عبودیت و محبت خدا؛ راه مقابله با شیطان
امام سجاد(ع) در دعای هفدهم صحیفه سجادیه فرموده‌اند: با عبادت، می‌توان شیطان را از خود دور کرد و با تلاش در مسیر محبت خداوند، شیطان را بر زمین زد.
دعای هفدهم صحیفه سجادیه درباره شیطان رجیم است؛ امام سجاد(ع) در این دعا فرموده است: «اَللَّهُمَّ إِنَّا نَعُوذُ بِكَ مِنْ نَزَغَاتِ اَلشَّيْطَانِ اَلرَّجِيمِ وَ كَيْدِهِ وَ مَكَايِدِهِ، وَ مِنَ اَلثِّقَةِ بِأَمَانِيِّهِ وَ مَوَاعِيدِهِ وَ غُرُورِهِ وَ مَصَايِدِهِ؛ خدایا! به تو پناه می‌بریم از فتنه‌انگیزی‌های شیطان رانده‌شده و از نیرنگ و مکرهایش و از اینکه به دروغ‌ها و وعده‌ها و فریب‌کاری و دام‌هایش اطمینان کنیم.» زینب مرادی، مدرس صحیفه سجادیه در یادداشتی که در چند شماره در اختیار ایکنای قزوین قرار داده است، این بار به شرح دعای هفدهم پرداخته است که هفتمین شماره آن تقدیم مخاطبان می‌شود.
نقش شیطان در زندگی ما خیلی جدی است و نباید به راحتی از کنار آن عبور کنیم و در این راستان خداوند در آیه ششم سوره فاطر می‌فرماید: «إِنَّ الشَّیْطَانَ لَکُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا؛ بی‌تردید شیطان، دشمن شماست، پس او را دشمن خود بگیرید».
بیشتر بخوانید:
آشکار بودن دشمنی شیطان بر انسان را از آیه ۶۰ سوره یاسین نیز متوجه می‌شویم که خداوند فرموده است: «الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ؛ او بی‌تردید دشمن آشکاری برای شماست.»
در آیه ۸۲ سوره «ص» نیز آمده است: «قَالَ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ؛ گفت: به عزتت سوگند همه آنان را گمراه می‌کنم» بنابراین شیطان طرحی برای اغوای همه انسان‌ها دارد. شیطان دشمن است برای همین با دشمن باید دشمنی کرد؛ حضرت در دعای هفدهم از این دشمن به خداوند پناه می‌برند و در قالب دعا راه مبارزه با این دشمن و مسیر طی شده را ارائه کرده‌اند.
اولین قدم در این مبارزه تکیه و کمک خواستن از یک قدرت برتر است؛ براساس آیه ۲۸ سوره نساء انسان ناتوان است «خُلِقَ الْإِنْسانُ ضَعِيفاً؛ انسان ناتوان آفریده شده است». من ضعیف نیاز دارم به قدرت برتر تکیه کنم پس چه قدرتی برتر از خداوند که هم خالق من است و هم خالق شیطان، بنابراین خداوند نسبت به هر دو شناخت دارد. پس اولین قدم پناه بردن به خداوند است چنانکه حضرت در این دعا می‌فرمایند: «اَللَّهُمَّ إِنَّا نَعُوذُ بِكَ مِنْ؛ خدایا! به تو پناه می‌بریم.»
در دعای ۲۵ صحیفه سجادیه نیز آمده است: «اَلْمُعَوَّدِينَ بِالتَّعَوُّذِ بِكَ؛ خدایا مرا از کسانی قرار بده زیاد به تو پناه می‌برند» بنابراین معود کسی است که پناه بردن خوی او شده است.
در فراز نخست دعای هفدهم صحیفه سجادیه امام سجاد(ع) راه‌های نفوذ شیطان را هم بیان می‌کنند چون شیطان نزغ، کید و مکائد دارد که به‌واسطه این‌ها و با سازکارهایی چون نیکو جلوه دادن زشتی‌ها و سنگین کردن اعمالی که میل کم داریم ما را از اطاعت الهی گمراه و به‌واسطه معصیت خوار کند.
در فراز بعدی حضرت راه مقابله با شیطان را بیان می‌کنند: «اَللَّهُمَّ اِخْسَأْهُ عَنَّا بِعِبَادَتِكَ، خدایا! به عبادت و بندگی ما، او را از عرصه‌گاه زندگیمان طرد کن و بِران» بنابراین اولین عامل این است که با عبادت، شیطان را از خود دور کرد.
«وَاِكْبِتْهُ بِدُؤُوبِنَا فِي مَحَبَّتِكَ، و به سبب جدیت و تلاشمان در راه محبتت» دومین عامل زمین زدن شیطان، جد و جهدی است که در مسیر محبت خداوند به کار می‌بریم. در واقع دو عامل عبودیت و محبت راهی برای مقابله با شیطان است که در ادامه آن تأثیرات این عوامل را بیان می‌کنند.
«وَ اِجْعَلْ بَيْنَنَا وَ بَيْنَهُ سِتْراً لاَ يَهْتِكُهُ، وَ رَدْماً مُصْمِتاً لاَ يَفْتُقُهُ؛ بین ما و شیطان پرده‌ای می‌اندازد که نتواند آن را بدرد، سدی ایجاد می‌کند که نتواند آن را باز کند».
سپس حضرت سجاد(ع) عامل سوم را بیان می‌کنند که هرچند می‌توانیم در داخل همان دو عامل قبلی بینیم ولی به‌صورت جداگانه می‌توان گفت «وَ اِعْصِمْنَا مِنْهُ بِحُسْنِ رِعَايَتِكَ؛ ما را به توجه و نگهداری نیکویت از او حفظ فرما». باید حدود الهی و مرزهایی که تعیین کرده را رعایت کنیم چون رعایت کردن دقیق عامل نجات انسان است.
سپس حضرت در فرازهای بعدی هدایت، توشه تقوا و درخواست از خداوند را مانع سازکارهای شیطان نسبت به ما بیان می‌کنند و برای همه والدین، فرزندان، خویشان و همسایگان و به طور کلی همه مردم مؤمن از خطر شیطان به سوی خدا پناه می‌خواهند تا آنان را شیطان خبیث حفظ کند. از شیطان خبیث پیروی نکنیم و جوابش را ندهیم و با این کار با او دشمنی کنیم و دیگران را نیز دعوت کنیم تا اینگونه با شیطان دشمنی کنند و همگی از دشمنان شیطان باشیم.
امام سجاد(ع) در پایان دعای هفدهم اجابت دعا را می‌خواهند و می‌فرمایند: «وَ اِسْمَعْ لَنَا مَا دَعَوْنَا بِهِ، وَ أَعْطِنَا مَا أَغْفَلْنَاهُ، وَ اِحْفَظْ لَنَا مَا نَسِينَاهُ، وَ صَيِّرْنَا بِذَلِكَ فِي دَرَجَاتِ اَلصَّالِحِينَ وَ مَرَاتِبِ اَلْمُؤْمِنِينَ، آمِينَ رَبَّ اَلْعَالَمِينَ؛ و دعای ما را نسبت به آنچه دعا می‌کنیم، بشنو؛ و آنچه را از درخواستش غفلت می‌کنیم، به ما عطا فرما و آنچه را فراموش کردیم، به ذهن و یادمان آر؛ و ما را به سبب آن به درجات شایستگان و رتبه‌های اهل ایمان انتقال ده؛ دعایمان را مستجاب کن، ای پروردگار جهانیان.»
انتهای پیام
