اسرار سوگند خداوند در سوره قیامت چیست

به گزارش ایکنا از قزوین، آیت‌الله عبدالکریم عابدینی، نماینده ولی‌ فقیه در استان قزوین، در جلسه تفسیر قرآن کریم و در شرح آیاتی از سوره قیامت، گفت: هر سوره هویت مشخصی دارد که به شناسنامه سوره معروف است، سوره قیامت به همین نام مشهور است، اما در برخی روایات به آن سوره «لا اُقسِمُ» هم گفته می‌شود، این سوره ۴۰ آیه، ۱۴۴ کلمه و ۶۷۶ حرف دارد. محل نزول سوره قیامت مکه بوده است، سوره‌هایی که در مکه نازل شده‌اند از نظر محتوا بیشتر مسائل مبنایی و اعتقادی را بیان می‌کنند.

وی در ادامه اظهار کرد: غیر از ترتیب مشخص شده در قرآن که اکنون در اختیار ماست، ترتیب نزول هم داریم، سوره علق نخستین سوره‌ای بود که بر پیامبر(ص) نازل شد، سوره قیامت نیز سی‌و‌یکمین سوره نازل شده بر پیامبر(ص) به حساب می‌آید، این سوره در قرآن کریم به عنوان هفتادو‌پنجمین سوره است و در جزء ۲۹ قرآن قرار دارد. امام باقر(ع) فرموده هر کس مرتب سوره قیامت را قرائت و به محتوای آن عمل کند، خدای متعال او را با پیامبر(ص) محشور می‌کند و حضرت به او بشارت می‌دهد و لبخند می‌زند تا از پل صراط عبور کند.

امام جمعه قزوین بیان کرد: پیامبر(ص) فرموده هر کس سوره قیامت را قرائت کند من و جبرئیل در روز قیامت به نفع او شهادت می‌دهیم که به روز قیامت ایمان داشته و او در حالی وارد قیامت می‌شود که نورانیت چهره‌اش برای اهالی قیامت آشکار است. بنابراین اگر کسی سوره قیامت را بخواند و در آیات آن تدبر کند، اعتقاد و ایمانش نسبت به روز قیامت محکم می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: امام جعفر صادق(ع) فرمودند قرائت سوره قیامت انسان را به مقام خشوع می‌رساند، کسی که سوره قیامت را درک کند اهل عفاف و صیانت می‌شود، یکی از موضوعاتی که ما در این دنیا گرفتار آن هستیم، شکم است که تصور می‌کنیم هر چه شکم خواست باید برایش تأمین کنیم، در حالی که در روایات بر عفت بطن تأکید شده است، همچنین عفت کلام نیز مورد تأکید روایات است، بنابراین اگر باور کنیم قیامت حق است، خیلی موضوعات زندگی و شخصیت ما به‌صورت ریشه‌ای تنظیم و ساماندهی می‌شود.

موضوع قیامت تردیدناپذیر است

نماینده ولی‌ فقیه در استان قزوین ادامه داد: امام صادق(ع) در ادامه حدیث فوق فرمودند اگر کسی سوره قیامت را بفهمد از هیچ سلطه‌گری ترس ندارد و به اذن خدای متعال شب و روز در امان است، یکی از مصادیق این حدیث امام(ره) بود، اکنون از آمریکا چیزی باقی نمانده اما آن زمان که آمریکا شیطان بزرگ بود، امام(ره) فرمود ما آمریکا را زیر پا می‌گذاریم، اکنون این جمله امام(ره) محقق شده است.

وی افزود: خداوند در آیات ۱ و ۲ سوره قیامت فرموده «لا أُقْسِمُ بِیوْمِ الْقِیامَةِ، وَلَا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ»، یعنی سوگند به روز قیامت، و سوگند به نفس لوامه و وجدان بیدار و ملامت‌گر که رستاخیز حق است. مفسران روی این آیات اختلاف نظر دارند، برخی می‌گویند هر دو «لا» در ابتدای این آیات اضافه هست و باید آن‌ها را نادیده گرفت، اما برخی می‌گویند این‌گونه نیست و «لا» معنا دارد، معنای آن چنین است که موضوع قیامت آن قدر مشخص و تردیدناپذیر است که نیازی به سوگند ندارد، برخی هم می‌گویند «لا» تأکید بر سوگند است.

