعال در آیه ۲ سوره انسان می فرماید « إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَبْتَلِيهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِيعًا بَصِيرًا»، در این آیه آمده ما انسان را از نطفه آفریدیم و مراحل گوناگونی بر انسان گذشت تا به جایی رسید که تبدیل به انسانی سمیع و بصیر شد.

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین خاطرنشان کرد: سمیع و بصیر بودن ویژگی انسان است، حیوانات سمیع و بصیر نیستند، خداوند فقط برای انسان سمع، بصر و فؤاد قرار داده است، خداوند در آیه ۲ سوره انسان اشاره می‌کند که من انسان را سمیع و بصیر آفریدم، یعنی اگر انسان روی سمع و بصر فکر نکند فرقی با حیوان ندارد، این بسیار مهم بوده و دارای اسرار و حقایق است.

وی تأکید کرد: خدای متعال در آیه ۳ سوره انسان می‌فرماید «إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا»، خداوند در این آیه می‌فرماید ما راه را به انسان نشان دادیم، یعنی در جان او نرم‌افزارهایی نصب کردیم که همه فهمیدند عبد هستند، در این دنیا همه مشغول عبادتند اما خدا می‌فرماید قرار نیست هر چیزی یا هر کسی را بپرستید، فقط مرا بپرستید، قرار نیست شیطان، هوای نفس، بت و یا آدم‌هایی مثل خودتان را بپرستید، قرار نیست مال، مقام، ثروت و تجملات را بپرستید، هر پرستشی به‌جز پرستش خدا ممنوع است.

آیت‌الله عابدینی تصریح کرد: ما در اخلاق متوجه‌ایم که خوب و بد چیست و فرق این دو را می‌فهمیم، متوجه‌ایم که پلیدی، زشتی، ناهنجاری، دروغ، خیانت و ظلم با عدالت، انصاف، انسانیت، صداقت، راستی و اخلاص خیلی متفاوت است، حتی بدون تحصیل یا بدون اینکه کسی به ما بگوید این‌ها را متوجه می‌شویم، یعنی خدا ما را طوری آفریده که این آگاهی‌ها در فطرت ماست.

حجت باطنی، حجت ظاهری را می‌طلبد

امام جمعه قزوین گفت: خدای متعال در آیه ۳ سوره انسان صحبت از هدایت کرده است، ما دو نوع هدایت شامل هدایت تکوینی و تشریعی داریم، هدایت تکوینی یعنی وقتی به روح، افکار و اندیشه‌های خودمان مراجعه می‌کنیم می‌بینیم که بدون تحصیل خیلی چیزها را می فهمیم، چرا که خداوند می‌فرماید من خودم تو را در مسیر قرار دادم، حال اینکه شکر به جای بیاوری یا کفران کنی به خودت بستگی دارد.

وی افزود: هدایت تشریعی به معنای فرستادن انبیاء و نازل کردن کتب آسمانی و مواردی از این قبیل است، امام کاظم (ع) فرمودند خدا برای آدم‌ها ۲ نوع حجت شامل حجت ظاهری و حجت باطنی قرار داده، حجت ظاهری به معنای انبیاء، ائمه (ع) و کتاب های آسمانی است، حجت باطنی هم درک و عقلی است که خدا به انسان داده است.  

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین عنوان کرد: رابطه بین حجت ظاهری و حجت باطنی بسیار تماشایی و صمیمی است، یعنی آنچه حجت ظاهری آورده، دقیقاً حجت باطنی هم آن را می‌طلبد و از آن استقبال می‌کند.

