جن با شیطان چه تفاوتی دارد؟

به گزارش ایکنا از قزوین، آیت‌الله عبدالکریم عابدینی، نماینده ولی‌فقیه در استان و امام جمعه قزوین، در هفتمین جلسه تفسیر قرآن کریم که شامگاه یکشنبه، چهارم دی‌ماه در دفتر امام‌ جمعه قزوین برگزار شد در ادامه بررسی آیات سوره جن، گفت: خداوند جن را از لشکریانی به حساب می‌آورد که انسان‌ها قادر به دیدن آن‌ها نیستند؛ پس با توجه به این معانی قرآنی در بزنگاه‌ها دیگر محاسبه مادی نخواهیم کرد چون بسیاری از حقایق معنوی وجود دارد که ما از آن بی‌اطلاعیم.

وی اظهار کرد: هر چه دانایی و آگاهی افراد نسبت به عالم هستی کمتر باشد بیشتر منکر حقایق هستند و با بالارفتن آگاهی، فهم مسائل معنوی هم افزایش می‌یابد. قرآن حقایق نادیدنی را برای ما بیان می‌کند و جن را از لشکریان خدا معرفی می‌کند که در مواقع لزوم و در مقابله با کفر به کمک مؤمنان آمده‌اند.

عابدینی شرح داد: می‌گفتند خدا فرشتگان را برای خود اولاد انتخاب کرده، اما خدا فرمود اینها اولاد من نیستند بلکه بندگان مُکرَم هستند، هرگز پیش از خدا حرفی نمی‌زنند و همگی به فرمان خدا عمل می‌کنند و عصیان ندارند.

وی در رابطه به جنیان خاطرنشان کرد: این‌ها اراده و اختیار داشته و مؤمن و کافر و فاسق می‌شوند و بد و خوب دارند، اما فرشتگان صاحب اراده نیستند. قرآن تصریح فرموده که فرشتگان به شکل آدم هم ظاهر می‌شوند (سوره مریم آیه ۱۷ تا ۱۹).

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین تصریح کرد: یک بیان معروف و مشهور وجود دارد که مَلَک جنس لطیف و انعطاف‌پذیری است که به هر شکلی در می‌آید به جز سگ و خوک اما جن که نامرئی است و جنس انعطاف‌پذیری دارد به هر شکلی درمی‌آید حتی سگ و خوک. اما علامه طباطبایی در تفسیر المیزان آورده که این حرف نه دلیل عقلی دارد و نه دلیل نقلی و در کتاب و سنت معتبر، شاهدی راجع به این ادعا وجود ندارد، پس این ادعا و بیان معروف مردود است.

فرصت و تهدیدهای جن و ملک

وی با اشاره به اینکه جن و ملک برای ما فرصت و تهدید هستند، گفت: در این رابطه خدا در قرآن کد و نشانه به ما داده است، آیه ۳۰ سوره فصلت می‌فرماید کسانی‌که گفتند آفریدگار ما خداست عالم ربانی شدند. ربناهای قرآنی زبان حال عالمان ربانی است که نتیجه ارتباط مستمر آنها با خدا هم در این آیه دیده می‌شود. اینگونه نیست که ملائکه تنها برای پیامبران و معصومین(ع) فرصت باشند بلکه هر کسی که فکر و ذکرش خدایی باشد، فرشتگان بر او نازل شده و آرامش قلب برایش به ارمغان می‌آورند تا نترسد.

این مسئول تصریح کرد: فرشتگان حرفی از خود ایجاد نمی‌کنند و فقط حرف خدا را بیان می‌کنند اگر می‌گویند نترسید و غمگین و نگران نباشید همه اینها از جانب خداست و قول خداوند با فعل او یکی است و حرف و عملش مطابق است پس ترسی وجود ندارد؛ هر کسی که از ذکر و یاد خدا به دور باشد مستحق هرگونه استرس و اضطراب و ناامیدی خواهد بود اما ذکر خدا قلوب را متحول کرده و عالم را به زیبایی تغییر خواهد داد.

وی در ادامه در بیان حدیثی گفت: ابن‌مسعود نقل می‌کند که گروهی از شیاطین و ملائکه با انسان‌ها ارتباط گرفته و در جان او اثرگذارند و انگیزه، امید و خاطره حاصل اقدام آن‌هاست، اگر انسان خوبی در ذهن متصور شود و به کار و حرکت خوبی اقدام کند حاصل کار ملک است و در مقابل تصمیم‌گیری‌های بد، خلاف و گناه اثر اقدام شیاطین است؛ این‌ها شاهد مثالی برای فرصت و تهدید بودن این ۲ گروه برای انسان‌هاست.

