«توکل به خدا» یکی از شاخص‌ترین ویژگی‌های مؤمن است

به گزارش ایکنا از قزوین، آیت‌الله عبدالکریم عابدینی، نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه قزوین در جلسه تفسیر قرآن کریم در مسجد شیخ‌الاسلام در سخنانی به شرح سوره مجادله پرداخت که در ادامه می‌خوانیم:

خدای متعال در آیه ۱۰ سوره مجادله می‌فرماید «إِنَّمَا النَّجْوَى مِنَ الشَّيْطَانِ لِيَحْزُنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَلَيْسَ بِضَارِّهِمْ شَيْئًا إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ»، یعنی جز این نیست که گفتگوی محرمانه بی‌منطق و رازگویی بی‌دلیل از ناحیه شیطان است تا مؤمنان را اندوهگین کند، ولی نمی‌تواند هیچ گزند به آنان برساند مگر به فرمان خدا. و مؤمنان فقط باید بر خدا توکل کنند که توکل‌کننده به خدا از گزند شیطان مصون است.

بیشتر بخوانید:

• شیطان از چه ابزاری برای گمراهی انسان‌ استفاده می‌کند
• راه تسلط شیطان بر انسان با ایمان و توکل مسدود می‌شود
• جایگاه سلام در سبک زندگی اسلامی

در جلسات گذشته مطرح شد که شیطان ۳۰ شیوه و ابزار برای گمراه کردن انسان‌ها در اختیار دارد، یکی از این ابزارها نجواست، چرا شیطان از نجوا استفاده می‌کند؟ شیطان این کار را می‌کند تا مؤمنین را نگران و محزون کند و با آبروی آن‌ها بازی کند، خداوند می‌فرماید شیطان نمی‌تواند هیچ غلطی کند و با این کارها به مؤمن ضرر بزند.

در زمان طاغوت مقاله‌ای در روزنامه اطلاعات تحت عنوان ارتجاع سرخ و سیاه منتشر شد، در این مقاله خیلی به امام(ره) توهین شده بود، اینجا این توهین به امام(ره)، به ایشان ضرری نرساند، بلکه رژیم طاغوت متضرر و روسیاه شد و شاه و خانواده‌اش آواره عالم و منفور دل‌های همه مسلمانان و ایرانیان شدند.

بخشی از آیه ۱۰ سوره مجادله به توکل مربوط می‌شود، خدای متعال در این قسمت می‌فرماید اگر مؤمن هستید، باید به خدا توکل داشته باشید، یکی از فرق‌های اهل توکل و غیر اهل توکل این است که غیر اهل توکل چرتکه می‌اندازند و محاسبه می‌کنند، اما اهل توکل به خدا تکیه می‌کنند.

در دوران دفاع مقدس کسانی بودند که دائم زمزمه می‌کردند ما نمی‌توانیم، ما باید تسلیم باشیم و مذاکره کنیم، این‌ها بویی از توکل نبرده بودند، اما آن نگاهی که امام(ره) و یاران ایشان بر اساس توکل عمل می‌کردند، در نهایت نیز امدادهای غیبی دست به دست هم دادند و اهل توکل سربلند و پیروز شدند.

نگاه اهل توکل چگونه است؟

اکنون چند آیه در رابطه با توکل را با یکدیگر مرور می‌کنیم، خدای متعال در آیه ۱۲۹ سوره توبه می‌فرماید «فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ»، خداوند در این آیه خطاب به پیامبر(ص) فرموده اگر مردم پشتت را خالی کردند، بگو خدا مرا کفایت می‌کند، من به او توکل می‌کنم، او در عرش عظیم است و همه عالم با اراده او می‌چرخد.

خدای متعال در آیه ۱۷۳ سوره آل‌عمران فرموده است «الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ»، شیطان کاری می‌کند که به مؤمنین وانمود کند شما تنها هستید و همه عالم علیه شما هستند و رزق و زندگی شما در معرض خطرات جدی است، اما اهل توکا نگاه دیگری دارند، خدای متعال در این آیه می‌فرماید اهل توکل می‌گویند خدا ما را کفایت می‌کند، اگر همه عالم در مقابل ما باشند، این‌ها در مقابل قدرت خدا هیچ نیستند.

خدای متعال در آیات ۱۲۲ و ۱۲۳ سوره آل‌عمران می‌فرماید «إِذْ هَمَّتْ طَائِفَتَانِ مِنْكُمْ أَنْ تَفْشَلَا وَاللَّهُ وَلِيُّهُمَا وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ، وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَأَنْتُمْ أَذِلَّةٌ فَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ»، خداوند در این آیات می‌فرماید ۲ طایفه همت کردند که سستی ایجاد کنند، رسول اکرم(ص) نیز تصمیم داشت با عزم جزم و با شجاعت در مقابل دشمنان که عمده آنان یهودیان بودند، بایستد، زیرا آن کسانی که به خدا ایمان دارند، به خدا تکیه می‌کنند و به وعده الهی اعتماد دارند.

