تفویض امر به خداوند

حجت‌الاسلام علیرضا قبادی، جامعه‌شناس و کارشناس دین، به مناسبت ماه رمضان سلسله یادداشت‌هایی را با محور «دینداری در قرآن» نوشته که هر روز از رسانه ایکنا منتشر می‌شود. مشروح بیست و هفتمین یادداشت را در ادامه می‌خوانید.

در دو سوره قصص و غافر(مؤمن) از تجربه مؤمنی سخن رفته است که ایمان خویش را پنهان می‌دارد؛ اما وظایف و تعهدات ایمانی خود را هیچ‌گاه تعطیل و فراموش نمی‌کند. قرآن کریم درباره مشخصات شخصی و شناسنامه‌ای او بنای سخن ندارد، اما درباره رفتار متعهدانه و مهمترین باورهای توحیدیش که رکن اصلی ایمان است، به تفصیل سخن گفته است. معارفی که همه به شناخت آن و باور به آن‌ها سخت نیازمندیم. 

براساس آیات قرآن کریم و نظر مفسران، او از دودمان فرعون بوده و در خانه فرعون زندگی می‌کرد تا اینکه از قصد شوم آنان برای کشتن موسی(ع) با خبر می‌شود. او‌ موسی را در جریان این امر می‌گذارد، گویا فرعونیان متوجه اقدام او شدند و برای او دسیسه کردند، اما او کارش را به خداوند واگذار(تفویض)کرد، یعنی آنچه به ظاهر به او نسبت داشت، به خدا برگرداند. 

خداوند او را از نقشه آنان، حفظ کرد و عذاب را متوجه آل فرعون کرد. اما معارفی که او به آن ایمان داشت، آنگاه که فرعون می‌گوید: مرا واگذاريد تا موسى را بكشم؛ دیگر جای درنگ نیست. او خود را به شتاب به موسی می‌رساند و از او می‌خواهد که از مهلکه بگریزد، اما این تنها وظیفه او نیست او باید روشنگری کرده و مبانی اعتقادیش را به آنان ابلاغ کند.

از این رو به فرعون و مشاورانش می‌گوید: آيا مردى را به قتل می‌رسانید كه مى‌گويد پروردگار من اللّه است و از سوی پروردگارتان آياتى روشن نیز بر شما آورده است. اى قوم؛ امروز حاکمیت برای شماست و در زمين نيرومند هستيد، اما فردا اگر عذابى از ناحيه خداوند بيايد، چه كسى ما را يارى مى‌كند؟ قوم من؛ می‌ترسم عذابى، مانند عذاب روز احزاب یا عذاب قوم نوح ،عاد، ثمود و اقوام بعد از ايشان، دامن‌گیر شما شود. 

یا عذاب روز قيامت، روزى كه بانگ و فرياد مردم از هر سو بلند مى‌شود، روزى كه از عذاب و هول آن، پا به فرار مى‌گذاريد. آیا یادتان رفته؛ درباره دينى که یوسف برايتان آورده بود، پیوسته در شک بوديد تـا آنكه او از دنيا رفت، پس از آن مدعی بودید که ديگر خداوند بعد از یوسف هرگز رسولى مبعوث نمى‌كند، آیا اینگونه شد که شما گفته بودید. سپس، به آنان گفت: اى قوم من؛ مرا پيروى كنيد تا شما را به راه رشد هدايت كنم. 

اين زندگى دنيا، متاع است و آخرت خانه قرار و دائمى است. كسى كه عمل زشتى مرتکب شود، تنها كيفرى مثل آن خواهد داشت، اما كسى كه عملى صالحی انجام دهد، مـرد یا زن باشد به شـرطـى كـه ايمان داشته بـاشـد، داخل بهشت مى‌شود و در آن بى‌حساب روزى داده می‌شود. اى قـوم من؛ شما را چه مى‌شود؟ به نجات شما را مى‌خوانم، در عوض شما مرا به آتش دعوت مى‌كنيد. از من می‌خواهید كـه بـه خـداوند كـفـر ورزم و برايش شريک قائل شوم؛ در حالی كه دليلى بر شرک او ندارم و من شما را به سوى خداى عزيز آمرزنده دعوت مى‌كنم. 

بنابر این، آنچه شما مرا به سويش مى‌خوانيد، از سوی او نه در دنيا و نه در آخرت، دعوتی صورت نگرفته است؛ در حالی که بازگشت ما به سوی خداوند است. بـه زودى به یاد می‌آورید، آنچه را که به شما مى‌گويم. من امر خود را به خداوند واگذار مى‌كنم و خداوند نسبت به بندگان بیناست. پس خداوند او را از نقشه‌هاى بدی كـه بـرايـش كـشـيده بودند، حفظ فرمود و بدترين عذاب متوجه آل فرعون شد».