وی بیان کرد: خدای متعال در آیه ۲۵ سوره حدید فرموده (ما پیامبران خود را با دلایل آشکار روانه کردیم و با آن‌ها کتاب و ترازو را فرود آوردیم تا مردم به انصاف برخیزند)، شما ظلم و بی‌عدالتی را بیشتر دوست دارید یا طرفدار عدل هستید؟ دروغ، نفاق و حیله را بیشتر می‌پسندید یا صداقت، اخلاص و شفافیت را؟ طبیعی است که همه ما خوبی‌ها را می‌پسندیم و از بدی‌ها نفرت داریم، هر چند که در عمل ممکن است این‌گونه نباشیم و دروغ بگوییم یا ظلم کنیم اما خدا ذات انسان را طوری آفریده که می‌فهمد ظلم چیست، انبیاء آمده‌اند همان چیزی که فطرت انسانی می‌پسندد را تشریح کرده‌اند.

آیت‌الله عابدینی خاطرنشان کرد: خدای متعال در آیه ۱۳۰ سوره بقره می‌فرماید «وَمَنْ يَرْغَبُ عَنْ مِلَّةِ إِبْرَاهِيمَ إِلَّا مَنْ سَفِهَ نَفْسَهُ وَلَقَدِ اصْطَفَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ»، در این آیه آمده چه کسی از دین ابراهیمی روی بر می‌گرداند، اگر چنین کند جنون دارد، هر کسی که با عقل به سراغ دین ابراهیمی برود از آن استقبال می‌کند، آن کسی که سفاهت دارد به دین پشت می‌کند.

وی تأکید کرد: دین در همه دنیا خواهان دارد، اینکه اکنون مستکبران و رسانه‌های استکباری به‌شدت نگرانند و از هر سو به دین هجمه می‌آورند، قرآن را می‌سوزانند و می‌خواهند مسلمانان و کشورهای اسلامی را به نابودی بکشانند، برای این است که اکنون جهان تشنه یک فرهنگ متعالی است، همه مردم دنیا می‌بینند که جای این فرهنگ متعالی خالی است و چنین فرهنگی را می‌خواهند.

امام جمعه قزوین تصریح کرد: در این میان، دین اسلام پیروز میدان است، در میان کتب آسمانی نیز قرآن بر کتاب‌های آسمانی دیگر سیطره دارد، یعنی قرآن طوری است که معارف کتاب‌های دیگر را هم در خود دارد، یعنی هر چه از تورات حقیقی و انجیل حقیقی لازم بوده در قرآن آمده است.

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین عنوان کرد: خداوند در آیه ۳ سوره انسان از هدایت انسان‌ها سخن می‌گوید، این آیه یکی از آیاتی است که بسیار جا دارد بحث اختیار و جبر در آن مطرح شود، مطابق این آیه خداوند فرموده من خوب و بد را به تو نشان دادم، با وجود عقل و هدایت تشریعی چیزی برای شما مبهم نیست، این شما هستید که یا خوب را بر می‌گزینید یا بد را انتخاب می‌کنید.

وی بیان کرد: حال تقابل‌های قرآنی را در این راستا ببینیم، این تقابل‌ها حاکی از مختار بودن انسان است، یعنی خدا روی انسان به عنوان موجودی که قدرت انتخاب دارد صحبت می‌کند، برای مثال در آیه ۷۶ سوره نساء تقابل بین ایمان و کفر مطرح شده است.

امام جمعه قزوین یادآور شد: خدای متعال در این آیه می‌فرماید «الَّذِينَ آمَنُوا يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ الطَّاغُوتِ فَقَاتِلُوا أَوْلِيَاءَ الشَّيْطَانِ إِنَّ كَيْدَ الشَّيْطَانِ كَانَ ضَعِيفًا»، یعنی (آنان که ایمان آورده‌اند، در راه خدا می‌جنگند؛ و کسانی که کافر شده‌اند، در راه طاغوت می‌جنگند. پس شما با یاران شیطان بجنگید، که یقیناً نیرنگ و توطئه شیطان در برابر اراده خدا و پایداری شما سست و بی پایه است).

وی اظهار کرد: در این آیه موضوع اختیار کاملاً دیده می شود، جبر اصلاً با سلیقه دینی سازگار نیست، خدای متعال در این آیه ما را با اختیار تشویق به جهاد می‌کند. خداوند در آیه ۷۸ سوره حج می‌فرماید «وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ»، یعنی (و در راه خدا چنانكه حق جهاد در راه اوست جهاد كنيد)، این آیه با وجود اختیار معنا پیدا می‌کند.