این مفسر قرآن بیان کرد: آیت‌الله مطهری طبقه‌بندی ویژه خود را دارد و معتقد است که انسان و ملائکه و جن و ابلیس و شیطان در یک سطح نیستند و نباید درباره آن‌ها کلی گویی کرد چون در زندگی ما تأثیرگذارند و نباید از فرصت‌ها و تهدیدهای آن‌ها با بی‌تفاوتی گذر کرد.

تفاوت بین شیطان و ابلیس

وی در ادامه و در بیان تفاوت بین شیطان و ابلیس به آیه ۱۱۲ و ۱۱۳ سوره انعام استناد کرد و گفت: هر پیامبری دشمنانی از شیاطین انس و جن داشت. یعنی همه جنیان شیطان نیستند چنانکه همه انسان‌ها شیطان نیستند و این آیات بیانگر آن است که خیلی از لشکریان شیطان را انسان‌ها تشکیل می‌دهند. شیاطین انس و جن حرف‌های جذاب فریبنده و مسموم دارند که فقط روی دل‌های کسانی که به آخرت کافرند اثر می‌کند.

عابدینی افزود: در آیه ۸۳ سوره مریم، خداوند می‌فرماید ما به شیاطین رسالت دادیم که بر سر کافران بریزند. این شرک است که تصور کنیم شیطان در برابر خداوند ایستاده که رشته‌های او را پنبه کند، شیطان در پیشگاه خدا کَلب مُعلَّم است و هر کسی را خدا بخواهد شیطان آسیب می‌رساند و بر سر دروغگویان گنه‌کار آوار می‌شود و او را در مسیر خواسته‌های خود به حرکت در می‌آورد.

وی با بیان حدیثی از نبی مکرم اسلام(ص) یادآور شد: ملائکه جماعتی هستند که خیر و خوبی را وعده می‌دهند و در مقابل شیاطین پیام‌آور شر و بدی هستند پس اگر خیری در جان شما خطور کرد بدانید که از جانب خداست و شر خواهی از جانب شیطان است.

این مفسر قرآن تصریح کرد: پیامبر اسلام در حدیث دیگری می‌فرمایند که صحنه زندگی خود را قرآنی کنید، تا فضای انس و الفت ایجاد شود و خیر در آن فراوان شود، ساکنین این خانه جنیان مؤمن خواهند بود اما اگر خانه‌ای با قرآن بیگانه شود فضای خانه و اهل آن وحشی و غریبه شده و خیر به حداقل رسیده و ساکنین نامرئی این خانه جنیان کافر خواهند بود پس شایسته است که ما فراتر رفته و با عمل به آیات قرآن بتوانیم رسالت قرآنی خود را به درستی انجام دهیم.

وی در شرح حدیث دیگری تصریح کرد: ابلیس پدر شیاطین انس و جن است و «جان» پدر ابلیس است، جنیان مؤمن، کافر، یهود، نصارا، فاسق و متقی دارند اما در میان شیاطین یک مؤمن است که نام او هم در کتابهای متعددی مشخص شده است.

امام جمعه قزوین خاطرنشان کرد: در کتاب خصاص حدیثی از امام صادق(ع) نقل شده که امام فرموده است پدران سه دسته هستند؛ «آدم» که از او مؤمن متولد می‌شود «جان» که مؤمن و کافر تولید می‌کند اما دسته سوم «ابلیس« است که فرزندان او در دل افرادی که زمینه گناه دارند پرورانده می‌شوند.

وی در پایان این جلسه تفسیر حدیثی دعایی از امام صادق(ع) نقل کرد و گفت: شخصی نقل می‌کند امام صادق(ع) را در مقام ابراهیم، مقابل خانه خدا دیدم که رو به سمت کعبه کرده و دعا می‌کند که خدایا به ضعیف بودن ما رحم کن چون چاره ما اندک است، خدایا شر فاسقان جن و انس را از ما دور کن و شر فاسقانی از عرب و غیرعرب را، خدایا رزق ما را وسعت ببخش و از آن کم مکن، به ما رحم کن و از ما راضی باش و خشم و غضبت را از ما دور کن که تو اجابت کننده دعاها هستی.