مخاطب خداوند در سوره «همزه» چه کسانی هستند

به گزارش ایکنا از قزوین، تدبر از ریشه «دَبَر» به معنای «پشت» است، تدبر نیز به معنای اخذ تدبیر است یعنی اینکه در متن و آیات قرآن کریم تدبیری به‌کار رفته است، وقتی مخاطب در آن تدبیر و اندیشه کند و آن را به‌دست آورد به این کار تدبر کردن می‌گویند. به عبارتی دیگر در هر آیه تدبیری به‌کار رفته است و اگر بنده در آن اندیشه کند و آن را به‌دست بیاورد به این عمل او تدبر گفته می‌شود.

در این راستا ایکنای قزوین در تلاش است تا در ماه مبارک رمضان با انتشار تفسیر برخی از سوره‌های جزء ۳۰ قرآن کریم از سوی زهره مظفری، مربی تدبر در قرآن، برای مخاطبان، مسابقه‌ای در پایان این ماه مبارک درباره نکات مطرح شده برگزار و به نفرات برگزیده جوایز نفیسی اهدا کند، حال در یازدهمین شماره آن که به تدبر در سوره همزه پرداخته شده، می‌خوانیم:

بیشتر بخوانید:

• چرا سوره همزه با «وَیل» شروع شده است 

در آیه نخست سوره همزه آمده است: «وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ؛ وای بر هر عیب جوی بدگوی»؛ در خصوص فرق بین «هُمزه» و «لُمزه» که ریشه آن «هَمز» و «لَمز» می‌شود تفاوت‌های متعددی بیان شده است که از جمله آن می‌توان به «هَمز» اشاره کرد.

«هَمز» مربوط به گناهان زبانی است که پنهانی گفته می‌شود «لَمز» نیز مربوط به گناهان زبانی است که در حضور افراد گفته می‌شود. هر گناه زبانی که مربوط به زبان است و در ارتباط با دیگران اتفاق می‌افتد شامل «هُمزه» و «لُمزه» می‌شود و از جمله این گناهان می‌توان به عیب جویی، مسخره کردن و تهمت زدن اشاره کرد.

حال به سراغ آیه دوم می‌رویم: «الَّذِي جَمَعَ مَالًا وَعَدَّدَهُ؛ همان که ثروتی فراهم آورده و آن را شمرد»؛ ویژگی دیگری که «هُمزه» و «لُمزه» دارند این است که مخاطب این سوره کسی است که علاوه بر اینکه درگیر گناهان زبانی است مالش را جمع و شمارش می‌کند.

یکی از ظرافت‌های آیات قرآن کریم در سوره همزه بحث «عَدَّدَه» است؛ خداوند متعال می‌توانست این‌گونه اشاره کند «الَّذِي جَمَعَ مَالًا» ولی چرا به «عَدَّدَه» اشاره کرده است؟ شمارش پول و اموال از مصادیق حب دنیاست؛ کسی که مال زیادی دارد و دوست دارد مالش زیاد شود مرتب آن را شمارش می‌کند، انسان‌هایی که از تعدد یکسری نعمات برخوردارند آن را شمارش می‌کنند تا بدانند چقدر به مالشان افزوده شده است، حتی گاهی این موضوع در کودکان هم مشاهده می‌شود کودکی که ۲۰ عروسک دارد علاقه دارد تعداد آن‌ها را افزایش دهد برای همین منظور به‌طور مرتب آن‌ها را شمارش می‌کند.

شمارش از مصادیق حب دنیا و مال است یعنی ما آن‌ها را دوست داریم و شروع به شمارش آن می‌کنیم. انسان به سبب داشتن مال زیاد و مالی که اندوخته کرده است و شمارش می‌کند به خود اجازه می‌دهد دیگران را مسخره و عیب‌جویی کند، در اطراف خودمان نیز این افراد را مشاهده می‌کنیم.

انسانی که از تمکن مالی برخوردار است اگر از دین و ایمان کافی برخوردار نباشد بیشتر به خود اجازه می‌دهد در مورد دیگر افراد صحبت کند و دل آنان را بشکند؛ تمام این‌ها برای این است که خود را برتر از دیگران می‌داند چون مال و ثروت بیشتری دارد.