این مسئول تأکید کرد: همچنین خداوند در آیه ۱۰۲ سوره آل‌عمران می فرماید «اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ»، یعنی (آنچنان كه حق تقوي و پرهيزكاري است، از خدا بپرهيزيد)، در آیه ۱۲۱ سوره بقره نیز آمده است «يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلَاوَتِهِ»، یعنی (قرآن را به طوری که شایسته آن است قرائت می‌کنند). اگر ما اختیار نداشته باشیم چطور می‌توانیم مطابق آیه ۱۰۲ سوره آل‌عمران حق تقوا را رعایت کنیم یا مطابق آیه ۱۲۱ سوره بقره حق تلاوت قرآن را ادا کنیم یا چطور می‌توانیم مطابق آیه ۷۸ سوره حج در جهاد از دیگران سبقت بگیریم؟ خمیرمایه همه این‌ها اختیار انسان است.

وی بیان کرد: از دیگر تقابل‌های قرآنی، اراده خدا و اراده دشمنان خداست، خدای متعال در آیه ۵ سوره قصص می‌فرماید «وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ»، یعنی (و خواستيم بر كسانى كه در آن سرزمين فرو دست‏ شده بودند منت نهيم و آنان را پيشوايان مردم گردانيم و ايشان را وارث زمين كنيم).

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین تصریح کرد: خداوند در این آیه می‌فرماید بندگان من می‌توانند با اراده در این معنا که مستضعفان وارث زمین شوند مشارکت کنند، یعنی من و بنده‌هایم با هم می‌خواهیم این کار را کنیم، این طور نباشد که بنده‌ها بنشینند و بگویند انجام کارها به دست خداست، خدا می‌گوید شما هم باید بیایید در اراده خدا شریک شوید و با خدا همراه شوید.

وی اظهار کرد: همچنین خداوند در آیه ۸ سوره صف فرمود «يُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ»، خداوند در این آیه فرموده دشمنان اراده کرده‌اند نور خدا را خاموش کنند، یعنی این‌ها اختیار دارند اما لیاقت‌شان این است که به جای استفاده از نور خدا، می‌خواهند نور خدا را خاموش کنند، بنابراین اراده و اختیار دارند که کارشان به اینجا رسیده است.

ولایت خدا بر ولایت شیطان پیروز است

آیت الله عابدینی عنوان کرد: ولایت خدا در مقابل ولایت طاغوت یکی دیگر از تقابل‌های قرآنی است، خدای متعال در آیه ۲۵۷ سوره بقره می‌فرماید «اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ»، یعنی (خداوند سرور كسانى است كه ايمان آورده‏‌اند آنان را از تاريكي‌ها به سوى روشنايى به در مى‌‏برد ولى كسانى كه كفر ورزيده‏‌اند سرورانشان [همان عصيانگران] طاغوتند كه آنان را از روشنايى به سوى تاريكي‌ها به در می‌برند آنان اهل آتشند كه خود در آن جاودانند).

وی بیان کرد: امام نار و امام نور نیز دیگر دو نقطه مقابلند، خداوند در آیه ۷۳ سوره انبیاء می‌فرماید «وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ»، خداوند در این آیه می‌فرماید ما امامانی قرار دادیم که آن‌ها مردم را به امر ما هدایت می‌کنند، آیه ۲۴ سوره سجده نیز مشابه همین آیه است، خداوند در این آیه می‌فرماید چون شكيبايى كردند و به آيات ما يقين داشتند برخى از آنان را پيشوايانى قرار داديم كه به فرمان ما مردم را هدايت می‌کردند.