سپس خدای متعال مثال می‌زند و می‌فرماید جنگ بدر را به یاد بیاورید، نیروهای خودتان را با نیروهای دشمنان مقایسه کنید، در نهایت شما پیروز شدید، شما خیلی ضعیف بودید اما خدا شما را یاری کرد، پس باید سپاسگزار خدا باشید.

خدای متعال در آیه ۱۱ سوره مائده می‌فرماید «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ يَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ فَكَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ»، خداوند در این آیه می‌فرماید اینکه کسانی تصمیم گرفتند به شما دست‌درازی و حمله نظامی داشته باشند، با شما بجنگند و شما را نابود کنند، خدا دست آن‌ها را از شما دور کرد و جلویشان را گرفت، تقوای الهی پیشه کنید و بدانید حتما این‌طور است که مؤمنین حقیقی توکل به خدا می‌کنند.

ما باید بحث توکل را به نسل‌های آینده نیز انتقال دهیم، زیرا آن‌ها هم باید بصیرت پیدا کنند و نگاهشان نگاه دینی شود و در یک کلام توکل به خدا داشته باشند، یکی از شاخص‌ترین ویژگی‌های مؤمن این است که به خدا توکل کند.

چه کنیم تا اهل توکل به حساب بیاییم؟

شخصی از امام رضا(ع) سؤال کرد چه کنیم تا اهل توکل به حساب بیاییم؟ حضرت فرمود اگر احساس کردی در این عالم از هیچ کس جز خدا حساب نمی‌بری، معلوم می‌شود اهل توکل هستی، اما اگر هر کاری کردی از بقیه ترس داشتی، این یعنی توکل را درک نکرده‌ای.

رسول اکرم(ص) فرمودند هر کس دوست دارد باتقواترین آدم‌ها باشد، باید به خدا توکل کند.

خداوند فرموده است هیچ مخلوقی نیست که به مخلوقی دیگر تکیه کند و به جای من به مخلوقات امید ببندد، مگر اینکه همه ابزار و قدرت‌های نهفته در آسمان‌ها و زمین را از جلوی او برمی‌دارم، یعنی هیچ ابزاری در اختیارش نیست، به هرچه دست بزند آن بی‌ارزش می‌شود و همه امکانات عالم را از او می‌گیرم، چنین آدمی اگر چیزی از من درخواست کند، به او نمی‌دهم، برای اینکه با من کاری نداشته است، اگر دعا کند جواب دعای او را نمی‌دهم، اما هر کس به جای مخلوقاتم به من تکیه و توکل کند، گویا همه آسمان‌ها و زمین در اختیار این آدم هستند، اگر دعا کند اجابت می‌کنم، اگر سؤال کند جوابش را می‌دهم و اگر استغفار کند او را مورد غفران قرار می‌دهم.

خدای متعال در ادامه فرموده هر کس به خدا توکل کند خداوند رزق و روزی او را ضمانت می‌کند و از جاهایی که فکرش را نمی‌کند او را اداره می‌کند و اگر هم کسی به جای خدا تکیه‌اش به دیگران باشد، خدا این آدم را به دنیا واگذار می‌کند.

امام باقر(ع) فرمودند هر کس توکلش به خدا باشد مغلوب نمی‌شود، شکست نمی‌خورد، پشیمان نمی‌شود، چون نتیجه مغلوب شدن، پشیمان شدن و حسرت است، کسی که به ریسمان الهی چنگ بزند، هیچ وقت اهل شکست نخواهد بود و همیشه سربلند، پیروز و موفق است.  

پیامبر(ص) فرمود هر کس می‌خواهد قوی‌ترین آدم‌ها باشد و ضعف و سستی در او راه نداشته باشد، باید به خدا توکل کند، چون شیطان با آدم‌های ضعیف کار دارد، شیاطین انسی هم به‌دنبال آدم‌های ضعیف می‌گردند که منویات خود را با استفاده از حربه ترس روی آن‌ها اعمال کنند.

حضرت در ادامه فرمود اگر دوست دارید گرامی‌ترین، ارزشمندترین و محترم‌ترین انسان‌ها باشید، باتقوا باشید، اگر می‌خواهید غنی‌ترین و بی‌نیازترین انسان‌ها باشید، به چیزهایی که خدا وعده داده توکل کنید.

امیرالمؤمنین(ع) فرمودند هر کس به خدا توکل کند، سختی‌ها در برابر او هموار می‌شوند و منزل و مأوای او منزل و مأوای کرامت و ارزش خواهد شد.