این مفسر قرآن گفت: ممکن است کسی بگوید چه نیازی به سوگند است؟ پاسخ این است که وقتی خدا به چیزی سوگند یاد می‌کند یعنی دارد توجه آدم‌ها را به آن متمرکز می‌کند و می‌گوید این موضوع مهمی است، همین سوگندهایی که در سوره‌های جزء آخر قرآن وجود دارد باعث شده اندیشمندان و مفسران قرآنی روی این سوگندها متمرکز شوند و پی به مسائل علمی ببرند، بنابراین «لا» که در ابتدای آیه یک و ۲ سوره قیامت آمده، به معنای تأکید است و خدا می‌فرماید من با تأکید به روز قیامت و نفس ملامت‌گر قسم یاد می‌کنم.

وی بیان کرد: برخی از مفسران به این معنا توجه کرده‌اند که چه ربطی بین آیه یک و ۲ سوره قیامت وجود دارد؟ این برداشت هست که وقتی به دنبال قیامت، کلمه نفس ملامت‌گر آمده، یعنی اگر تو خودت را بشناسی، قیامت را هم شناخته‌ای، پس ابتدا وجود خودت را مطالعه کن. امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید شما تصور می‌کنید فقط یک جرم چند کیلویی هستید، در حالی که همه عالم هستی در شما خلاصه شده است.

نفس اماره همان شیطان است

نماینده ولی‌ فقیه در استان قزوین اظهار کرد: در قرآن کریم از انواع نفس صحبت شده است، یکی از آن‌ها نفس لَوامه است، نفس لوامه یعنی حالتی که اگر کار بدی از ما سر بزند، حالت پشیمانی و ندامت پیدا کرده و خود را سرزنش می‌کنیم.امیرالمؤمنین(ع) از قول رسول خدا(ص) فرمودند مؤمن حقیقی این گونه است که از کار خوب، خوشحال و از کار بد ناراحت می‌شود.

وی یادآور شد: نوع دیگری از نفس که در قرآن از آن یاد شده، نفس اَماره است، نفس اماره همان شیطان است، خداوند در آیه ۵۳ سوره یوسف فرموده «وَمَا أُبَرِّئُ نَفْسِی إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّی إِنَّ رَبِّی غَفُورٌ رَحِیمٌ»، یعنی و من نفس خود را تبرئه نمی‌کنم چرا که نفس قطعاً به بدی امر می‌کند مگر کسی را که خدا رحم کند زیرا پروردگار من آمرزنده مهربان است.

آیت‌الله عابدینی بیان کرد: یکی دیگر از انواع نفس هم که در قرآن از آن صحبت شده، نفس مطمئنه است، خداوند در آیه ۲۸ سوره رعد فرموده «الَّذِینَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکرِ اللَّهِ أَلَا بِذِکرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»، یعنی همان کسانی که ایمان آورده‌اند و دل‌هایشان به یاد خدا آرام می‌گیرد آگاه باش که با یاد خدا دلها آرامش می‌یابد.

وی یادآور شد: وقتی خدای متعال وقتی می‌خواهد ما را مورد خطاب قرار دهد ابتدا از عناوینی مانند ناس، انسان، بنی‌آدم و بشر استفاده می‌کند تا زمانی که تربیت و پرورش در جان ما شکل بگیرد، این پرورش همان ایمان است، ما وقتی به قیامت و خدای متعال ایمان بیاوریم، خداوند ما را با «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا» خطاب می‌کند.

نفس مُلهمه و تقواگرایی

امام جمعه قزوین خاطرنشان کرد: خداوند در قرآن بسیاری از دستورها را خطاب به «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا» داده است، مرکز این دستورات آیات ۴۱ و ۴۲ سوره احزاب است، خداوند در این آیات می‌فرماید ای اهل ایمان! خدا را بسیار یاد کنید، و صبح و شام او را تسبیح گویید، خداوند می‌فرماید وقتی اهل ذکر شدید «أَلَا بِذِکرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» در مورد شما صدق خواهد کرد. وقتی با ذکر خدا به منزلت و جایگاه طمأنینه راه پیدا کردید، خداوند می‌فرماید «یا أَیتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ، ارْجِعِی إِلَی رَبِّک رَاضِیةً مَرْضِیةً، فَادْخُلِی فِی عِبَادِی، وَادْخُلِی جَنَّتِی».

نماینده ولی فقیه در استان قزوین در پایان اظهار کرد: چهارمین موردی که در قرآن از نفس صحبت شده، نفس مُلهمه است، خداوند در آیات ۷ و ۸ سوره شمس فرموده «وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا، فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا»، خدای متعال در این آیات پس از چندین سوگند می‌فرماید فجور و تقوا را به نفس الهام کردیم، یعنی نفس هم خوبی‌ها و هم بدی‌ها را می‌فهمد.