امام جمعه قزوین خاطرنشان کرد: خداوند در آیه ۴۱ سوره قصص می‌فرماید «وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ لَا يُنْصَرُونَ»، در این آیه هم آمده هم امام نار و هم امام نور وجود دارد، حال شما می‌توانید انتخاب کنید، امیرالمؤمنین (ع) را انتخاب می‌کنید یا معاویه را؟ یزید را انتخاب می‌کنید یا امام حسین (ع) را؟ رسول اکرم (ص) را می‌پسندید یا ابولهب و ابوسفیان و امثال آن‌ها را؟ خداوند کاملاً ما را در انتخاب و اختیار در فضایی قرار می دهد که می‌توانیم هر جهتی که می‌خواهیم برویم.

وی یادآور شد: حق و باطل هم از جمله تقابل‌های قرآنی است، خداوند در آیه ۸۱ سوره اسراء می‌فرماید «وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا»، یعنی (بگو حق آمد و باطل نابود شد آرى باطل همواره نابودشدنى است).

نماینده ولی فقیه در استان قزوین اظهار کرد: مستکبر بودن و استکبار ستیز شدن نیز از جمله تقابل‌های قرآنی است، خدای متعال در آیه ۱۵ سوره فصلت می‌فرماید «فَأَمَّا عَادٌ فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَقَالُوا مَنْ أَشَدُّ مِنَّا قُوَّةً أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَهُمْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَكَانُوا بِآيَاتِنَا يَجْحَدُونَ»، قوم عاد مستکبر بودند، فرعون استکبار ورزید، شیطان نیز از مستکبران است، گاهی خودمان هم مستکبر می‌شویم، نه به این معنا که خیلی ثروت یا قدرت داشته باشیم، ممکن است حتی آدم ضعیفی باشیم اما روحیه‌مان روحیه استکباری باشد.

وی بیان کرد: در مقابل این آیه، خداوند در آیه ۷۵ سوره نساء می‌فرماید «وَمَا لَكُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِيرًا»، یعنی (شما را چه شده که در راه خدا و رهایی مردان و زنان و کودکان مستضعفی که ستمکاران هر گونه راه چاره را بر آنان بسته‌اند نمی‌جنگید؟ آن مستضعفانی که همواره می‌گویند پروردگارا ما را از این شهری که اهلش ستمکارند، بیرون ببر و از سوی خود، سرپرستی برای ما بگمار و از جانب خود برای ما یاوری قرار ده).

امام جمعه قزوین خاطرنشان کرد: جهاد در راه خدا یا جنگ با خدا نیز یکی دیگر از تقابل‌های قرآن است، خداوند در آیه ۷۶ سوره نساء می‌فرماید «الَّذِينَ آمَنُوا يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ الطَّاغُوتِ فَقَاتِلُوا أَوْلِيَاءَ الشَّيْطَانِ إِنَّ كَيْدَ الشَّيْطَانِ كَانَ ضَعِيفًا»، یعنی (آنان که ایمان آورده‌اند، در راه خدا می‌جنگند؛ و کسانی که کافر شده‌اند، در راه طاغوت می‌جنگند. پس شما با یاران شیطان بجنگید، که یقیناً نیرنگ و توطئه شیطان در برابر اراده خدا و پایداری شما سست و بی‌پایه است).

وی تأکید کرد: هدایت و ضلالت از دیگر از تقابل‌های قرآنی است، همچنین تعظیم شعائر الهی در مقابل فساد و فحشا یکی دیگر از تقابل‌های قرآنی است، خداوند در آیه ۳۲ سوره حج می‌فرماید «ذَلِكَ وَمَنْ يُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ»، یعنی (اين است فرايض خدا و هر كس شعائر خدا را بزرگ دارد در حقيقت آن حاكى از پاكى دلهاست).

آیت‌الله عابدینی تصریح کرد: این یک جور زندگی کردن است و بسیاری از مؤمنین و مؤمنات این طور زندگی می‌کنند، در مقابل آن آیه ۱۹ سوره نور قرار دارد که خداوند می‌فرماید «إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَنْ تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ».

