زمین و آسمان چگونه خلق شد

به گزارش ایکنا از قزوین، آیت‌الله عبدالکریم عابدینی، نماینده ولی‌ فقیه در استان و امام جمعه قزوین در جلسه اخلاق به شرح بخشی از خطبه اول نهج‌البلاغه در خصوص «خلق آسمان‌ها و زمین پرداخت»  که در ادامه می‌خوانیم:

امیرالمؤمنین(ع) در بخشی از خطبه اول نهج‌البلاغه فرموده‌اند: «ثُمَّ أَنْشَأَ سُبْحَانَهُ فَتْقَ الْأَجْوَاءِ وَ شَقَّ الْأَرْجَاءِ وَ سَكَائِكَ الْهَوَاءِ»، یعنی خداوند طبقات بیکران عالم هستی را از هم گشود و اطراف آن را نیز گشود، یعنی هم به‌صورت طولی و هم به‌صورت عرضی همه جانبه آسمان‌ها را برقرار کرد و فضاهای خالی ایجاد شد.

خدای متعال در آیه ۳۰ سوره انبیاء می‌فرماید: «أَوَلَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ أَفَلَا يُؤْمِنُونَ»، یعنی (آيا كسانى كه كفر ورزيدند ندانستند كه آسمان‌ها و زمين هر دو به هم پيوسته بودند و ما آن دو را از هم جدا ساختيم و هر چيز زنده‏‌اى را از آب پديد آورديم آيا باز هم ايمان نمى‌‏آورند)، این آیه یکی از مبانی خیلی جدی فهم بیانات امیرالمؤمنین(ع) است.

بیشتر بخوانید:

• خلق عالم چگونه صورت گرفته است 
• هیچ عبادتی بدون معرفت خدا شکل نمی‌گیرد 
• تعریف معرفت از دیدگاه امیرالمؤمنین(ع) 

در کتاب شریف کافی آمده است یکی از دانشمندان اهل شام خدمت امام باقر(ع) آمد و عرض کرد سؤالی دارم که آن را از سه گروه از دانشمندان پرسیده‌ام، اما هر گروه جواب متفاوتی نسبت به گروه‌های دیگر داده‌اند، می‌خواهم آن را از شما بپرسم. حضرت فرمود سؤالت چیست؟ پرسید اولین چیزی که خدا از مخلوقات آفرید، چه بود؟

امام باقر(ع) فرمود: وقتی که هیچ‌چیزی نبود، خدا بود، خدا عزیز بود، وقتی هیچ احدی نبود که عزت و موجودیتی داشته باشد، عالم به اراده خداوند از هیچ‌ شروع شد، در ادامه حضرت به آیه ۱۸۰ سوره صافات استناد کرده و فرمودند: خدای متعال فرموده «سُبْحَانَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ»، خداوند در این آیه فرموده پروردگار صاحب عزت است، قبل از آفرینش عالم که با عزت خدای متعال پا می‌گیرد، هیچ عزیزی وجود نداشته است.

امام باقر(ع) در ادامه فرمود: خدا خالق بود، قبل از اینکه مخلوق به وجود بیاید، این خالق بودن از ابتدا با خدا همراه بوده است، هر چند که هیچ مخلوقی هم وجود نداشته است، اگر قرار بود مواد اولیه و شیء باشد و خدا از برخی اشیاء، اشیاء دیگری را بیافریند، دیگر انقطاعی نبود و هر شیء باید از اشیاء دیگر ایجاد می‌شد، در حالی که این گونه نبوده است.

امام(ع) در ادامه فرمود: خدا نسبت هر چیزی به ماء را مقدر و مقرر کرد، خدا آب را آفرید، باد را هم به وسیله آب ایجاد کرد، سپس باد را بر آب مسلط کرد، باد آمد آب را شکافت و کف آب پیدا شد، وقتی آب را برانگیخت، کف روی آب پیدا شد، بعد زمین پاک صاف ایجاد شد، زمینی که شکافی در آن نبود، حفره و سوراخی هم در آن وجود نداشت، خبری هم از آدم، موجودات زنده و جنگل روی زمین نبود، سپس خدا همه این‌ها را جمع کرد و روی آب قرار داد و سپس آتش را روی آب آفرید، بعد هم آتش و آب زمینه‌های خلقت موجودات دیگر شدند، بعد دود ایجاد شد.

حضرت در ادامه فرمود: خدا از این گاز، آسمان صاف و پاک را آفرید، آسمان نیز سوراخ و حفره‌ای نداشته است، خدا سقف آسمان را برافراشت و به این عالم زمین و آسمان، نظم و نظام بخشید، شبش را تاریک و روزش را روشن کرد، خدا بسترهای زمین و آسمان را تنظیم کرده و شروع به گسترش زمین کرد، یعنی دحوالارض با مرکزیت کعبه اتفاق افتاد.

وقتی فرمایش حضرت به اینجا رسید، حضرت به آن دانشمند شامی فرمود: شاید تو زمین و آسمان را به هم چسبیده فرض می‌کنی، در حالی که خدا زمین را از آسمان‌ها جدا کرد، آن دانشمند شامی عرض کرد آری من این‌گونه تصور کرده بودم، حضرت به او فرمود استغفار کن، این‌گونه نیست.

امام(ع) در ادامه فرمود: بعد از طی این مراحل، گویا آسمان هنوز کلید نخورده و بسته بود، بارشی نبود، آسمان هنوز کارش را شروع نکرده بود، زمین هم رویاندنی نداشت و هنوز فرمان خدا صادر نشده بود که زمین و آسمان کارشان را شروع کنند.

برای فهم بهتر این جملات حضرت، به آیه ۱۶۴ سوره بقره رجوع می‌کنیم که خدای متعال فرموده است «إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْكِ الَّتِي تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِمَا يَنْفَعُ النَّاسَ وَمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ مَاءٍ فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِنْ كُلِّ دَابَّةٍ وَتَصْرِيفِ الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ»، یعنی محققاً در خلقت آسمان‌ها و زمین و رفت‌وآمد شب و روز، و کشتی‌ها که بر روی آب برای انتفاع خلق در حرکت است، و بارانی که خدا از بالا فرو فرستاد تا به آن آب، زمین را بعد از مردن زنده کرد و سبز و خرم گردانید، و در پراکندن انواع حیوانات در زمین، و گردانیدن بادها به هر طرف و در خلقت ابر که میان زمین و آسمان مسخر است، در همه این امور ادلّه‌ای واضح برای عاقلان است.

زمانی که فرمایش امام باقر(ع) به اینجا رسید، آن دانشمند شامی خدمت حضرت عرض کرد تو باید از فرزندان انبیاء باشی، زیرا علمت بوی علم انبیاء را می‌دهد و کلامت با کلام آدم‌های عادی قابل مقایسه نیست.