«آتش شکننده» عذاب چه کسانی است

به گزارش ایکنا از قزوین، تدبر از ریشه «دَبَر» به معنای «پشت» است، تدبر نیز به معنای اخذ تدبیر است یعنی اینکه در متن و آیات قرآن کریم تدبیری به‌کار رفته است، وقتی مخاطب در آن تدبیر و اندیشه کند و آن را به‌دست آورد به این کار تدبر کردن می‌گویند. به عبارتی دیگر در هر آیه تدبیری به‌کار رفته است و اگر بنده در آن اندیشه کند و آن را به‌دست بیاورد به این عمل او تدبر گفته می‌شود.

در این راستا ایکنای قزوین در تلاش است تا در ماه مبارک رمضان با انتشار تفسیر برخی از سوره‌های جزء ۳۰ قرآن کریم از سوی زهره مظفری، مربی تدبر در قرآن، برای مخاطبان، مسابقه‌ای در پایان این ماه مبارک درباره نکات مطرح شده برگزار و به نفرات برگزیده جوایز نفیسی اهدا کند، حال در سیزدهمین شماره آن که به تدبر در سوره همزه پرداخته شده است، می‌خوانیم:

حدیثی از امام صادق(ع) وجود دارد که حدیث زیبا و پرباری است، ایشان می‌فرمایند: «هر کسى که فردا را جزو مهلت عمر خود بداند، مرگ را درست نشناخته و آن را در جایگاه حقیقى خود قرار نداده است.» با توجه به این حدیث باید بدانیم که برنامه‌ریزی برای فردا این را نشان می‌دهد که مرگ را به معنای واقعی کلمه باور نکرده‌ایم.

باور و یاد مرگ باعث تربیت و رشد اخلاقی، عبادی و معنوی انسان می‌شود و حتی در مورد مسائلی دیگر مانند مسائل مالی و اقتصادی و خانوادگی و اجتماعی موجب می‌شود انسان حریم‌های مختلفی را رعایت کند.

بیشتر بخوانید:

• چرا سوره همزه با «وَیل» شروع شده است 
• مخاطب خداوند در سوره «همزه» چه کسانی هستند 
• پندار اشتباه ثروتمندان چیست 

در سوره همزه از انسان عیب‌جو، مسخره‌کننده و تهمت‌زننده صحبت می‌شود که ثروت دارد و به‌قدری عاشق مالش است که از شمارش آن لذت می‎‌برد، چنین فردی با پندار غلط به خود اجازه می‌دهد هر کاری که دوست دارد انجام دهد، هر چند افراد ثروتمندی وجود دارند که برای سخن و رفتارشان حساب و کتاب قائل هستند و مرگ و دنیای دیگر را باور داشته و در قبال مال خود مسئولیت دارند، آنان بهتر از همه می‌دانند که در قبال ثروتشان مسئولیت دارند و این دارایی باعث نمی‌شود احساس خودبرتربینی داشته باشند.

«كَلَّا لَيُنْبَذَنَّ فِي‌ الْحُطَمَةِ؛ این چنین نیست، بی‌تردید او را در آن شکننده، اندازند»، «كَلَّا» در ادبیات قرآنی به این معنی است که خداوند می‌خواهد فکری که اشتباه بوده است را رد کند برای همین به برخورد صحیح اشاره می‌کند؛ خداوند می‌خواهد کدام فکر و ذهنیت را رد کند؟ برای پاسخ به این سؤال بهتر است به آیه قبل بازگردیم؛ «يَحْسَبُ أَنَّ مَالَهُ أَخْلَدَهُ؛ گمان می‌کند که ثروتش او را جاودانه خواهد کرد» خداوند با «كَلَّا» می‌خواهد بگوید هرگز این‌گونه نیست.

خداوند از آیه «كَلَّا لَيُنْبَذَنَّ فِي‌ الْحُطَمَةِ» تا پایان سوره به مجازات انسان‌هایی که درگیر این گناهان هستند اشاره می‎کند؛ این نشان می‌دهد مجازات سختی در انتظار انسان است و این‌گونه نبوده که در آتش جهنم وارد می‌شود، ویژگی‌هایی برای این مجازات وجود دارد که قابل تحمل است و باید به آن دقت کنیم، چرا وقتی که خداوند مجازاتی برای انسان در نظر بگیرد آن‌ها را با این ویژگی برمی‌شمارد؟

«نَبَذَ» به معنی پرتاب کردن است، در عربی «رَمَیَ» نیز به معنای پرتاب کردن است ولی وقتی از فعل «نَبَذَ» استفاده می‌شود می‌خواهیم چیزی که برای ما بی‌ارزش است را پرتاب کنیم، این است که خداوند آن را پرتاب کند.

«هُمزه» و «لُمزه» به جهت گناهانی که انجام دادند پرتاب می‌شوند، در لَيُنْبَذَنَّ «لام» تأکید و «ن» مشدد است و قطعاً، قطعاً و قطعاً در «حُطَمَةِ» پرتاب می‌کنیم. «حُطَمَةِ» چیست؟ قبل‌ها شنیدیم که نار به معنای آتش است ولی اینجا «حُطَمَةِ» به معنای آتشی است که یک ویژگی خاص مخصوص به خود دارد و آن این است که شکننده است.

چرا آتش شکننده برای این موضوع آورده شده است چون انسانی که «هُمزه» و «لُمزه» است موجب شکسته شدن شخصیت دیگران می‌شود و اگر قرار باشد عکس‌العمل کار خود را ببیند باید وارد آتشی شود که آن آتش ویژگی‌اش طوری باشد که کار زشت او را جبران کند.

گاهی ما حرفی می‎زنیم و ممکن است طرف عذرخواهی کند ولی یک شکنندگی برای انسان ایجاد می‎شود که شاید تا پایان عمر جبران نشود و با حرف یک شکاف در وجود انسان ایجاد می‎شود که تا پایان عمر جبران نمی‌شود برای همین باید مراقب رفتار و گفتار خود باشیم که این اتفاق نیفتد، اگر کسی این گناه را انجام دهد و اگر طرف مقابلش او را نبخشد در این آتش شکننده گرفتار خواهد شد.

«وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْحُطَمَةُ؛ و تو چه می‌دانی آن شکننده چیست؟» برخی موضوعات عظمت دارد و تا نبینم درک نخواهیم کرد؛ کسی که مرتکب چنین گناهانی می‌شود خداوند می‌خواهد که این‌گونه مجازات شود چون آن انسان موجب شکسته شدن انسان‌های دیگر شده است.