وی یادآور شد: امر به معروف و نهی از منکر نیز در مقابل امر به منکر و نهی از معروف قرار دارد، خداوند در رابطه با منافقین در آیه ۶۷ سوره توبه فرمود «الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمُنْكَرِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ»، یعنی مردان و زنان دو چهره همانند يكديگرند به كار ناپسند وامى‌دارند و از كار پسنديده باز مى‌دارند و دست‌هاى خود را از انفاق فرو مى‌بندند.

امام جمعه قزوین اظهار کرد: خداوند در آیه ۷۱ سوره توبه درباره مؤمنین می‌فرماید «وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُولَئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيم»، یعنی و مردان و زنان با ايمان دوستان يكديگرند كه به كارهاى پسنديده وا مى‌دارند و از كارهاى ناپسند باز مى‌دارند و نماز را بر پا مى‌كنند و زكات مى‏‌دهند و از خدا و پيامبرش فرمان مى‌‏برند آنانند كه خدا به زودى مشمول رحمتشان قرار خواهد داد كه خدا توانا و حكيم است.

وی اظهار کرد: شاکر بودن در مقابل کفران یکی دیگر از تقابل‌های قرآنی است، این معنا نیز در آیه ۳ سوره انسان آمده است که «إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا»، یعنی خواه شاكر باشد و پذيرا گردد يا ناسپاس، خداوند در آیه ۱۵۲ سوره بقره نیز می‌فرماید «فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوا لِي وَلَا تَكْفُرُونِ»، یعنی پس مرا ياد كنيد تا شما را ياد كنم و شكرانه‏‌ام را به جاى آريد و با من ناسپاسى نكنيد.

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین بیان کرد: همچنین خداوند در آیه ۷ سوره ابراهیم می فرماید «وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ»، یعنی (و نیز یاد کنید هنگامی را که پروردگارتان اعلام کرد که اگر سپاس‌گزاری کنید، قطعاً‌ نعمت خود را بر شما می‌افزایم، و اگر ناسپاسی کنید، بی‌تردید عذابم سخت است). این کفران و شکر کردن یکی از تقابل‌های مهم قرآنی است، نگاه به تقابل‌های قرآنی خیلی می‌تواند روی تهذیب نفس و زندگی سالم و خداپسندانه مؤثر باشد.  

سمع و بصر انسان را از حیوان متمایز می‌کند

آیت‌الله عابدینی اظهار کرد: در کتاب شریف کافی آمده که محمدبن‌ابی‌نصر می‌گوید از امام رضا (ع) سؤال کردم برخی مسلمان‌ها جبری هستند و برخی اختیاری، امام (ع) گفت این را که می‌گویم بنویس، سپس حدیثی را از امام زین‌العابدین (ع) نقل کردند که حضرت می‌فرماید خدای متعال فرموده ای انسان، تو به خواست من تبدیل به موجودی شدی که بخواهی کاری را انجام بدهی یا نخواهی و انجام ندهی، به این معنا که من خواسته‌ام تا تو مختار باشی، به خواست و اراده من تو واجباتت را برایم ادا می‌کنی، من تو را سمیع و بصیر قرار دادم.

امام جمعه قزوین خاطرنشان کرد: سمع و بصر انسان را از حیوان متمایز می‌کند، خدای متعال در این قسمت می‌خواهد به ما بگوید من تو را از غریضه بیرون آوردم، تو مثل حیوانات نیستی که فقط هر چه چشمت دید و هر چه دلت خواست را انجام دهی، بلکه پالایشگاه فکر و عقل برای تو مهم است. آیت‌الله جوادی آملی در بحث جبر و اختیار فرموده انسان مختار است و مجبور است که مختار است، کسی نمی تواند اختیار را از انسان بگیرد، یعنی اینکه انسان اختیار دارد جزو ذات انسان است و قابل جابه‌جایی نیست، از اینجا معلوم می‌شود در این عالم یک چیزهای مجبوری و یک چیزهای اختیاری است.